Samo sakam da dadam moznost za pogled na temata od eden drug,a ist agol.
TRGOVIJATA SO LUGE E REALNOST
MOZE DA TI SE SLUCI I TEBE!
VNIMAVAJ!
STO E TRGOVIJATA SO LUGE?
Trgovijata so luge e organiziran kriminal I pretstavuva problem od svetski razmeri. Sekoja godina sirum svetot od 600.000 do 800.000 luge stanuvaat zrtvi na trgovijata so luge. (Spored izvori na Stejt Departmentot)
Najgolem broj od niv se mladi zeni, devojki I deca.
OSNOVNI ELEMENTI VO TRGOVIJATA SO LUGE SE:
-regrutiranje
-izmama
-prinuda I drugi formi na eksploatacijata, pri
sto se krsat osnovnite covekovi prava.
KOI SE ZRTVITE?
Zrtvite najcesto se zeni, deca I mazi koi se nasle vo mrezata na trgovcvite preku izmama I vetuvanja za podobar zivot, za dobro platena rabota vo drug grad ili vo stranstvo.
Najgolem broj od zrtvite se seksualno eksploatirani I prinudeni na prostitucija.
Tie stanuvaat ”predmet” koj moze da bide prodaden I preprodaden od eden na drug trgovec.
Licata koi se zrtvi na trgovijata se luge, se obespraveni I ne mozat da resavaat za toa kade, sto I kolku ke rabotat.
Tie ja gubat svojata sloboda, svoite prava I celosno se kontrolirani od trgovcite so luge.
Tie se izmameni I rabotat pod prinuda.
KAKO MOZE DA BIDES IZMAMENA?
Trgovcite so luge, obicno sami regrutiraat zrtvi ili gi primamuvaat preku oglasi od dnevniot pecat.
Cesto vo vesnicite mozes da procitas:
”Stranska firma nudi rabota so solidna zarabotuvacka. So rabota se pocnuva vendas”
”Ako sakate da zarabotite od 500-1000EUR mesecno javete se na tel……So rabota se pocnuva vednas."
Ponudi za rabota moze da dobies od prijatel, sosed ili nekoj drug tvoj poznanik.
V N I M A V A J!
Se sto ke procitas ili ke slusnes ne e vistina!
Vnimatelno donesuvaj odluki!
Pomogni si, nauci deka ti ili nekoj od tvoite bliski, moze da bide vo opasnost I da stane zrtva na trgovijata so luge.
Ako prifatis rabota vo drug grad ili stranstvo, za koja nemas dovolno informacii-se izlozuvas na rizik!
Po pristignuvanjeto na vetenoto rabotno mesto moze da otkries deka si izmamen/a, a uslovite kompletno razlicni od onie koi ti bile beteni. Ke otkries deka si izmamen/a I eksploatiran/a.
Dokumentite ke ti bidat odzemeni, ke bides prinuden/a da rabotis ilegalno, moze da ti se zakanuvaat, siluvaat, fizicki da te maltretiraat I ponizuvaat.
Vo vakvi uslovi zenite I decata se prinudeni na prostitucija.
Ako se vovleces vo trgovskata mreza, ja gubis kontrolata vrz sopstveniot zivot, stanuvas sopstvenost na druga licnost.
Tvojot sopstvenik pravi so tebe sto saka.
Site prava ti se odzemeni!
V N I M A V A J!
Seto ova moze da ti se sluci I tebe!
KOI SE TRGOVCITE?
-Trgovcite moze da bidat mazi I zeni!
-Zenite vlevaat pogolema doverba kaj zrtvite!
-Trgovcite ne sekogas se nepoznati, naprotiv
cesto se luge koi I se poznati na zrtvata.
-Trgovcite najcesto se zanimavaat so sekojdnevni,
regulrani aktivnosti: turisticki agencii, taksi vozaci,
sopstvenici na barovi, agencii koi nudat rabotni
moznosti kako (manekenki, bebi siterki, kelnerki,
domakinki I sl.) ili veteni brakovi so stranci.
KAKO MOZE DA SE ZASTITIS OD TRGOVCITE SO LUGE?
-Ako sakas da rabotis vo stranstvo, soberi sto e mozno poveke informacii za zemjata vo koja sakas da odis.
-Informiraj se dobro kakva rabota te ocekuva tamu.
-Sekogas bidi vnimatelen/a koga ke ti ponudat rabota za koja treba da ja napustis zemjata.
-Takanarecenite ”prijateli” od Internet moze da bidat opasna stapica, bidi vozdrzan/a so niv.
Sto treba da znaes pri ponuda za rabota vo stranstvo ili drug grad?
Vnimatelno proveri ja ponudata za rabota!
-Proveri ja sekoja ponuda za rabota, cija cel e nejasna, duri I koga ponudata za rabota doaga od prijatel ili rodnina.
-Obidi se da kontaktiras so rabotodavecot I pobaraj sto e mozno poveke informacii za rabotata sto te ocekuva tamu.
-Ne zaboravaj deka za rabota vo stranstvo ti treba odreden vid viza.
-Turistickata viza ne ti dozvoluva da imas regularna rabota.
Ne prifakaj da ja napustis zemjava so lazni dokumenti.
PRED DA ZAMINES VO STRANSTVO, NAPRAVI GO SLEDNOTO!
-Informiraj go tvoeto semejstvo, ili bliski rodnini za tvoeto vrabotuvanje vo druga zemja.
-Ostavi ja tocnata adresa od mestoto kade sto planiras da prestojuvas.
-Ostavi ime I adresa na rabotodavecot.
-Najdi sto poveke kontakt adresi od mestoto kade sto planiras da prestojuvas.
-Napravi fotokopija od site patni dokumenti, ostavi primerok kaj tvoite najbliski I zadrzi eden kaj sebe.
-Pri patuvanje vo stranstvo, patnite dokumenti cuvaj gi kaj sebe I ne gi davaj nikomu. Tie se edinstveniot dokaz za tvojot identitet, edinstveniot dokument deka ti postois.
-Doznaj go telefonskiot broj na makedonskiot konzulat vo zemjata vo koja ke patuvas.
-Ponesi so sebe odredena suma pari.
Trgovijata so luge e krivicno delo!
Makedonskiot Krivicen Zakon go regulira krivicnoto delo- trgovija so luge.so Clen 418-a(30 mart 2004) od Krivicniot Zakonik na Republika Makedonija.
Kampanja za uspesno spravuvanje so trgovijata so belo robje
Nacionalnata komisija za borba protiv trgovija so lugje, UNICEF i Ministerstvoto za vnatresni raboti na Republika Makedonija od poodamna ja najavija golemata kampanja za sprecuvanje na ovoj vid na kriminal.
"Trgovijata so lugje moze da se spreci so megjusektorska sorabotka. Trgovijata so lugje e kriminal, a trgovijata so deca e uste pogolem kriminal. Za uspesna borba protiv ovie pojavi potrebni se politicka volja, zajaknuvanje na zakonodavnata i sudskata vlast i pogolema svest na naselenieto" veli Honvej Gao, ambasadorka na UNICEF vo Makedonija .
So novata kampanja e predvideno da se deli reklamen materijal, megju drugoto i sekjercinja so brojot na SOS- telefonot, plakati, a se predviduva da se emituva i videospot.
"Makedonija e tranzitna zemja, no i konecna destinacija za devojkite koi najcesto doagjaat od istocnoevropskite zemji. Makedonija ne e izvor na trgovija so belo robje", objasnuva Zoran Filipovski, pretstavnik na Nacionalnata komisija za borba protiv trgovija so lugje. Filipovski veli deka Makedonija e edna od prvite zemji vo regionot koja uspeala da donesat zrtvi na trgovija so lugje od stranstvo za da se pojavat kako svedoci na sudski procesi vo nasata drzava. Od MVR informiraat deka na toj plan bile podgotveni predlog - zakonot za reguliranje na prestojot na svedocite kako i predlog - zakon za zastita na svedoci.
SOS- telefonot na koj mozat da se dobijat preventivni informacii za zaminuvanje na rabota vo stranstvo, pomos za vrakjanje vo maticnata zemja i mnogu drugi soveti e 0800 11111.
Prevencija
Zaedno so IOM i lokalnite nevladini organizacii, Vladata sponzorirase nekolku preventivni proekti, megju koi i kampanjata za opsto podiganje na javnata svest, kako i namenskata kampanja vo tretiot po golemina grad vo zemjata. Megjuministerskiot Nacionalen komitet za borba protiv trgovijata so lugje, predvoden od strana na drzavniot sekretar pri Ministerstvoto za vnatresni raboti, ja nadgleduva implementacijata na Nacionalniot akcionen plan. Vladata institucionalizirase nova politika vo izdavanjeto rabotni dozvoli, so koja site baranja za izdavanje rabotna dozvola gi odobruva centraliziran kontrolen odbor. Baranjata za dozvoli za rabota kako tancarki i kelnerki podlezat na stroga kontrola i najgolemiot broj od niv se odbivaat. Vladata kontinuirano aktivno ucestvuva vo regionalni ministerski sredbi na Paktot za stabilnost i vo programi za podobruvanje na kapacitetot.
Zastita
Pri racii za otkrivanje na trgovija so lugje, policijata gi smestuva pronajdenite zrtvi vo drzavno tranzitno prifatiliste za zrtvi na trgovijata so lugje. Koga zrtvite ce se najdat vo tranzitnoto prifatiliste, edna lokalna nevladina organizacija so niv vodi razgovori i na tie lica im se nudi repatrijacija, sovetuvanje, medicinska i druga pomos preku IOM. Vo periodot opfaten vo Izvestajot, niz prifatilisteto minale 292 zrtvi od zenski pol, od koi 23 bile pomladi od 18 godini. Zrtvite na trgovija so belo robje vo Makedonija ne dobivaat status na privremen prestoj. Dodeka vladata rabotese na donesuvanje zakon i programa za zastita na svedoci, policijata i IOM obezbedija ad hok zastita za nekoi svedoci koi sakaa da svedocat. Policijata i sudskite organi na gonenje dobivaat obuka za trgovija so lugje.