лужички Сорби
Називот Серб(и) бил присутен на многу поширока територија, населена со т.н. словенски племиња (словенска Европа), особено во посеверните краишта. За ова сведочат имињата на разни места: Serbow, Serbia, Sarby, Szarbia, Sarbiewo, Sarbice, Sarbinowo, Sarbsko, па имаме кај лужичките Срби кои себе се нарекуваат Sorbi и Serbski Lud и тн. Значи овој назив го среќаваме на многу поширок простор на словенска Европа отколку во денешна Србија или кај лужичките Срби. Според некои извори кои се спомнуваат во книги за Словените овој назив прв пат бил сретнат во северозападниот дел на Полска како Serb и тоа не како множина туку како назив за цела заедница. Но нема да чуди ако овој назив е присутен за означување места низ цела Европа. Имено, во централните и северните краишта на Европа, во пред-феудалното општество луѓето живееле во слободни селски заедници на чие чело стоеле старешини (главатари). Ова особено било карактеристично за “словенските“ краишта но и пошироко. Откако Карло Велики ќе биде крунисан од Папата во 812 год. и добие титулата Василевс тој се поставува како соперник на Источното царство и ќе се обиде својата власт да ја прошири на Исток и преку другата страна на Лаба. Во тоа време словенското население во тие краишта сеуште го нема примено христијанството, ја практикувале својата стара религија (религија на Сонцето) и биле сметани од кралската власт на Карло Велики за пагани. Како и спрема франачките и саксонските селани, Карло исто постапувал и спрема словенските селани и од левата и десната страна на Лаба и ги сметал за свој поданици. Тогаш притисокот за христијанизирање не бил толку голем. Но набрзо феудалното уредување зема поголем замав. Германските витези и кнезови во Црквата гледале институција која им дава легитимно право на освојување територии кои ги населувале паганите. Инспирирана од ваквата претстава и проткаена со феудална хиерархија, германската Црква можела само да го благослови походот на Исток.
Германскиот притисок особено станал силен во областите околу реката Лаба.
По должина на реката се оформени погранични територии познати како “marki”: marka Herman Bilung околу новата олденбуршка бискупија, северната марка (Nordmark), Brandeburg во средина на истоимената бискупија, источната марка (Ostmark) во која се положени темелите на идната Австрија, и на крај кај Сорбите или Сорабите се создадени помали марки – Cajt, Merzeburg и Majsen. Маркгрофовите, чие поле на делување била марката (односно нивната наскоро сопствена земја), уживале власт, благодарение на додатната надлежност – располагање со замоците и воената команда; можеле да ги делат царските добра на црквата; располагале со приходи добиени од два извори: од данок во жито и данок од трговците. Така во Холандија, Франачка и Тирингија пристигнале првите селани (поранешни слободни селани) организирани во заедници: бегајки од властелинскиот притисок и тешките наметнувања, оделе во нови области на колонизација каде све требало да се почне одново. Значи германските селани почнуваат први да се иселуваат од овие територии и да се населуваа претежно на исток но и во други правци. Но во исто време, но во помал интезитет, од оние области од каде бегале германските селани, се населувале словенски селани но во помал обем, и сега тоа било контролирано и организирано од германските феудалци. Значи се вршела преселба во два спротивни правци. Германските колонии на исток се мешале со словените. Тие заеднички работеле на сечење на шумите и сушење на мочварите и работите ги обавувале под управа на цврста заедница.
Но феудалните поседи постојано се зголемувале и се создавале нови. Така полека се издиференцирале две спротиставени страни: феудалци и поранешни слободни селски заедници (народот). Преобразбата на “паганите“ и создавањето нови парохии постанале вносна работа и за Црквата и за земјосопственичката аристократија која цврсто ги држела новоосвоените земји. Според германскиот обичај, парохиите припаѓале на основачите како приватно добро. Ако сите давачки (дарови) на верниците ги побарувале за себе, биле должни да го подмират свештеникот и да го платат. На основа на ова, разбирливо е настојувањето на франачката, а потоа на германската црква на покрстување на “паганите“. Новите верници давале десетина како главен дел но и работна сила. Овие околности ги објаснуваат причините поради кои еден дел на западните Словени (условно кажано) се свртеле кон Византија почнувајки од 9 век и ги осуетиле намерите на високото германско свештенство и за влакно им избегале. Во тоа време Великоморавското кнежевство ги повикува Кирил и Методија кои ре-создаваат словенска азбука. Но од друга страна голем дел на Словените од Лаба и Балтикот истрајуваат во својата стара религија која за нив значи политичка, економаска и духовна независност во однос на германизацијата.
Сите оние независни и (полу) слободни словенски селански заедници, дали поранешни или создадени од преселените селани (словени) дали понаисток или понајуг биле познати како Серб(и). Оние селани кои станале поданици на новите кнежевства (кралства или подоцна држави) добивале ново име според кнежевството.
Како растел феудалниот притисок така се менувала општествената состојба на селаните т.е. обичниот народ. Некои се преселувале во групи, некои станувале поданици, некои пропаѓале и тн.
Остатоците од овие поранешни слободни селски заедници (сорби, серби) кои го задржале својот словенски идентитет во новонастанатите германски феудални државички на словенска територија се денешните лужички Серби (поточно Сорби).
Исти општествени прилики се создавале и на Балканските простори, феудализмот земал замав насекаде. Во Малата енциклопедија на просветата доста добро во кратки црти е кажано следното: населението, потчинето на феудалниот владетел или на духовната властела, кое всушност било најголем дел од “тогашното српско“ население многу често во повелбите било именувано како Србље, а нивните должности према феудалниот господар како “закон на Србљите“. Тие настанале од поранешните слободни или економски упропастени селани. Во денешна Хрватска но и нешто пошироко биле познати под името Серби. Во Босна под едноставно име: људи.
Ова селско население било секако мнозинско во споредба со аристократијата и свештенството и во одредени периоди тие си ја повратувале моќта. Така во одредено време се јавува потенцијален Крал кој ќе се нарече крал на Сербите (или Србите) и со тек на време на овие наши балкански простори ќе се создаде таква нација. Србите и Хрватите се ист словенски народ, но со текот на времето поради разни општествено-политички и верски прилики и појави ќе настане диференцијација и ќе се создаде различна национална свест. Но тие потекнуваат од исто словенско население распространето на Балканот. Името на државите на Словените и новонастанатите разни словенски нации почнувајки од средниот век, не одразуваат некаква различна етничка заедница. Словенија и Словенци ги имаат името прифатено од борбата против германизацијата преку проповедањето на Словото (божјиот закон на словенско писмо), и тн, Полјаци (полјани), Моравци, Словаци, Украинци, Руси и тн.
