Поголем број на психолози интелигенцијата ја сфаќаат како способност за мислење и решавање на проблеми, способност за успех или снаоѓање во нови ситуации, способност за увидување на битни ситуации и сл. Имајќи ги во предвид сознанијата за развојот и функционирањето на мозокот како органска основа на интелигенцијата односно присутноста на влијанието на наследството врз доменот на менталните способности како доста сигурно сознание, мора да се нагласи дека ова влијание не може да се издвои од контекстот на срединските услови во кои развиток се одвивал. Во средини со поволни културни стимулации развојот на интелектуалните се одвива многу поуспешно отколку во средини кои се сиромашни во овој поглед. Уште повеќе, неповолните средински услови оставаат трајни последици врз развојот на интелигенцијата посебно во детсвото. Голем број сознанија укажуваат на тоа дека, со подобрување на општите животни услови, интелектуалното ниво на цели популации луѓе се покачува во однос на претходните генерации. Според некои истражувања глобалната интелигенција, во споредба со последниот век, е во пораст барем за 20 бода.
Што се однесува до развојот на интелигенцијата, т.е. менталните процеси кои ги условуваат постигувањата на човекот од непобитна важност се сознанијата дека конгнитивниот развој минува низ неколку колективно различни фази кои следат една по друга и имаат свој структурални и функционални својства. Според поголем број испитувања за брзината на интелектуалниот развој може да се каже дека околу 16 до 18 година завршува стекнувањето на основните интелектуални снаги заеднички за сите нормални луѓе од одредени културни средини.
Но, современите сознанија укажуваат и на тоа дека факторите од неинтелектуална природа не се движат доволно брзо по истата нагорна линија, а за тоа сведочи постоењето на повеќе проглеми во секојдневното живеење на човекот,(употрба на оружје, насилство, пороци, нетолеранција и сл.). Затоа, кога говориме за научна организација на човечката дејност говориме за ефикасно активирање на интелектуалните и емоционалните ресурси на личноста.
Факторот човек е главниот творечки агенс во модернизацијата на процесот на работата во сите подрачја на материјалното производство и опшествениот развој. Од тука, сознанијата за психолошката информација во врска со карактеристиките на личноста на човекот (на пример способноста за адекватно оценување на ситуацијата, за благовремено донесување на одлуки, толеранција на фрустрации и сл.) се составен дел на напорите за оптимален развој на дејностите. Кога говориме за успешен развој на детето, а подоцна и на возрасниот човек, треба да ги имаме предвид сознанијата дека, склопот на особини на личноста каде што се испреплетуваат влијанијата на интелектуалните фактори имаат суштествена улога врз тој развој, а никако издвоени едни од други. Глобалниот скор на интелигенцијата (рационалната интелигенција која е главно наследно детерминирана) како и емоционалната интелигенција (која се развива под влијание на околината - родителите, педагозите, другарите) имаат пресудна улога во развојот на успешноста на детето.
Воспитно - образовниот систем може битно да влијае на емоционалната интелигенција и да го помогне информирањето на личноста со високо морални критериуми кои многу успешно комуницираат со другите луѓе, полесно се справуваат со секојдневните стресни ситуации, поуспешни се на работното место, полесно ги преживуваат емоционалните конфликти, имаат силно развиена емоционална контрола и сл.
Ако вербалните и невербалните способности како што се помнењето, речникот, разбирањето, решавањето на проблемите, апстрактното мислење, способноста за забележување, вештините на обработка на информациите, визуелно - моторните способности и др. т.е. она што се мери со стандардизираните тестови на интелигенција се показатели на глобалната интелигенција изразена со IQ кој многу малку се менува по шестата година (кога се смета дека завршува функционалниот развиток на на нервните ткива) и обично колерира со успехот во учењето, емоционалниот коефициент се дефинира како еден подвид на опшествената интелигенција и се состои од способност за препознавање и следење на сопствените и туѓите чувства, како и употреба на тие инфирмации како водич во мислењето и постапките.
Не е возможно во една личност да се спојат сознајните и емоционалните вештини, а тоа пак е сигурен пат кон успешноста на човекот во практичното живеење.
Детството и адолесценцијата се критични точки во кои настануваат основните емоционални навики кои ќе управуваат со нашите животи. Современите сознанија од нервохирургијата не упатуваат кон битни показатели дека, со стимулирање на мисловниот дел од мозокот успеваме да го научиме детето да ги контролира своите емоции т.е се развива емоционална контрола со помош на емоционална реедукација. Емоционално вештите луѓе умеат интелигентно да ја употребат емоцијата и се во предност во сите домени во животот. И обратно луѓе со висок IQ а ниска интерперсонална во практичниот дел од животот мошне тешко се снаоѓаат. Во урамнотежувањето на разумот и чувствата учествуваат таламусот, амигдалниот и фронталните делови на кортексот со подршка на други мозочни структури и жлезди. Емоциите се пренесуваат и контролираат по пат на биохемиски материи од мозокот до останатите делови на телото. Притоа се одвива процес на извонредно брза комуникација во мозокот со помош на наведените делови од кортексот.
Ако говориме за интелигенцијата од аспект на тоа влијае на животниот успех на човекот би морале да го актуелизираме нејзиното пошироко видување односно да дадеме акцент на емоционалната интелигенција. Според некои истражувачи за успешноста на индивидуата од битно значење се следните емоционални особини: емпатија (сочуствување со другите), изразување и сеќавање на сопствените чуства самосовладување (самоконтрола), независност, прилагодливост, омиленост кај другите, пријателско однесување, љубезност, почитување.
Преку реален оптимизам и усмерување на емоциите во правец на креативноста се развива силна самомотивација на личноста која го отвора патот кон лична среќа и задоволство на човекот.
Извор, сајтот на MENSA
