Традиции на градба на храмови

[@cool@]

Градбата на храмови во Русија од познати македонци, кои поради тешките услови, биле приморени да заминат од Македонија..
Текстот го превзедов од сајтот на една руска епархија, а тоа значи дека ќе го постирам во неколку делови, поради преведувањето.

Традиции на градба на храмови во Русија.
Минувајќи по руските провинции, во секое поголемо село ќе забележите во голем број сочувани храмови. Кој ги изградил? и зошто? Каква улога тие и нивните градители изиграле во судбината на Русија ? Изучувајќи ја историјата на градителите на храмови, поточно на веневските дворјани Јанкови , се добива јасна слика за животот и особеноста на традицијата на храмоградителите во Русија. Зошто баш Јанкови, меѓу многуте подобни дворјани? Тој род, иако немногу познат , но е многу повеќе сврзан во роднински врски со многу познати руски имиња од XVIII—XIX век. Меѓу нивните роднини биле Болотови, Татиштеви, Бибикови и многу други. Јанкови се нашле себеси во сферата на служење на Русија, царот и Црквите. Јанкови граделе храмови во Москва, Венева, ... Тоа го правеле не заради откупување на своите гревови пред Бога, туку следење на православните традиции.
Христианските традиции на руското дворјанство.
Уште светиот кнез Владимир, крстителот на Руси, ја изградил првата руска православна црква во име на Пресвета Богородица, поставувајќи основа на идните традиции на градење храмови од страна на големите кнезови, цареви, бојари и дворјани.
Дворјаните од XVIII—XX век длабоко го осознале својот граѓански, христијански и човечки долг, што се одразило и во односот кон црквата и православните светители. Тие се надевале не толку на себеси- на власта, на својот ум и знаење, колку на Божјото благословување на својот дом,своите дела.
Во книгата «Православната вера и традиции на благочестивите руси во XVIII—XX век. Етнографските иследувања и материјали » О.Кириченко забележува дека ,дворјаните «во црквите, изградени од свои средства, гледале залог на благодатно покровителство од светците Божји и услушување преку своите молитви, Небесна помош во многу тешка работа на управување.
Во Русија великите кнезови или цареви секогаш земале учество во градбата на храмови и манастири,православни икони и мошти на големите светци. Они граделе прекрасни храмови, украсувајќи ги руските пејсажи, собирале и грижливо ги чувале иконите, Евангелие и богослужни книги, крстови, ковчези со моштите на многуте светци.
Во Венева, например, во втората половина од XVIII век биле изградени четири камени храма со огромни размери . Владиката на епархијата често доаѓал на церемониите, сврзани со осветување на црквите.
Стремежот да се живее благочестиво , ја раѓало потребата за градба на своја домашна црква, осветена со делови од светите мошти .
Традиција на тоа време станало и крстењето на своите деца во чест на големите светци. Христианска традиција била и совршеното патешествие на дворјаните по светите места за кои тие сериозно се подготвувале , исповедувале и причестувале.
Во контекст на ова неопходно е да се забележи и тоа, како благочестивите дворјани кон светците .Пред се во исполнувањето на Божјите заповеди , внимателен однос во својот духовен живот, молитви, и познавање на црковната служба.
Нередко тие во своите домашни храмови сами пееле на клироси, а при тоа и добро ги знаеле црковната служба и устав.

 

[@cool@]

Класата благородници,најдобрите од нивните претставници биле благословени со сите христијански светци и вистинско служење на татковината, народот и Црквата.
Исклучок не било ни со семејството на веневските наследници на благородниците Јанкови.

Генеалогијата на Јанкови
Јанкови биле родум од Македонија.Татко му поради турските притисоци заминува за Полска.Биле неколку браќа: еден останал во Полска како Јанковски, другиот брат заминал во Унгарија запишан како Јанкович, а двајца од нив , Иван Василевич и Теодор Василевич, заминале во Русија кај царот Теодор Алексеевич. Теодор бил многу учен човек и затоа бил примен во Московската Славјано-грчко латинската академија каде го зел името Теодосиј Јанковски . Тој бил подоцна и кај Петар, новгородскиот архиереј, кој ја крунисал Екатерина I, бил член на Синодот… Брат му, Иван Василевич, имал син Данил, кој пристапил во воена служба кај Петар и започнал да се нарекува Јанков. Бил женет со Дмитриева Анна Ивановна, служел при дворот на царицата Анна: отпрво како асистент , го граделе Анненгофскиот дворец,па мајор и потоа гоф-интендант.Неговиот син , Александар Данилович, се оженил во 1745 год. за Анна Ивановна Татиштева…» — така го опишува почетокот на руската стара фамилија Јанкови - Елизавета Петровна Јанкова (со моминското презиме Елизавета Петровна Римска-Корсакова, 1768—1861) .
Со самата женидба на Александар Данилович со Анна Ивановна Татиштева, во 1745 година, семејството Јанкови потпаѓа во многу поволна положба. Во списокот на презимиња, кои се јавуваат во врска со сватовството на Јанкови , можеда се сретнат многу познати од тоа време личности — Татиштеви, Строганови, Головини, Скваронски (една од внуките од сестрата на Анна Ивановна се омажила за внукот на царица Екатарина Велика), Голицинии други. «Сите тие семејни врски уште повеќе ја подобруваат состојбата на Јанкови , ги тера нанапред и им дало почетно место во тогашното општество»,— пишува полавек подоцна Елизавета Петровна.
Една од гранките на Генеалогичното дрво на благорорничкиот род Јанкови прикажува:дека се тесно сврзани и со тулскиот крај со свој имот во Венева(селото Петрова, селото Топлота).Тоа е уште поинтересно што е поврзан и со родот на Андреја Тимотеевич Болотов.Неговата внука, Софија Болотова (првата игуманија на Свети-Казанскиот Шамордински женски манастир). Нивната ќерка Нада А. Јанкова (во брак- Бибикова), било последниот претставник од таа лоза.

 

[@cool@]

Благородниците Јанкови ,по потекло од Македонија — градители на храмови

Од разгледаните извори од XIX век можно е да се заклучи, дека зачетник на традицијата на градење храмови во семејството Јанкови бил Данил Иванович Јанков, кој живеел во XVII—XVIII век (1682—1738). Со свои средства он го изградил во Москва приделот од Св. Никола Чудотворец (доградба)во храмот Успение на Вражке.

Успенски Вражек — древно московско урочиште меѓу Тверска и Никитска ул., по летописите се споменува во XVI век. Каменото здание на црквата било изградено во 1647 г. Историјата на храмот е тесно сврзана со владетелите на соседниот имот Јанкови. В 1735 г. Данил Иванович Јанков го изградилдодатниот храм Николај Чудо­творец кон постоечкиот храм црква Успение. Во почетокот на XIX век Успенскиот храм бил летен, зима служеле во теплиот доизграден дел -во храмот Николај Чудотворец. Храмот станал како едно фамилијарно место на Јанкови , кои живееле во Москва. Во него биле погребни синот на Данила Иванович- Александар Данилович (1722—1766), во 1742—1749 год.тој бил аѓутант на грофот П. С. Салтиков.неговата сопруга Анна Ивановна Татиштева (ум. 1772), погребана во селото Горки- Московска губернија, под семејно име Јанкова . В 1857—1860 г. главен на храмот бил избран московскиот купец С. А. Живаго, кој пред тоа ги купил за себе сите недвижнини на Јанкови. По нарачка на С. А. Живаго, академик на архитектура А. С. Никитин го составил проектот за опширниот трипрестолен храм, доближувајќи го кон Николаевата црква.
Двокатното здание од цигли Успенската црква при градбата имела правоаголна форма со 6 ѕвона .
Внатрешноста на црквата била во вид на квадратна палата со камени плочки . По сведоштвото на свештеникот Јован Петропавловски, во 1887 году, олтарите се одделувале од храмот со дрвен «иконостас , резба на дрво ».
Дури во 1992 г. храмот бил вратен на РПЦ.
Со Александар Данилович и неговиот син Димитриј (1761 — 1815) сврзано е следното семејно предание, раскажано од Елисавета П. Јанкова. и нивното почитување на ликот на светецот св. Димитрие како помошник при раѓање и како наставник на децата во учењето. Јанкови во 53-та година од XVIII в., слушајќи за многуте чуда на светецот , често оделе до неговиот гроб. Они се носеле со проблемот што децата им умирале скоро по раѓањето и дале ветување да ако им се роди син ќе го крстат Димитар.Па, така наскоро родениот им син го добил името Димитар- .
Елизавета Петровна Римска-Корсакова
http://img0.liveinternet.ru/images/attach/b/3/30/173/30173413_Karavak_EP.jpg
била сопруга на Димитар Александрович. нејзините мемоари , запишувани од внукот Д. Благов и издадени во серија «Литературни спомени»
После смртта на Александар Данилович неговиот син Димитар Александрович го добил во наследство имотот Горки во Московската областкаде и се населил по својата свадба. Во негово наследство била и црквата Свети Никола,во неа имало и додатен дел осветен во име на пророкот Данил.

Храмот Михаил Архангела во с. Петрово Веневска околија.

 

[@cool@]

Доселувајќи се во Петрово, Николај Александрович заедно со сопругата Теодосија Андреевна, родена Зибина (ум. 1830), в 1805—1807 гг. со свои средства го изградиле новиот камен храм со главен престол — во име на Архистратиг Михаил и со две доградби во име на Св.Никола Чудотворц и во име на Св. преподобна маченица теодосиа. Осветувањето на црквата подробно е опишано во мемоарите на Елизавета Петровна Римска-Корсакова Јанкова, каде таа цитира записки од својот маж.
По описот на П.И.Малицков, историјата на селото Петрово и неговите храмови е следната: «Селото Петрово лежи близу реката Мордвеза, близу ТулА и Венева. Населено е со христијани- 519 мажи. и 524 жени. Во повеќе книги стои дека селото во крајот на XVI век,се нарекувло Петровски. Во XVI век во Петрово бил изграден дрвен еднопрестолен храм во име на Арх. Михаил. В 1895 г. во него се наоѓаат два храма : еденн стар дрвен и друг камени. Тој последниот, со две топли доградби — во име на Св. Чудотворц Никола и Преподобна маченица Теодосија — се изградени на барање на Никола Александрович Јанков. Во 1888 г. иконостасот на главниот олтар бил возобновен . Стариот дрвениот храм се наоѓал близу до камениот» Во 1888 г. и тој бил возобновен по барање на Андреја Харлампиевич Јанков (р. 1837), внук на Никола Александрович. Андреј Харлампиевич в 1891 и 1892—1894 год. бил предводник на веневското благородништво.
Храмот во с.Петрово се сметал за семеен храм на Јанкови , веројатно, судејќи по неговата не така голема величина , бил како еден вид домашна црква. На самиот влез се наоѓала особено почитуваната икона на Божјата мајка. «Радост на сите кои се жалосни». Местното предание го зачувало расказот за чудесното појавување на таа икона.