Лакомоста на Бугарија

[Славјански]

Значи чета и се чудја на ума ви. Толкова много да не знаете историјата на собствената си земја...
Какво била направила Б'лгарија за Тетово, Деб'р, Гостивар, Охрид? Ами, след много усилија, Охрид беше отт'ргнат от итало-албанската окупација. Вие јавно не знаете, че б'лгарската армија се е стрелјала с италианците, дадени са и жертви. В мемоарите си граф Чано, италианскија в'ншен минист'р, пише че за него охридчаните били албанци, заштото бил чул, че те били носели "албански шапки" (!?). Италија забранјава всјакакви пројави на про-б'лгарски сентименти, а нејната окупационна зона става прибежиште (засолниште) за комунистическите титови партизани-безродници, протерани от Вардарско.

В други градове, като Струга и Тетово, за с'жаление не става, заштото италианците се борјат против т.нар. 'б'лгарски акционни комитети' (БАК) - граждански комитети, които искат пред германците даден град да отиде к'м Б'лгарија, а не к'м Италија. Германците са искали 2/3 мнозинство от населението да се е изјаснило за Б'лгарија, иначе не давали територијата.

По-долу са извадки от Коста Ц'рнушанов за дејствијата на БАК в Тетово, Скопје и за Охрид.

Васил

************************

ТЕТОВО:

Тетово ("Зора", 30 април 1941):
"Вчера (28 април) в Тетово са пристигнали четирима телеграфисти от жп војски. Когато се јавили к'м краја на града, между населението се пр'снала новината за пристигането на б'лгарски војници. За нјаколко минути се с'брало почти цјалото гражданство, което посрештало б'лгарските војници с прегр'дки и целувки и ги помолило да отидат заедно с тјах в града. На б'лгарските војници е било устроено небивало с'рдечно посрештане..."

"Зора", бр. 6571 от 13 мај 1941 г., отпечатва дописката на Васил Сеизов на посештението на група журналисти в Тетово. В неја четем и следното:
"Град'т бе украсен с б'лгарски знамена. По улиците нашата кола, на предната част на којато се развиваше б'лгарскијат трибагреиик, бе предмет на с'рдечни приветствија и "ура". Спрјахме пред хотел "Македонија". Фирмата вече беше б'лгарска. Изобшто повечето от фирмите в Тетово веднага след бјагството на с'рбите са били сменени. В хотела в отделна стаја седјаха членовете на б'лгарскија местен акционен комитет... Пред хотела за миг се натрупа голјама маса, којато викаше: "Да живее Б'лгарија!" и пр. След малко дојдоха и други тетовци, нјакои от които мои стари познати и пријатели. Тук в и адвокат'т Никола Павлов-Бутика, един от видните представители на б'лгарштината и борци в Македонија над бившата ср'бска власт..."

И това е един град, којто не бе взет от б'лгарски, а от албанско-италиански војски {Никола Павлов Бутика заради националните си пројави като б'лгарин след това бе с'ден от скопските македонисти, изтезаван в затвора по нај-жесток начин, поради което ослепјал и умрјал наскоро след излизането си от затвора. За него виж повече в следваштите глави}.

************

СКОПјЕ:

По примера на Тетово започва образуването на б'лгарски акционни комитети в останалите градове с цент'р Скопје, којто се оформја като б'лгарски централен акционен комитет за Македонија оште на 13 април 1941 година. (Виж јован Павловски, "Студената како последен пораз", 1976, Тетово, с. 31).

Специално в Скопје започва и борба за отнемането на властта от р'цете на запазената от германците ср'бска администрација начело с'с с'рбина кмет јованович и неговија помоштник-кмет – турчина Кемал Рустем бег. Б'лгарите се надигат и искат да вземат обштината в свои р'це. Официални данни за тази борба намираме в протоколите по с'дебнија процес срешту виднија скопски гражданин Спиро Китинчев – борец срешту ср'бскија режим и по-сетне през цјалото време на б'лгарско управление в Македонија (1941 – 1944) кмет на града. Както ште видим от друга глава, Китинчев бе с'ден от с'рбомакедонскија с'д в Скопје през 1945 г. след установјаването на македонската власт в града. Пред с'да Китинчев разказва как населението е протестирало пред германските военни власти, че начело на гражданското управление все оште стојат ср'бски органи, които са реагирали срешту б'лгарските пројави на населението. В споменатата по-горе книга на јован Павловски, стр. 46, намираме цитирани показанијата на скопскија б'лгарин Блажо Гавазов, с'што подс'дим в с'штија процес, по този в'прос:

"След капитулацијата (на југославија, б.н.) тук трјабваше да дојде б'лгарска власт. Ние, които се чувствувахме б'лгари, пеехме песента "Гордеј се, мајко Б'лгаријо", а когато дојдоха германците, нјакои от нас изт'кнаха б'лгарски знамена на к'штите. Кемал Рустем бег, којто беше помоштник-кмет на обштината, ни забрани да изт'кваме б'лгарски знамена, но ние неколцина организирахме манифестација начело с'с Спиро Китинчев и германците ни позволиха..."

Самијат Китинчев разказва по-обширно. В'змутеното от ср'бското самовластие население навлјазло в обштината и карало него, като нај-популјарен б'лгарин и ценен от целија град, да застане начело на градското управление с в'згласа: "Хајде седни на това мјасто!". Но т'ј като Китинчев в'зразил, че това не е начин за заемане на властта при наличие на нов военен господар на положението, трјабвало да се в'рви при германскија комендант. В'рху това Китинчев разказва:

"Решихме да образуваме една делегација и да отидем да протестираме пред германскија военен комендант. Делегацијата се с'стоеше от мене, д-р Божидар Христов, д-р Никола Андонов, д-р Димит'р Железаров, Благој анчев и други около 12 – 13 души... Отидохме повторно... заштото обштината все оште се намираше в ср'бски р'це. Искахме властта да се даде на скопјани. Прие ни един офицер... адјутант на коменданта, којто запита кого мислим да предложим за кмет. Всички прис'ствувашти тогава единодушно предложиха мене... Нјаколко дена след това бјах извикан в комендатурата, к'дето комендант'т чрез преводача ми с'обшти, че ме назначава за представител на б'лгарскија елемент в Скопје в кметството на града..."

(Германците са имали предвид, че в Скопје има с'рби от С'рбија, колонисти, както и коренјаци турци). Горното цитираме по книгата на Павловски, стр. 46 – 47.

************

ОХРИД:

К'м с. Лева река видјахме група селјани, които издигаха триумфална арка, накитена с цветја. Като видјаха колата ни с трибагреника и човек с б'лгарска военна униформа, изтичаха к'м нас и с жадни погледи запитаха идват ли нашите војски. Казахме им, че оште ги нјама в Битолја, но ште дојдат нјакој ден, не и сега. Те се нат'жиха. Околните села Избишта, Льорека (Лева река), Крушје, Кривени и др. са се договорили да направјат именно таја арка и да посрештнат дружно нашите војски. Един селјанин извади от пазвата си стара б'лгарска песнопојка и ни разказа как ја криел от с'рбите и тајно давал да се чете на по-младите. Изпратиха ни с хубави пожеланија.

По п'тја за Охрид настигнахме отделение италианска војска, което бе напуснало Ресен. Стигнахме до Охрид, но там ни спрја италиански караул, којто не ни позволи да влезем в града и ни отведе в комендантството. От кого и как узнали за идването ни, млади охридчани почнаха да ни заобикалјат и разпитват кога ште дојдат б'лгарски војски, заштото в града се в'рши насилие над б'лгарското население. "Тероризират ни – в'зкликна млад мом'к. – Искат да ни поалбанчават! По-скоро идвајте!"

В този момент на балкона на комендатурата (зданието на гимназијата) се показа нјакак'в италиански генерал и започна да крјаска срешту нас'бралија се народ. Принудиха ни да се в'рнем назад. Ние можехме обаче да кажем на населението да не се отчајва, заштото близ'к е денјат, когато и тук ште дојде б'лгарска војска.
И това наистина стана, но след много месеци."

Читам и читам и читам и само гледам епитети, не гледам никаде грижа за положбата на “Бугарскиот“ народ во Тетово и тетовско.
Целивки, цвеќиња, прослави, дрн дрн јариња и што испадна, српската окупација се замени со бугарска.
Повторно пропуштен момент на ВИСТИНСКО зближување на двата народа.
Таму се колеа луѓе со ножеви, цели фамилии, деца.Балисите ги одбираа најимотните луѓе од селото им влегуваа дома и на спиење покољ.
Така дава пример на останатите "Бугари" дека тоа е територијата на голема Албанија и дека треба што е можно поскоро да ја напуштат.
Али бугарската војска по целивањето нели била.
Пропуштен момент, едно зло заменето со друго, наместо нешто арно да се напраи.

 

[пере]

Според историчарите Бали Комбтар не е реакционерна организација, туку движење што војувало против комунизмот. Според нив, за време на Втората Светска војна дошло до братоубиствената борба меѓу Албанските балисти и Албанските комунисти.

Независно од ова, пред неколку месеци на средбата на македонските и албанските интелектуалци во Скопје, историчарот Веби Џемаили ја лансираше тезата дека во Македонија се создава погрешна претстава за албанските јунаци и личности, во тој контекст тој ја спомена и оваа организација и се заложи за ревидирање на нејзиното значење.

 

[Славјански]

пере, да дае господ такво движење дома да ти влезе и да си разговарате за демократија.
Бива ли ?

 

[Васил]

Читам и читам и читам и само гледам епитети, не гледам никаде грижа за положбата на “Бугарскиот“ народ во Тетово и тетовско.
Целивки, цвеќиња, прослави, дрн дрн јариња и што испадна, српската окупација се замени со бугарска.

не мога да пиша много просто заштото нјама такова цјалостно, обективно изследване на ИМПАКТА на б'лгарската окупација на Вардарско (и Източна Егејска Македонија). Имам предвид икономически, демографски, политически последици, а не нјакакви wet partisan dreams. Но имајте предвид нјаколко момента:

1. Голјама, нес'размерно голјама част от б'лг. бјуджет отива за Македонија, за инфраструктурни проекти - железници, п'тишта, университети (аха, п'рвија университет в Скопие е открит баш при бугарската окупација).

2. Проблем'т с'с ср'бските колонисти и с'провождаштија терор, срешту които оште ВМРО и Тодор Александров се борјат. - Б'лгарската власт протерва мнооого хилјади колонисти. Това е св'рзано с един друг голјам проблем - АГРАРНИја, за којто се пише абсолјутно недостат'чно тука, за НЕРЕШЕНИја ДО 1941 г. АГРАРЕН В'ПРОС в Македонија. - Как при ср'бската окупација турските бејски, феодални земи НЕ БИВАТ ДАДЕНИ на местното население, а с предимство са давани на дошлјаци-с'рби. Б'лгарија удрја много сериозно в'рху ср'бските аспирации к'м земјата на Македонија. Иначе сега, през 1991 г. штјахте да имате не 40 хилјади, а 200 или кој знае колко хилјади с'рби. Дали нјамаше да се појави оште една 'Ср'бска Краина' при вас? И оште едни Младко Радич, Радован Караджич и т.п., а?

3. Трети, демографски момент, којто абсолјутно се отминава от вас. - Проблем'т за војниците македонци - пленници от југославската армија. П'рвијат б'лгарски акционен комитет е в Тетово и се појавјава точно там с'с задачата да се освободјат такива хора (там имало голјам германски лагер с хилјади пленени македонци). Значи, Б'лгарија прави пост'пки за освобождаването на такива хора, намирашти се в пленнически лагери (логори) в Х'рватско, Унгарија, Албанија, Г'рција, Италија, Австрија, Германија. До мај 1941 г. по б'лгарска молба германците пуштат:
- от Унгарија 300 души,
- от Темешвар (Рум'нија) - 1147 души,
- от Ниш - 204,
- от Панчево - 36,
- от лагер в Дедине - 507.

И става дума не само за вардарски македонци, ами и за егејски, пленени с гр'цката армија. - Такива биват освободени от италиански и от немски лагери в Пелопонес и по егејските острови, както и от гр'цки затвори. Така, 80 души са освободени на 4 јули 1941 г. от затвора на Нафлипон. Вижте тука. (С Албанија, обаче, става проблем - италианците не пускат нјаколко хилјади пленени вардарци в лагери в Албанија и даже не разрешават свиждане с тјах народнините им!)

Значи, за да ви стане по-јасно за каква голјама работа, с какви важни демографски последици става дума, вземете предвид - тези пленници от југославската или от гр'цката армија вместо да гнијат по немски или други концентрационни лагери, си ходјат дома ИЛИ биват рекрутирани в б'лгарската армија. В една армија, којато, благодарение на политическите обстојателства, НЕ УЧАСТВУВА В'В ВОЕННИ ДЕјСТВИја. Т.е. технија живот, живот'т на хилјади и десетки хилјади ваши дедовци, бива запазен в това опасно време, когато десетки и стотици хилјади с'рби, г'рци и др. ГИНАТ КАТО МУХИ - при военни/партизански дејствија, от глад, по концентрационни лагери и т.н.

Повторно пропуштен момент на ВИСТИНСКО зближување на двата народа.
Таму се колеа луѓе со ножеви, цели фамилии, деца.Балисите ги одбираа најимотните луѓе од селото им влегуваа дома и на спиење покољ.
Така дава пример на останатите "Бугари" дека тоа е територијата на голема Албанија и дека треба што е можно поскоро да ја напуштат.
Али бугарската војска по целивањето нели била.
Пропуштен момент, едно зло заменето со друго, наместо нешто арно да се напраи.

За ситуацијата с италианската окупационна зона не сте прав да обвинјавате. Немците определено не са фаворитизирали Б'лгарија. Те просто са гледали да не стане војна между Б-ија и Италија, заради нјакакви зат'нтени (за тјах) 'паланки'. Просто погледнете каква е била политиката тогава и всичко ште ви стане јасно.

 

[vladimir19]

Лаком е Царот Фердинанд и други што са сакали нови пазари и прошируване.Ситуациата е слична с Руско-Турската воина народите са водели борба против османската влада за ослобожденье на своите православни брака били те срби ,бугари, грци, македонци и црногорци.