Zorba the Greek вушност бил Chorba the Macedonian

[bitushanec]

Зорба всушност бил етнички Македонец, егеец, но гркоман. Служел грчка војска за време на балканските војни и при тоа убил некое македонско семејство, значи свои луѓе, што длабоко емотивно го погодилo, по што Зорба се изолирал, талкал по светот за на крај да дојде меѓу својот народ во Скопје и таму да умре.

Еве интересен коментар на Проф. Др. Алекс Кигероф, потомок на егејски Македонци преселени во УСА:

 

[TpH_Bo_OkO]

Знаеме ние, но светот незнае.

Јес да и грците се скептици дали да се идентификуваат во шоубизот со него...

 

[606]

ГРКОТ ЗОРБА?

Пишува: Данило КОЦЕВСКИ

Нашите новинари и публицисти направија вредни истражувања за животот на Гркот Зорба во Скопје. Главниот лик од познатиот роман на Казанѕакис, од дваесеттите години на минатиот век, сe до својата смрт во 1943 г. живеел во нашиот главен град. Гркот Зорба престојувал во хотелот Ловец заедно со својата единаесетгодишна ќерка Екатерина, додека таа не се омажила за познат скопски трговец. Тој и потоа останал да живее во овој хотел.

Долги години се обидував да ја решам оваа загатка која тешко можеше да се одгатне. Каде се наоѓал хотелот Ловец во кој престојувал Гркот Зорба? Од многуте скопски хотели во тоа време, токму овој најмалку се спомнува. Откривањето на неговата местоположба може многу да ни помогне не само заради ликот на Зорба, туку и заради запознавањето на малку познатата топонимија на Скопје, интересна и од денешен, современ аспект.

По многу години, сосема случајно, наидов на еден документ кој зборува токму за него - за хотелот Ловец. Тоа е документ од периодот помеѓу двете светски војни кој е објавуван и подоцна. Записот зборува за еден скопски настан, една мала драма која се случила во хотелот Ловец, а за која пишувале и тогашните весници. А весниците пишувале бидејќи во настанот се вмешала и полицијата, која на необичен начин уапсила еден од учесниците. Следејќи го овој запис, можеме приближно да ја одредиме местоположбата на скопскиот хотел во кој престојувал Гркот Зорба.

Во овој запис се изнесуваат вакви прецизни детали: “Синоќа, околу 12:45 часот, можеше да се чуе викотница од двајца луѓе кои јуреа од Негошева, кон улицата Крал Петар. Полицискиот стражар г. Драго, кому оваа трка му беше сомнителна, ги запре обајцата. По испрашувањето, дозна дека едниот од нив, Хинко Кестлер, бегал пред другиот, г. Томо, кафе-кувар во хотелот Ловец, поради провална кражба. Полицаецот ги одведе во првата полициска станица каде што случајот е испитан детално”. Што, всушност, се случило помеѓу Кестлер и кафе-куварот Томо? Кестлер бил по занимање хотелски портир, инаку без работа. “Вчера околу 5 часот попладне отишол кај својот познајник г. Томо, кафе-кувар во хотелот Ловец, и го замолил да му дозволи таа ноќ бесплатно да ја преспие некаде во хотелот. Г. Томо му дозволил да спие во една собичка во дворот. Кога околу 12 часот сите легнале, Кестлер станал, поминал низ кујната и претсобјето, па се вовлекол во големата билијардска сала. Притоа не забележал дека на еден билијард спиел самиот г. Томо”. Ете, каков незгоден табиет имал кафе-куварот. Наместо во својот кревет, спиел на маса за билијард. Понатаму вака возбудливо тече приказната. Кестлер “го извадил ножот од џебот што го донел со себе од кујната и ја отворил фиоката во која имало пари. Извадил 180 динари. Кога парите ги ставал во џебот, една дваесетдинарка паднала и заѕвонила. Лесен на сон, г. Томо се разбудил и, онака поспан, се фрлил врз крадецот. Кестлер, меѓутоа, бил побрз и побегнал. По него се стрчал г. Томо и го бркал по улицата Принц Ѓорѓи, потоа по Негошева, сe до Крал Петар, каде што стражарот г. Драго ги фатил”.

Записот дава извонредно драгоцени податоци за тогашно Скопје. Прво, хотелот Ловец имал собичка во дворот. Сите тогашни славни скопски хотели биле стари, ниски градби со двор или бавча. Такви биле и Париз, Лондон, Москва, Русија. Второ, хотелот Ловец очигледно бил еден од “поголемите”, бидејќи имал и голема билијардска сала. Трето, јасно се прецизирани улиците на кои се наоѓал хотелот. Принц Ѓорѓи, Негошева и Крал Петар. Тие биле во самиот центар на градот. Бидејќи “брканицата” започнала од улицата Принц Ѓорѓи, несомнено хотелот се наоѓал на таа улица, а потоа продолжила по Негошева и Крал Петар. Оваа последнава, всушност, е денешната улица Македонија чии корени датираат од 1911 г. Пред тоа, една од главните скопски артерии била улицата Принц Ѓорѓи. Таа водела од Старата железничка станица, кон денешниот дом на АРМ и Феудалната кула, а завршувала на просторот кај денешниот плоштад Пела. Таа денес не постои. Но, кога улицата Македонија (односно тогашниот Јени-сокак) била пуштена во сообраќај, постоеле две главни артерии, паралелни една со друга. Подоцна, улицата Негошева била еден вид “премин” во облик на буквата “Н” која ги поврзувала двете артерии. Тоа јасно се гледа на урбанистичкиот план на Скопје од 1929 г. Од аспект на денешната топонимија, тоа значело дека Негошева го поврзувала просторот околу АРМ со улицата Македонија. По војната, улицата Принц Ѓорѓи е преименувана во Петар Дељан, а Негошева е дел од Иво Лола Рибар, односно денешната улица Димитрие Чуповски, во близината на споменикот на Мајка Тереза (некогашна Католичка црква), и денешниот познат скопски топоним Багат.

Хотелот Ловец се наоѓал во центарот на градот, во близината на АРМ. Славниот скопски боем помеѓу двете војни, Гркот Зорба, не случајно го одбрал тоа место во центарот. Оттука, до боемската кафеана Маргер на плоштадот имало само стотина или двесте метри.

Тој со своето друштво знаел да престојува во оваа кафеана сe до зори. Починал ненадејно во хотелот Ловец. Од овој хотел неговите пријатели го пренеле до неговото последно почивалиште на скопските гробишта.

http://www.kralemarko.org.mk/default-mk.asp?ItemID=1E93F42694F07040B5E1A17A00FA31A0

 

[Misirkov]

Потрагата уште одамна стигна до скопските гробишта „Бутел“. Таму во парцела број 17, алеја 3, во гробот со број 23 почива Георгиос Зорбас.

​

Пролетта во 1922 година на скопската железничка станица во Скопје, од возот кој стигнал од Солун, слегол еден мустаќлија. Додека носачите од поштенскиот вагон го истоварале неговиот багаж, непознатиот кај отправникот на возовите се распрашувал каде се наоѓа хотелот „Ловец“.

Откако слушнал дека се наоѓа во близина на станицата, дојденецот, кој за сето тоа време за рака држел 10-годишно девојче, им ја кажал адресата на носачите и тргнал по улицата „Крал Петар“ која почнувала речиси од перонот.

Неговата крупна градба и невиното потскокнување на ќерка му Екатерина не му дозволувала да остане незабележан од првите шетачи кои биле измамени од сонцето на скопската улица. Тие не можеле ниту да претпостават дека гледаат во човекот кој ќе биде јунак на славниот роман од Никос Казанѕакис.

​

Можеби уште тогаш дојденецот размислувал за обврската дадена на пријателот Никос, на кој му ветил дека веднаш по пристигнувањето во Скопје ќе му пишува за првите впечатоци во градот во кој сакал да започне со работа.

Момците во хотелот „Ловец“ биле видно разочарани кога се појавил гостинот чија соба била резервирана еден месец однапред.

Се надевале на господин кој гарантирал добар бакшиш, но во хотелот стигнал необично крупен човек со обичен качкет, далеку од господата кои тогаш стигнувале во градот покрај Вардар.
Сопственикот на хотелот на својот персонал му наредил да му стојат на услуга на новиот гостин, познат грчки трговец, кој ги закупил собата во хотелот и шупата во дворот за една година.

Подоцна раскажувале дека тој малку бил ситничав околу храната за својата симпатична ќеркичка и дека долго мезел пред да изеде тепсија јагнешки парчиња места со два бокала црно вино.

​

Следните две десетлетија, сè до смртта, Јоргос Зорбас ќе ги помине во Скопје и ќе биде запаметен по саботните пијанки низ месните кафеани, посебно во гостилницата „Маргер“, собирајќи доживувања за легендарниот роман на неговиот пријател.

Скопјаните често се бореле за место на неговата маса, бидејќи слушнале за атмосферата која знае да ја направи. Неговиот шарм, лесното склопување на познанства му помогнале целосно да се вклопи во имиџот на градот, да стекне животни пријателства, но и да ја освои најубавата скопјанка – вдовицата Љуба.

Благодарение на описите на овој заколнат боем за дружењата со Скопјани, за минатите кафански ноќи, голем дел од нив се препознале дури кога бил снимен филмот „Гркот Зорба“.

Иако стекнал имиџ на голем боем и градски човек, тој не заборавал дека бил син на овчарот Фотис Зорбас од Катафиги, денешна Северна Грција.
.

​

Никако не можел да го заборави мигот кога пред своето полнолетство избегал, не можејќи да се замисли да го мине целиот свој живот како овчар, чувајќи го огромното стадо од овци и кози, живеејќи ја сигурната иднина која за него ја создал неговиот татко.
За ова тој никому не раскажал, тоа било неговиот животен белег, кој љубоморно го криел од туѓите погледи, од туѓите уши.

Последните денови од својот живот ги минал во бескрајно долги разговори со авторот на познатиот роман, обидувајќи се на вистински начин да му ја долови атмосферата во градот, ритамот на неговиот живот.

Тој починал од срцев удар во 1941 година, во хотелот „Ловец“, само неколку месеци по мажењето на неговата миленичка Екатерина за богат Евреин и само неколку дена по започнувањето на пишувањето на книгата која ги опишувала сите негови авантури.

​

Неговиот вечен дом се наоѓа токму на гробиштата во Црниче, каде го однеле неговите кафеански другари.

Потоа во 1956 година по нивното затворање, неговите коски биле преместени во гробиштата во Бутел.

​

Токму животот во Македонија, формирањето на семејство тука, според некои критичари го прави голем Македонец, кој според нив дошол да живее тука со своите сонародници, со оние кои делел иста култура и токму затоа сакал да ги престави на вистински начин во мигот кога се согласил да се напише роман за неговиот живот во Скопје.

​

Кога вака внимателно ќе се погледне целата негова биографија, целиот негов живот, може да се заклучи само едно, тој не бил никаков непријател на нашата татковина.
Заедно со нашиот народ живеел во окупирана Македонија, се соочувал со окупаторот, плаќал данок, се криел од нападите.

Со ниту едно свое дело не и наштетил на државата ниту на градот кој толку го сакал.

Извор – Наташа Димеска, аналитичар во онлајн магазинот: http://mkrevolucija.com