У задњо време, ме мрзи да се објаснуем на долго и на широко али ајде, ќе потрошам време за подолг пост пошто муабетов вреди да се напраи за сите пари, па кој сака нека чита.
Овој елитизам во уметноста не е ништо ново и најчесто доаѓа или од луѓе кои плитко ја разбираат или од луѓе кои немаат доволно познавања за уметноста и историјата на истата ама им тече самодоверба од уши.
Муабетов ме потсеќа на една ситуација у која другарка ми кажуеше како денешната уметност е срање и слики со црни квадратчиња на бела позадина, се продаваат за милиони, а не се ни блиску до ремек дела како Мона Лиза (пустата, само тоа и го знаеше). Има доста примери низ историјата кога напувани академици и уметнички критичари, мрчеле за нешто што тогаш било у зачеток како правец.
Кога се појавиле Реј, Ернст, Дишам и слични великани кои денес ги учат по историја на уметност, тогашните критичари ги сметале за ходајуча шега и неспоредливо полоши од историските великани како Гог, Гоген, Дега, Моне, Мане и кој ти кур знам таму. Комично е што со истото срање се соочувале и Гог, Гоген и остала багра кога нивниот импресионизам (патем погрдно име дадено од тогашните критичари поради тоа што сликите им се состоеле од бои без линии кои ги одделуваат објектите у просторот, нешто што обично другите академски сликари го користеле како мапа (импресијата со бои) пред да ја довршат сликата со тоа што ќе нацртаат линии, а тие мапи се нарекувале импресии. По ова установено академско правило, цртале тогаш популарни сликари посебно реалистите ко Констабл и сите антиромантичари у тој период, неокласичарите пред нив и така уназад) бил исмеван од Ојле и Дојле.
Дадаизмот на пример, довел до промена на парадигмата за тоа што е уметност и како уметноста треба да биде перцепирана, како и до поставување на клучното прашање, а тоа е функцијата на уметноста во општеството, формата во која е претставувана и пред се', субјективниот критериум за тоа што е уметност, а што не кој се менува низ времињата. Што е ремек дело, а што не?
Истиот елитизам се јавува и во филмската уметност, музиката и така натаму. Авангардата отсекогаш била серена од традиционалниот и конзервативен (ова нека биде сфатено во контекст на уметноста) ум, ако продужам да давам примери кога тоа се дешавало у музиката, литературата и тако даље, ќе треба да пишуем 100 страни.
Од иста призма може да се гледа глорифицирањето на легендарни филмови наспроти новото срање кое излага, најчесто од ликови кои се релативно плитки кога станува збор за разбирање на филмската уметност. За некој којшто ја прати оваа сцена подлабоко, јасно е дека филмот е флуидна материја која се менува со времињата, моменталните проблеми во општеството, економската, политичката атмосфера и така натаму. Се менува и текот, наративот и динамиката со која се творат филмовите. Да зеам ја сеа Ерјсерхед на Линч да го споредувам со Анфоргивен на Клинт Иствуд, треба да сум комплетно луд бидејќи станува збор за подеднакво добри уметнички дела (ултимативно според моите критериуми), ама на различен начин, со различна намена и во различни димензии на постоење у случајов, ебате.
Брдмен е на пример ненормално добро уметничко дело, филмиште, тоа мексиканско гомно (има нешто у тие Мексиканци со име Алехандро) успеало да продре во милион различни теми, психолошки елементи, апстрактни социјални концепти, па напраил некоја опака динамика со нешто лудо од сценографија, допрел до некои тешки шопенхауерови егзистенцијални дилеми, се мучел мексикански и мушки да бутне душа у тие 2 саата подвижна слика и тоа го напраил со успех на ниво на Чанкинг Експрес, за да дојде некој со комплетно површно разбирање за работите и со нос дигнат у небо, онаа празна незаслужена самодоверба што опаѓа со времето како што човек набива мудрост низ животот и сфаќа колку малце разбира, ама е карактеристична за недоучени квазиексперти, и тука објаснуе како е тоа невозможно, срање како Брдмен, да се споредува со големиот Кум, сигурно тука за да не испадне покус, ќе ги спомне и Ситизен Кејн, Рејџинг Бул и Казабланка. Ја неам ништо против тие филмови, тие филмови стварно се ремек дела, во своето време, во било кое време... Тоа што не можам да го поднесам, се луѓе кои ја спамаат социјалната меметика за "легендарните дела" пошто тоа ги прави кул, тоа им ја крева самодовербата, тоа го чуле/прочитале од некој авторитет и го повторуваат како папагали.
Тие луѓе, никогаш нема да може комплетно да продрат во уметноста и да ја разберат темелно, све додека гледаат еднострано и статично на работите.