Писател на тапет - Милан Кундера

[RiseAgainst]

Исто така е важно да се каже дека По е зачетник на нови жанрови во литературата како на пример детективскиот расказ дури и рана појава на научна фантстика.

 

[Несериозен]

И како писател и како личност, Едгар Алан По е една од најенигматичните личности во историјата на човештвото, би можело да се рече.
Како предвесник на симболизмот, тој најпрвин станува популарен во Европа, преведуван од Бодлер, па потоа во САД. Од неговото творештво би ги издвоил неговите раскази, со кои тој е и писател на стравот и ужасот и пионер на детективската проза и со кои воопшто, извршува големо влијание врз идните писатели и поети.

„Маската на Црвената Смрт“ - неговиот можеби најсимболичен расказ. Замокот кој служи како изолација и бегство од болеста, сите оние бои во собите, злокобното чукање на големиот часовник, балот и неканетиот гостин се одлични примери за тоа како По се служи со симболот за да ја долови смртта, обидите таа да се избегне и неуспешноста на тие обиди.

„Ѓаволот на перверзноста“ - расказ кој започнува како есеј во кој се дискутира свесното стремење кон пропаста и одолговлекувањето. Одолговлекувањето на обврските е прекрасно изнесено во еден пасус, каде, верувам дека ретко кој не би се пронашол.

„The Premature Burial“ или „Предвремен закоп“, „Жив закопан“ е расказот кој најмногу успеа да ме ужасне. Нараторот изнесува случаеви во кои луѓе по грешка биле живи закопани па и самиот подоцна развива каталепсија поради која, се плаши тој, би го закопале жив. Маестрално е доловен очајот на жртвите, нивните повици за спас, мирисот на земја, недостатокот на воздух..... Интересно е да се каже дека легендите и митовите за зомбија и вампири кои се појавувале на гробиштата можеби се поттикнати од слушање на врисоците на луѓето кои биле живи закопани, глетката на човек како излегува од својот гроб, од под земјата...

Одличен начин да се збогати својот речник и поубаво да се разбере По е читањето на неговите раскази и/или поеми на англиски.
Творештвото на По може да послужи како одличен вовед во посериозната литература, не е исклучително тежок за читање. Во мојата читателска „кариера“ тој останува една од фазите, алките кои ми помогнале да преминам од литература која е „полесна“ на литература која е „потешка“ за „варење“.

 

[AceCaleb]

Дечки да ве прашам овие краткиве дела од Едгар Алан По каде може да се најдат, да не има некое издание со сите такви дела собрани. Од нет знам дека има се, но ме интересираше тука негде во близина дали има.
Несериозен добар дел спомна од дејноста на По, а ми делува дека ги читал на англиски.
Иначе само Авантурите на Гордон Пим ја имам читано, па не сум баш компетентен за да дадам конструктивно мислење за дејноста на Едгар Алан По.

 

[Setsuko]

Дечки да ве прашам овие краткиве дела од Едгар Алан По каде може да се најдат, да не има некое издание со сите такви дела собрани. Од нет знам дека има се, но ме интересираше тука негде во близина дали има.
Несериозен добар дел спомна од дејноста на По, а ми делува дека ги читал на англиски.
Иначе само Авантурите на Гордон Пим ја имам читано, па не сум баш компетентен за да дадам конструктивно мислење за дејноста на Едгар Алан По.

Пишав погоре дека „Маската на црвената смрт“ ја има во издание на Темплум, но тоа издание е одамна распродадено, па освен на старо не знам дали може да се најде поинаку. Ѓурѓа исто така имаат некој избор раскази, заедно со есејот „Филозофија на композицијата“ ама ептен минимално е тоа. Најдобро е на англиски да ги бараш, на саем имаше добри изданија, со црни корици и црвени букви (морбидност плус), само не се сеќавам од која издавачка куќа беше.

Кажи ни повеќе за романот, баш тоа и го потенцирав во претходниот пост.

 

[Ставрогин]

Дечки да ве прашам овие краткиве дела од Едгар Алан По каде може да се најдат, да не има некое издание со сите такви дела собрани. Од нет знам дека има се, но ме интересираше тука негде во близина дали има.
Несериозен добар дел спомна од дејноста на По, а ми делува дека ги читал на англиски.
Иначе само Авантурите на Гордон Пим ја имам читано, па не сум баш компетентен за да дадам конструктивно мислење за дејноста на Едгар Алан По.

Јас имам едно издание на Нови Албатрос од 1985 година, на српски јазик, во кое има неколку песни и неколку раскази. Мислам дека имаше уште едно издание од расказите на По на српски, кое беше покомплетно од ова што го имам. На македонски не знам дали се преведени и собрани сите раскази.

 

[AceCaleb]

Најдобро е на англиски да ги бараш, на саем имаше добри изданија, со црни корици и црвени букви (морбидност плус), само не се сеќавам од која издавачка куќа беше.

Кажи ни повеќе за романот, баш тоа и го потенцирав во претходниот пост.

Како не го видов тоа издание на саем Ако ти падне во очи од која издавачка куќа е или каде го има, извести

Иначе романов го читав пред некоја година, сакав да почнам со нешто од По, па по пребарување најдов дека ова е единствениот целосно комплетиран негов роман а и полесен беше за наоѓање, на кеј го имаше на секоја тезга.

Се работи за младиот Гордон Пим којшто без да каже на неговите блиски тргнува на патување со неговиот другар на брод којшто е раководен од таткото на другарот. Се случува побуна и преземање на бродот и тука почнува голготата на Пим. Во добар дел од романов Пим е заклучен/скриен во нешто како сандак, бидејќи се наоѓа на бродот без знаење на другите, освен на неговиот другар. Токму овој факт во прво време успева да му го спаси животот, но во недостаток на храна и вода, деновите поминуваат и почнува да го фаќа паника дали ќе остане жив заклучен во сандакот додека не настапи смртта.
Романов е пишуван во прво лице и наликува на дневник, бидејќи се додаваат настани и датум кога, што, како се случило, како епизодни настани.
Првата третина од книгата ми беше досадна, додека не почнаа настаните на киднапираниот брод.
Може да се забележат некои морбидни елементи кои го карактеризираат По, бидејќи во книгава се опишани дејствија како канибализам, бродолом, невреме, киднапирање/побуна како и заклучување во мала просторија што наликува на еден од неговите раскази (The Premature Burial). Секако од денешен аспект не делуваат толку морбидни настаните во романов како што бил ефектот тогаш.
Не би рекол дека е некој роман којшто мора да го прочитате, но не би било на одмет да го имате во својата колекција на прочитани дела, бидејќи е единствениот целосно комплетиран роман на Едгар Алан По, а се смета дека служел и како инспирација за пишување на Моби Дик и 20 000 Милји под Морето.

 

[Несериозен]

AceCaleb Во издание на Просветно Дело мислам имаше уште една збирка раскази, со сини корици и внатре беа „Лигеја“, „Падот на куќата на Ашер“ и уште некои други на македонски.
Поезијата и расказите на англиски ги читав од овде ( мислам дека неколку страни наназад и Вокерка имаше оставено линк до оваа страна ).

 

[Lyn]

Дечки да ве прашам овие краткиве дела од Едгар Алан По каде може да се најдат, да не има некое издание со сите такви дела собрани. Од нет знам дека има се, но ме интересираше тука негде во близина дали има.

Во Англиски Центар имаш збирки раскази и поезија

 

[Lyn]

Ова ми беше проектче по компративна книжевност. Не е целосно, зашто усно го презентирав поголемиот дел.

Едгар Алан По​

(1809-49)​

​

Иако се гледал себеси првично како поет, готските приказни на По за гротескната и мрачна страна на животот биле субјект на неизмерно набљудување на критичарите; некои тврдат дека е зачетник на детективската приказна, а некои дека е ранпретходник на научно фантастичниот жанр. Иако критичарите се делат, неоспорен факт е дека По е мајсторски раскажувач.
Едгар По бил роден во Бостон, Масачутес, во јануари 1809 год., втор син на актери. Едгар откако останал без родителите, бил примен во домот на трговецот Џон Алан од Вирџинија, чие име По го присвоил во 1824г. Односот со неговиот очув бил тензичен, кога тој одбил да го финансира неговото образование. Така По се свртел кон коцкањето, но сепак бил принуден да го напушти колеџот. По кавгата со неговиот очув, за изборот на кариера, По ја напуштил Вирџинија и заминал за Бостон. Таму објавувал поеми анонимно, без поголем успех. Во 1827 служел во армијата, каде собрал материјал за некои од неговите идни дела. Желба на неговата маќеа била тој да се помири со очувот, но ова примирје не траело долго. Тој потоа живеел со својата тетка во Балтимор, каде објавувал приказни во списанија. Добил награда за „Ракопис пронајден во шише“ и со тоа му било доделено и работно место во еден весник. Тој го зголемил бројот на читатели на овој весник, но подоцна бил отпуштен поради претерану консумирање на алкохол. Во 1836г. По се оженил со својата тринаесетгодишна братучетка Вирџинија Клемс. Неговите рани дела поминале незабележани и не му донеле добра заработка и успех. По смртта на неговата жена во 1848г. Неговата зависност од дрога и алкохол се влошила. Се обидел да се самоубие во 1848г. И починал во 1849г. Неговата репутација како писател се подобрила по неговата смрт. Тој бил почитуван и од страна на Роберт Луис Стивенсон, авторот на „Др. Џекил и Господин Хајд“.

Поезија
Преовладувачки мотиви во неговите песни се смртта, депресијата, тагата, љубовта, несигурноста, лудилото и други.

„Гавранот“ – симболика
* гавранот – смрт
* бистата на Палада – мудрост
* полноќ/ декември – крај на нешто
* бурата надвор наспроти смиреноста во собата – изолацијата на човекот
Гавранот е песна во која се опева смртта на саканата. Нараторот е осамен во својата соба и тагува, кога во низ прозорецот влегува гравранот- гласник на смртта.

Како и сите романтичари , По пишувал за своите чувства, па неговите песни ја рефлектираат инеговата душевна состојба.
Таква е песната:
„Сам“
Уште од детството не бев како другите
Какви беа другите- не можев да видам
Тоа што го гледаа другите- не можев да го видам
****
Се што сакав, сакав сам.


По пишувал и за минливоста на животот. Во песната „Сон во сон“ вели:
*Држам во раката зрна златен песок
Колку малку- а сепак како паѓаат низ моите прсти во длабокото
Додека плачам, плачам, плачам.
Песна со сличен мотив е и „Победникот црв“, која се состои во приказната за Лиџеја.
* Додека ангелите бледи
Се издигнуваат, откриваат, потврдуваат
Дека претставата е трагедијата „Човек“
А протагонист освојувачот црв.

Проза
Покрај поезијата, По е познат и по своите морничави приказни. Пишувал сатирични, детективски, готски, љубовни и приказни со други теми.
* „Паѓањето на куќата Ашер“
Неименуван наратор доаѓа на посета во домот на неговиот пријател Родерик и неговата сестра близначка Маделин. И двајцата се болни; во текот на неговиот престој Маделин умира и ковчегот се чува во подрумот. Но, една вечер двајцата се разбудени од чудни звуци кои доаѓаат од подрумот. Маделин всушност била закопана жива и се вратила за да се соочи со својот брат, кој умира од страв. Нараторот бега од проколнатата куќа.
* „Црната мачка“
Нараторот, под дејство на алкохол замавнува кон мачката и ја ослепува. Потоа мистериозно неговата куќа се запалува. Подоцна нараторот пробува да ја убие мачката, но ја убива жена си наместо неа. Го крие телото во визбата, но кога полицијата ќе пристигне мачката ќе ги однесе до визбата, кадешто ќе го најдат телото.

 

[Setsuko]

Koj не ја видел - тој не се родил
кој ја видел а не ја вкусил - тој умрел
кој ја вкусил - тој не куртулил
оти ќе живее.

Јас, а можеби и Ти.
(од „Вештица“)

Венко Андоновски моментално е најчитан и најценет македонски автор. Најмногу популарност здоби со „Папокот на светот“, книга која доживеа дури осум изданија, но на добар одзив кај читателската публика наиде и т.н. роман во сурова состојба (тетратка на еден писател) „Вештица“.
Други негови познати дела се: „Азбука за непослушните“, „Фрески и гротески“, „Пет драми“...
Како писател кој оди во чекор со случувањата на светската книжевна сцена, неретко се поврзува со големи имиња како Умберто Eко, Орхан Памук и Милан Кундера.

 

[MyloXyloto]

Пред некој ден ја завршив со читање „Вештица“, прва книга прочитана од него. Долго време влечев со него одамна сакав да почнам да го читам но ете сега дошол редот а и поарно сега него пред 2-3 години кога вкусот а и размислувањата ми биле поинакви.

Првен што сакам да го пофалам е дека ми е омилен македонски автор на драми - сум бил на „Генетика на кучињата“ и комедијата „За секого има по една“. Одлични, посебно првата ми остави доста длабок впечаток, од страна на глума а и од текстот кој беше генијален, сакам да ја прочитам гледам ја има и издадено истата.

Вештица ја позајмив од роднина. Немав никакви очекувања освен некои цитати што ги знам веќе напамет од неа. Генијално четиво, колку само богат македонски речник, инаку да напоменам дека е прв вистински роман што сум го читал од македонски автор. Ми се допаѓа и мистеријата во книгата, поврзаноста со минатото а и делот каде што тој како самиот автор пишува и неговото насочување директно кон НАС, читателите.

Гледам го споредувате со Еко и Памук, двајца писатели кои уште не сум почнал да ги читам и планирам наскоро, понатаму. Ја немам читано „Папокот на светот“, веројатно еднакво генијална, ќе морам и неа бар зимото за распуст да ја лапнам затоа што Вештица не може да се чита за време на семестар, бар јас ја доловив на доста полесен и пријатен начин кога целото слободно време го насочив на неа.

Да не има нешто на повидок нов роман, би сакал повторно да издаде нешто одлично.

 

[Prasko Karpozov]

Мислев да прочитам некоја негова книга пошо ми го фалеле и имаше и доста интересни колумни, но после колумните со атеистите и месарот нема шанси. Тоа не се простува.

 

[Setsuko]

Мислев да прочитам некоја негова книга пошо ми го фалеле и имаше и доста интересни колумни, но после колумните со атеистите и месарот нема шанси. Тоа не се простува.

Оф топик си.

Темава подразбира коментари за неговите дела, значи Венко како романсиер, раскажувач, драмски автор и слично. А колумните се посебна категорија во која ги искажува сопствените ставови што и не се особено битни за нас во темава, бидејќи не го разгледуваме Венко како личност туку како писател.

Ако веќе позитивистички се ослонувате, да ги запалиме сите дела на врвни писатели и филозофи поддржувачи на нацизмот и Хитлеровата идеологија?

Што се однесува до Венко, го почитувам пред сè како теоретичар на литературата и како професор.

Експериментите со модерната и постмодерната започнуваат со расказите „Фрески и гротески“ кои според мене се едни од најдобрите раскази во современата македонска литература, особено поради тоа што имаат душа во нив, а не само евтини приказни. Поради мотивот дека навистина отсуството е најприсутно, поради одличниот и содржински и структурен спој, алузиите и оправданите реминисценции. Меѓу омилените раскази од оваа збирка ќе ги издвојам: Одаја на душата, Винска мушичка и Цепутка.
Не се работи само за обичен историцизам, за обично свртување кон минатото со ироничен код туку и за поставување онтолошки прашања кои само загатнуваат низа одговори, во зависност од читателското искуство.

Венко е долго време на литературната сцена но има само 2 романи зад себе, што доволно зборува за посветеноста, и нефорсирање на идеите по секоја цена. А идеи има премногу. Препознатливи се библиските мотиви, религиозните мотиви кои можеби понекогаш се препотенцирани и измешани со мистика, меѓутоа тоа е она по кое што е препознатлив. А македонската публика одамна покажа дека и се допаѓа тоа. Нишка еротика, католицизам, мистерија и мистика, ете го и поврзувањето со Умберто Еко, препознатливиот стил, структурата и поделеноста на мислата, но и расчленување на истата поврзувањето со Кундера.

Венко има уникатен аналитичен пристап кон литературата и извонредна перцепција за она што ги привлекува читателите.
--- надополнето: 15 септември 2013 во 16:32 ---

Не сум офтопик, во првиот пост на темата пишува

Али некој има желба да биде полицаец и да ги избрка и малкуте луѓе кои во подфорумов барем малку се интересираат од литература и умеат да прават разлика помеѓу Кафка и билтен со утакмици. Нема проблем, се прифаќа и тоа.
И да сега сум офтопик. Кога веќе ме оптужи барем да не е за џабе.

Ако сакав да те избркам ќе ти го избришев мислењето без никаков коментар, полицајски.
Напротив ова е обид за насочување на дискусијата, а не коментирање на непрочитано. Колку за илустрација и мене воопшто не ми се допаднаа ставовите во колумните што ги спомена, ама не сакав да се сведе на атеистите и месарот бидејќи веќе има цела тема во која го критикуваме за тие колумни.

И малку е детски, обид за продлабочување дискусија да го сфаќате лично и сами да си бришете мислења.

 

[nicole_l]

Од Венко Андоновски ми се прочитани: „Папокот на светот“, „Вештица“, „Азбука за непослушните“ и драмата „Кандид во земјата на чудата“. Порано прилично редовно ги читав колумните насловени Кич митологии во Утрински весник, а потоа и Писма до душевадникот во Нова Македонија. Една претстава само имам изгледано чие сценарио тој го има напишано, а тоа е „Кинегонда во Карлаленд“.

Излегувањето на „Папокот на светот“ дефинитивно направи бум кај нас (со или без преседан, времето ќе покаже) во повеќе аспекти. За прв пат во македонската книжевност се внесени симболи, слики, мистични алузии, неологизми кои поради милозвучната и коренот што го имаат од некој стар збор делуваат на архаизми иако воошто не се, личности кои вистински постоеле во подалечното минато, но во неговите дела се ставени во измислени, историски незабележани ситуации...
Несомнена е сличноста на „Папокот на светот“ и „Азбука за непослушните“ пред се’ поради тоа што и во двете има остро потенцирање на карактерните разлики на добриот (Константин Филозоф/Свети Кирил, Михаил Непорочниот) наспроти лошиот лик (Стефан Лествичник, Ефтимиј) и пасивна борба помеѓу доброто и злото. Голем впечаток оставаат чудните религиозни мотиви, размислувањата, дијалозите помеѓу ликовите кои зрачат во паганско-христијански дух.

Ако во „Папокот...“ доминира љубовта и похвалите кон неопипливото како Бог и словата, во „Вештица“ е токму спротивното. Тука се слави забранетата телесна љубов помеѓу католички отец и општествено стигматизираната вештица во еден од најцрните периоди во историјата на човештвото - средниот век и инквизицијата во најмоќна фаза на своето постоење.

Иако не е еден од моите омилени писатели, сепак го почитувам како наш писател кој воспостави темели во (пост)модерната домашна книжевност со прилично добри дела, веројатно служејќи се во голема мера со своето знаење како професор.

 

[Setsuko]

Следен на тапет авторот кој политичкото пишување успеа да го претвори во уметност. Неговите алегории и ставови често не им се допаѓаа на многумина па неговите дела „успеале“ да се најдат и на некакви листи на забранети книги. Најчесто тоа се случува со „Животинска фарма“. Овој роман, како и култниот дистописки „1984“ ќе го направат Џорџ Орвел легендарен автор.

Една кратка споредба: