Македон91
Благородник
- Член од
- 21 јануари 2009
- Мислења
- 2.134
- Поени од реакции
- 120
Бидејќи во подфорумот Историја не најдов слична тема, се решив тука да ја изложам мојата проектна задача по историја.
Вовед
Секој народ си има своја историја, своја борба за свое место под сонцето. Македонците со својата мудрост и слава го освоиле човештвото уште пред Христа, во времето на премудрите Филип и Александар. Oттука, од Македонија, светиот апостол Павле со покрстувањето на Лидија Македонката, на денешните европјани им го подарил христовото учење и вербата во Бога.
Преку солунските браќа Кирил и Методиј, малку подоцна низ вековите, Македонците им го покажале писмото на сите народи овдешни и дојдени од Задкарпатите. Тука, крај Охрид и Преспа, уште пред 1000 години се создала втората македонска држава - Самоиловото царство... Потоа минувале децении и векови во кои Македонецот морал да се бори за своето постоење, за својата држава и за своето име. Се менувале поробувачите врз македонска земја, обидувајќи се да го асимилираат Македонецот, да го потурчат и погрчат, да го посрбат и побугарчат. Така минувале вековите до крајот на деветнаесетиот, до векот на македонската преродба, во која отпорот кон поробувачите станал национална кауза и домашна задача за секој возрасен Македонец. Тогаш се разбудила македонската свест и се преродила желбата за своја македонска држава, за Македонија на Македонците.
Во годината 1893та се родило славното ВМРО кое станало основен стожер на македонската борба за независност, за македонска држава. И, веќе, на 2 август 1903 година, во ликот на Крушевската република, Македонецот ќе издејствува одново своја држава, прва република на Балканот! Но, славењето на Републиката ќе трае само десет дена. Илинденското востание е задушено од силниот аскер и тој одново ќе завладее со Македонците. И пак војни: балкански, светски; пак нови битки и борба за своја државност, за самобитност и независност.
Втората светска војна е нов повод Македонецот да се вклучи на вистинската страна, со свои услови: да биде признаен како народ и како држава... По три години заедничка борба со народите на Југославија, тоа било и остварено. На 29 ноември 1943 се оформила новата федерација во која Македонците биле признаени за посебна нација, а Македонија за рамноправна членка во новата Федеративна Народна Република Југославија. Македонија и Македонците го започнале својот нов почеток под водство на тогашната КПЈ и нејзиниот маршал Јосип Броз Тито, кој воедно бил и врховен командант и доживотен претседател на федерацијата. Сè до 1980 година...
1. Распадот на СФРЈ и раздружувањето на Македонија од федерацијата
По смртта на Јосип Броз Тито (4 мај 1980 г.) југословенската федерација била раководена од Претседателството на СФРЈ, односно од колективен шеф на државата кој имал едногодишен мандат. Истиот принцип бил применет и во републиките и во покраините. Започнатиот процес на сепаратизам (со Уставот од 1974 г.) добил поширока димензија.
Спротивставеностите околу клучните политички и економски прашања се зголемувале, а напоредно со тоа растеле и меѓуетничките тензии, најизразени на Косово. Во март 1989 година, во услови на тешка политичка и стопанска криза, премиер на југословенската влада станал Анте Марковиќ. Тој барал поголеми овластувања од владата за да може да воведе стопански реформи кои би довеле до излез од кризата. Марковиќ не ја добил бараната поддршка од страна на републиките, така што неговиот обид за реформи во стопанскиот систем пропаднал.
По неуспехот на XIV конгрес на СКЈ (јануари 1990) во Федерацијата станала доминантна идејата за повеќепартиски плурален систем како главна основа во движењето кон систем на парламентарна демократија. По доаѓањето на власт на Слободан Милошевиќ (мај 1989 г.) се зголемил српскиот национализам и се продлабочиле меѓуетничките тензии на Косово. Милошевиќ се залагал за поцврсто единство во рамките на СКЈ и во Федерацијата што довело до забрзување на процесите на одделување на Словенија, Хрватска и Македонија од заедничката федерација. Биле водени повеќе разговори на раководствата на републиките, но не било изнајдено решение на политичката криза.
Во мај 1990 година, Словенија ја осамостоила својата Територијална одбрана во национална оружена сила. Следувал словенечкиот референдум за истапување од Федерацијата (23 декември 1990) што бил проследен и со неколкудневна војна со ЈНА.
На 25 јуни 1991 година, Словенија и Хрватска прогласиле независност од СФРЈ и со тој чин распадот на Југославија станал реалност.
2. Политичкиот плурализам. Првиот претседател
Со донесувањето на сојузните законски измени во 1990 година било дозволено слободно формирање политички партии од страна на граѓаните и под одредени законски услови, тие биле регистрирани како правни субјекти. Тоа значело воведување на политичкиот плурализам во Југославија, па така и во Македонија биле формирани повеќе политички партии.
Во 1990 година во Македонија дејствувале 26 политички партии.
На 11 ноември 1990 година се одржале првите парламентарни избори во Република Македонија (тогаш сè уште СРМ). Изборите се одржале според мнозинскиот изборен систем при што територијата на републиката била поделена во 120 изборни единици.
Учество во изборите зеле 18 политички партии и 43 независни кандидати. Главната тема во предизборната трка бил статусот на СР Македонија во рамките на СФРЈ и прашањето дали треба да се продолжи по пат на поголема самостојност.
Партиите на национална основа предлагале истапување од федерацијата и формирање на суверена и независна македонска држава, македонска војска, македонски пари, македонска спортска репрезентација, а партиите кои имале комунистичка подлога се залагале за одржување на врските со СФРЈ и формирање на лабава федерација или конфедерација.
Мандати во еднодомното собрание добиле 8 партии и 3 независни пратеници. Најмногу мандати освоила ВМРО-ДПМНЕ - 38, следена од СКМ ПДП со 31, ПДП со 22, Сојузот на реформски сили со 18, Социјалистичката партија на Македонија со 4, Странката на Југословените со 2 и Народната демократска партија и Партијата за целосна еманципација на Ромите по еден пратеник. Првата конститутивна седница на новото собрание е одржана на 8 јануари 1991 година и за прв претседател на Собранието на РМ е избран Стојан Андов.
Веќе на 18 јануари на дневен ред на собраниската расправа бил ставен предлогот за избор на претседател на републиката (функција утврдена со амандманите на Уставот на СРМ од 1990). По неуспешната идеја кандидат за претседател да биде митрополитот Скопски и Повардарски Михаил, таа функција му била понудена на Киро Глигоров.
По првото тајно гласење, Киро Глигоров не ги добил потребните две третини од
гласовите, поради немање подршка од страна на ВМРО-ДПМНЕ и ПДП. Тогаш, тој добил 60 од потребните 80 гласови за избор на претседател. Но, по само три дена, ВМРО- ДПМНЕ излегла со соопштение дека ќе ја подржи кандидатурата на Глигоров само доколку за потпретседател и премиер на државата биде избранa личност која е член на нивната партија.
Така, на 27 јануари 1991 година, на седницата на Собранието на Република Македонија, со 114 гласови “за“ , Киро Глигоров e избран за прв претседател на Република Македонија, а Љубчо Георгиевски е избран за потпретседател на претседателот на РМ.
3. Декларацијата за сувереност и независност
Првиот државно-правен документ за мирно раздружување на Македонија од СФРЈ била Декларацијата за сувереност и независност на Република Македонија. Првата фаза била исцрпена на 25.01.1991 година, кога се усвоила Декларацијата за сувереност на Социјалистичка Република Македонија од страна на Собранието на СРМ, едногласно, со 120 гласа “за” и со целосен консензус на сите тогаш постојни 18 политички партии во државата. Меѓународно-правно опсервирана, Декларацијата била политички израз на несомнената волја на македонскиот народ да го практикува неоспорното, неотуѓивото и непотрошливото (трајно) право на самоопределување, како и правото на отцепување.
Втората фаза вклучувала усвојување на Одлуката за распишување референдум за независност и за сувереност на Република Македонија, со апсолутно мнозинство гласови “за“. Претставниците на коалицијата на албанските партии претставени во Собранието – Партијата за демократски просперитет и Народно-демократската партија гласале “против“.
4. Првата влада
Поради распоредот на силите во Собранието настанале сериозни тешкотии во однос на формирањето на влада. По долги и мачни преговори, на крајот се пристапило кон формирање на техничка влада. На 7 март, претседателот Киро Глигоров, мандатот за формирање на влада му го доделил на Никола Кљусев. На 20 март Собранието ја
изгласало првата Влада на Република Македонија на чело со академик Никола Кљусев (претседател), акадeмик Блаже Ристовски, Јован Андонов и Беќир Жута (потпретседатели). Првата влада е позната и како експертска влада, поради политичката неопределеност на нејзините членови.
Владата веднаш се зафатила со разрешување на клучните проблеми во конституирањето на сувереноста и независноста на македонската држава: осамостојување на државата со повлекување на ЈА и мирно раздружување на сите заеднички сегменти од дотогашната сојузна држава, меѓународно признавање, заштита на територијалниот интегритет, безбедноста, економскиот и социјалниот мир. Меѓу првите одлуки на Владата била и одлуката за повлекување на македонските војници од ЈА, како и одлуката за повлекување на ЈА од македонската територија. Важен чекор кон монетарното и економското осамостојување бил воведувањето на македонската валута - денар на 26 април 1992 година.
5. Референдумот од 8 септември 1991 година
Во јуни 1991 г. од името на државата се изоставила назнаката “социјалистичка” и се утврдило уставното име Република Македонија. На 6 август 1991 година била донесена Одлуката на Собранието на Република Македонија за спроведување референдум. За распишувањето на референдумот имало повеќе игри и опции. Некои политички партии на тоа гледале како “чин на недоверба” и се обидувале да ја спасат Југославија. Одлуката за спроведување на референдумот била условена со составувањето на референдумското прашање. По долги и мачни преговори во македонското собрание, пратениците изнашле решение на референдумот да се постави прашањето: Дали сте за самостојна Македонија со право да стапи во иден сојуз на суверени држави на Југославија? [/SIZE]
На 8 септември 1991 година се одржал референдумот за сувереност и независност на македонската држава. Според официјалните податоци, од 1.495.626 гласачи на гласање излегле 1.132.981 граѓанин со право на глас или 71,85 отсто, а од вкупниот број граѓани кои гласале на Референдумот позитивно се изјасниле 1.079.308 граѓани односно 95,09 отсто (72,16 % од вкупниот број на граѓани со право на глас).
Албанскиот електорат го бојкотирал референдумот и со тоа одбил да ја изрази својата волја на демократски начин.
Резултатите сами по себе говорат за успешноста на Референдумот. Во официјалниот извештај на Комисијата за спроведување на Референдумот се вели дека за начинот на кој бил спроведен не биле поднесени приговори или жалби поради неправилности или повреди на одредбите на Законот за републички референдум. Комисијата ја констатирала масовноста на граѓаните со право на глас во Република Македонија кои се изјасниле "за" самостојна и суверена Македонија.
Вечерта, на 8 септември, на плоштадот "Јосип Броз Тито", денес именуван како "Македонија", претседателот на Референдумската комисија ги соопштил првите резултати, според кои Македонија изгласала да стане независна и суверена држава.
По тој повод, претседателот на државата, Киро Глигоров ги поздравил собраните граѓани со следните зборови: "Граѓани и граѓанки на Македонија дозволете вечерва на вас и на сите граѓани и граѓанки на Македонија, да ви ја честитам слободна, суверена и независна Република Македонија".
Собранието на Република Македонија на седницата од 17 септември 1991 година ги потврдило резултатите на референдумот, а Осми септември како Ден на независноста бил прогласен за државен празник.
Вовед
Секој народ си има своја историја, своја борба за свое место под сонцето. Македонците со својата мудрост и слава го освоиле човештвото уште пред Христа, во времето на премудрите Филип и Александар. Oттука, од Македонија, светиот апостол Павле со покрстувањето на Лидија Македонката, на денешните европјани им го подарил христовото учење и вербата во Бога.
Преку солунските браќа Кирил и Методиј, малку подоцна низ вековите, Македонците им го покажале писмото на сите народи овдешни и дојдени од Задкарпатите. Тука, крај Охрид и Преспа, уште пред 1000 години се создала втората македонска држава - Самоиловото царство... Потоа минувале децении и векови во кои Македонецот морал да се бори за своето постоење, за својата држава и за своето име. Се менувале поробувачите врз македонска земја, обидувајќи се да го асимилираат Македонецот, да го потурчат и погрчат, да го посрбат и побугарчат. Така минувале вековите до крајот на деветнаесетиот, до векот на македонската преродба, во која отпорот кон поробувачите станал национална кауза и домашна задача за секој возрасен Македонец. Тогаш се разбудила македонската свест и се преродила желбата за своја македонска држава, за Македонија на Македонците.
Во годината 1893та се родило славното ВМРО кое станало основен стожер на македонската борба за независност, за македонска држава. И, веќе, на 2 август 1903 година, во ликот на Крушевската република, Македонецот ќе издејствува одново своја држава, прва република на Балканот! Но, славењето на Републиката ќе трае само десет дена. Илинденското востание е задушено од силниот аскер и тој одново ќе завладее со Македонците. И пак војни: балкански, светски; пак нови битки и борба за своја државност, за самобитност и независност.
Втората светска војна е нов повод Македонецот да се вклучи на вистинската страна, со свои услови: да биде признаен како народ и како држава... По три години заедничка борба со народите на Југославија, тоа било и остварено. На 29 ноември 1943 се оформила новата федерација во која Македонците биле признаени за посебна нација, а Македонија за рамноправна членка во новата Федеративна Народна Република Југославија. Македонија и Македонците го започнале својот нов почеток под водство на тогашната КПЈ и нејзиниот маршал Јосип Броз Тито, кој воедно бил и врховен командант и доживотен претседател на федерацијата. Сè до 1980 година...
1. Распадот на СФРЈ и раздружувањето на Македонија од федерацијата
По смртта на Јосип Броз Тито (4 мај 1980 г.) југословенската федерација била раководена од Претседателството на СФРЈ, односно од колективен шеф на државата кој имал едногодишен мандат. Истиот принцип бил применет и во републиките и во покраините. Започнатиот процес на сепаратизам (со Уставот од 1974 г.) добил поширока димензија.
Спротивставеностите околу клучните политички и економски прашања се зголемувале, а напоредно со тоа растеле и меѓуетничките тензии, најизразени на Косово. Во март 1989 година, во услови на тешка политичка и стопанска криза, премиер на југословенската влада станал Анте Марковиќ. Тој барал поголеми овластувања од владата за да може да воведе стопански реформи кои би довеле до излез од кризата. Марковиќ не ја добил бараната поддршка од страна на републиките, така што неговиот обид за реформи во стопанскиот систем пропаднал.
По неуспехот на XIV конгрес на СКЈ (јануари 1990) во Федерацијата станала доминантна идејата за повеќепартиски плурален систем како главна основа во движењето кон систем на парламентарна демократија. По доаѓањето на власт на Слободан Милошевиќ (мај 1989 г.) се зголемил српскиот национализам и се продлабочиле меѓуетничките тензии на Косово. Милошевиќ се залагал за поцврсто единство во рамките на СКЈ и во Федерацијата што довело до забрзување на процесите на одделување на Словенија, Хрватска и Македонија од заедничката федерација. Биле водени повеќе разговори на раководствата на републиките, но не било изнајдено решение на политичката криза.
Во мај 1990 година, Словенија ја осамостоила својата Територијална одбрана во национална оружена сила. Следувал словенечкиот референдум за истапување од Федерацијата (23 декември 1990) што бил проследен и со неколкудневна војна со ЈНА.
На 25 јуни 1991 година, Словенија и Хрватска прогласиле независност од СФРЈ и со тој чин распадот на Југославија станал реалност.
2. Политичкиот плурализам. Првиот претседател
Со донесувањето на сојузните законски измени во 1990 година било дозволено слободно формирање политички партии од страна на граѓаните и под одредени законски услови, тие биле регистрирани како правни субјекти. Тоа значело воведување на политичкиот плурализам во Југославија, па така и во Македонија биле формирани повеќе политички партии.
Во 1990 година во Македонија дејствувале 26 политички партии.
На 11 ноември 1990 година се одржале првите парламентарни избори во Република Македонија (тогаш сè уште СРМ). Изборите се одржале според мнозинскиот изборен систем при што територијата на републиката била поделена во 120 изборни единици.
Учество во изборите зеле 18 политички партии и 43 независни кандидати. Главната тема во предизборната трка бил статусот на СР Македонија во рамките на СФРЈ и прашањето дали треба да се продолжи по пат на поголема самостојност.
Партиите на национална основа предлагале истапување од федерацијата и формирање на суверена и независна македонска држава, македонска војска, македонски пари, македонска спортска репрезентација, а партиите кои имале комунистичка подлога се залагале за одржување на врските со СФРЈ и формирање на лабава федерација или конфедерација.
Мандати во еднодомното собрание добиле 8 партии и 3 независни пратеници. Најмногу мандати освоила ВМРО-ДПМНЕ - 38, следена од СКМ ПДП со 31, ПДП со 22, Сојузот на реформски сили со 18, Социјалистичката партија на Македонија со 4, Странката на Југословените со 2 и Народната демократска партија и Партијата за целосна еманципација на Ромите по еден пратеник. Првата конститутивна седница на новото собрание е одржана на 8 јануари 1991 година и за прв претседател на Собранието на РМ е избран Стојан Андов.
Веќе на 18 јануари на дневен ред на собраниската расправа бил ставен предлогот за избор на претседател на републиката (функција утврдена со амандманите на Уставот на СРМ од 1990). По неуспешната идеја кандидат за претседател да биде митрополитот Скопски и Повардарски Михаил, таа функција му била понудена на Киро Глигоров.
По првото тајно гласење, Киро Глигоров не ги добил потребните две третини од
гласовите, поради немање подршка од страна на ВМРО-ДПМНЕ и ПДП. Тогаш, тој добил 60 од потребните 80 гласови за избор на претседател. Но, по само три дена, ВМРО- ДПМНЕ излегла со соопштение дека ќе ја подржи кандидатурата на Глигоров само доколку за потпретседател и премиер на државата биде избранa личност која е член на нивната партија.
Така, на 27 јануари 1991 година, на седницата на Собранието на Република Македонија, со 114 гласови “за“ , Киро Глигоров e избран за прв претседател на Република Македонија, а Љубчо Георгиевски е избран за потпретседател на претседателот на РМ.
3. Декларацијата за сувереност и независност
Првиот државно-правен документ за мирно раздружување на Македонија од СФРЈ била Декларацијата за сувереност и независност на Република Македонија. Првата фаза била исцрпена на 25.01.1991 година, кога се усвоила Декларацијата за сувереност на Социјалистичка Република Македонија од страна на Собранието на СРМ, едногласно, со 120 гласа “за” и со целосен консензус на сите тогаш постојни 18 политички партии во државата. Меѓународно-правно опсервирана, Декларацијата била политички израз на несомнената волја на македонскиот народ да го практикува неоспорното, неотуѓивото и непотрошливото (трајно) право на самоопределување, како и правото на отцепување.
Втората фаза вклучувала усвојување на Одлуката за распишување референдум за независност и за сувереност на Република Македонија, со апсолутно мнозинство гласови “за“. Претставниците на коалицијата на албанските партии претставени во Собранието – Партијата за демократски просперитет и Народно-демократската партија гласале “против“.
4. Првата влада
Поради распоредот на силите во Собранието настанале сериозни тешкотии во однос на формирањето на влада. По долги и мачни преговори, на крајот се пристапило кон формирање на техничка влада. На 7 март, претседателот Киро Глигоров, мандатот за формирање на влада му го доделил на Никола Кљусев. На 20 март Собранието ја
изгласало првата Влада на Република Македонија на чело со академик Никола Кљусев (претседател), акадeмик Блаже Ристовски, Јован Андонов и Беќир Жута (потпретседатели). Првата влада е позната и како експертска влада, поради политичката неопределеност на нејзините членови.
Владата веднаш се зафатила со разрешување на клучните проблеми во конституирањето на сувереноста и независноста на македонската држава: осамостојување на државата со повлекување на ЈА и мирно раздружување на сите заеднички сегменти од дотогашната сојузна држава, меѓународно признавање, заштита на територијалниот интегритет, безбедноста, економскиот и социјалниот мир. Меѓу првите одлуки на Владата била и одлуката за повлекување на македонските војници од ЈА, како и одлуката за повлекување на ЈА од македонската територија. Важен чекор кон монетарното и економското осамостојување бил воведувањето на македонската валута - денар на 26 април 1992 година.
5. Референдумот од 8 септември 1991 година
Во јуни 1991 г. од името на државата се изоставила назнаката “социјалистичка” и се утврдило уставното име Република Македонија. На 6 август 1991 година била донесена Одлуката на Собранието на Република Македонија за спроведување референдум. За распишувањето на референдумот имало повеќе игри и опции. Некои политички партии на тоа гледале како “чин на недоверба” и се обидувале да ја спасат Југославија. Одлуката за спроведување на референдумот била условена со составувањето на референдумското прашање. По долги и мачни преговори во македонското собрание, пратениците изнашле решение на референдумот да се постави прашањето: Дали сте за самостојна Македонија со право да стапи во иден сојуз на суверени држави на Југославија? [/SIZE]
На 8 септември 1991 година се одржал референдумот за сувереност и независност на македонската држава. Според официјалните податоци, од 1.495.626 гласачи на гласање излегле 1.132.981 граѓанин со право на глас или 71,85 отсто, а од вкупниот број граѓани кои гласале на Референдумот позитивно се изјасниле 1.079.308 граѓани односно 95,09 отсто (72,16 % од вкупниот број на граѓани со право на глас).
Албанскиот електорат го бојкотирал референдумот и со тоа одбил да ја изрази својата волја на демократски начин.
Резултатите сами по себе говорат за успешноста на Референдумот. Во официјалниот извештај на Комисијата за спроведување на Референдумот се вели дека за начинот на кој бил спроведен не биле поднесени приговори или жалби поради неправилности или повреди на одредбите на Законот за републички референдум. Комисијата ја констатирала масовноста на граѓаните со право на глас во Република Македонија кои се изјасниле "за" самостојна и суверена Македонија.
Вечерта, на 8 септември, на плоштадот "Јосип Броз Тито", денес именуван како "Македонија", претседателот на Референдумската комисија ги соопштил првите резултати, според кои Македонија изгласала да стане независна и суверена држава.
По тој повод, претседателот на државата, Киро Глигоров ги поздравил собраните граѓани со следните зборови: "Граѓани и граѓанки на Македонија дозволете вечерва на вас и на сите граѓани и граѓанки на Македонија, да ви ја честитам слободна, суверена и независна Република Македонија".
Собранието на Република Македонија на седницата од 17 септември 1991 година ги потврдило резултатите на референдумот, а Осми септември како Ден на независноста бил прогласен за државен празник.