Колумни од медиумите

[Пеам на свадби]

Ако има некој кој се занимава со овој новинарски жанр во слободно време, нека ги стави своите колумни овде, или пак доколку се инспирирате, темава е за тоа.Еве нешто мое постаро, објавено поодамна во магазинот во кој работев. Се извинувам за латиницата.

I se zapocna vo dalecnata 1970 godina... Koga nasite roditeli sedea vo klupite na osnovnite i na srednite ucilista i posetuvaa nastava. Kako sto samite tie se pofalija, "togas sinko,ne bese kako denes". "Profesorot vleguva vo ucilnica, ja recitira lekcijata, ocenuva postrogo, se fokusira isklucivo na materijalot i tolku". Taka znam deka se odnesuvale porano nastavnite kadri, dolzna im pocit! A sega, koga jas sedam vo istite tie klupi se ocekuva da bide poinaku, bidejki vospitniot element se utvrdilo deka e vazen i treba da mu se posveti vnimanie. Isprovocirana od eden muabet sto go slusnav pred nekolku denovi vo uciliste, se podzamisliv za toa kolku nie navistina sme vospituvani vo ucilistata, kolku ni se obrnuva vnimanie od profesorite kako licnosti a ne samo kako kon ucenici i vo sto lezi problemot vo slucaite koga ne sme. Eden moj prijatel prokomentira deka pedagoskiot fakultet e najlesen! Sto se podrazbira pod "najlesen", ne uspeav da doznaam. I ova ne sum go slusnala samo ednas. A zosto se potcenuva eden student koj ima zavrseno pedagoski, za razlika na primer od onoj koj ima prirodno matematicki fakultet, uste pomalku mi e jasno. Mislam deka pogolemiot del profesori se mnogu golemi strucnjaci vo svojata oblast koga se raboti za predavanja, poznavanje na materijalot, najnovi informacii i znaenja za predmetot sto go predavaat, i pedagoskiot del od nivnata struka go zaboravaat, ne mu obrnuvaat vnimanie, pa duri i ne se svesni za svoite propusti. Zatoa pak, kaj nas ucenicite, se javuva krut odnos kon predmetot, bidejki kolku i da zvuci loso ili preceneto-kolku ke me zainteresira profesorot so svojot nacin i pristrap, tolku i ke go sakam predmetot.Najnova pojava e drzavnata matura, odnosno soocuvanjeto na site nas so taa neorganizirana i forsirana formulacija za proverka na znaenjeto, i zabelezuvam golemi promeni vo odnesuvanjeto na site. Profesorite gledaat sto poveke da ni dadat materijal za ucenje, na sto poveke nacini da go proverat naseto znaenje a voedno so toa i svojot uspeh, a prijatelskoto odnesuvanje i onie veseli momenti na casovite stanuvaat se poretki, na nekoi casovi, skoro i da gi nema. Od druga strana pak, postoi faktot deka preofesorskata plata ne e dostojna za edna tolku specificna rabota, spored mene, pa vladee mislata deka na sto polesen nacin nacin moze da se"pomine" na rabota.Sepak, eden nastavnik ili profesor ne moze da ja formira vo celost licnosta na eden ucenik, bidejki toa e prasanje na semejstvoto i na domasnoto vospitanie, no moze znacitelno da vlijae vrz pogledite na mladiot covek ako se postavi malku poprijatelski i so razbiranje. Ne e se taka crno deka nie ne mozeme da komunicrame so profesorite slobodno i na slobodni temi, sepak so nekoi moze. Osnovnata razlika megu nivmoze da se razgleduva od 2 strani. Ednata strana e nivnata strucnost, koja e gore-dolu od moite iskustva izvondredna, a drugata, nivnata vozrast i iskustvo. Poveketo rabotat na dolgi pateki, so toa so tekot na vremeto nivnata objektivnost neizbezno e da stane subjektivnost i da ne se kon site ednakvi. Posle 10 pomnati generacii neka ne se obiduva nekoj ni da proba da me ubedi deka e istiot od togas, zatoa sto vo "vremeto na Tito" drugo bilo. Togas gi vrakale ucenicite doma od ekskurzija samo zatoa sto izmackale so pasta za zabi nekoj sto zaspal, ako me sfakate... Vrednostite se drugi, uslovite se drugi, normite se drugi, a da si profesor e mnogu ziva i specificna rabota. Vo bliskata okolina slusnav za eden nastan koj mi gi potvrduva tezite deka samo mal del od kadrite se pedagozi: Vo osnovnoto uciliste vo mojata naselba, postoi praktika da doagaat sekoj mesec studenti od pedagoskiot fakultet na prakticna obuka. Taka, se slucilo studentite da ostanat sami vo ucilnicata so decata od prvo oddelenie, bez nivnata nastavnicka. Za samo 20 minuti , isfrustrirani od "neposlusnosta na malite gavoli" kako sto sami kazale, ja napustile ucilnicata, nemozejki da ja podnesat atmosferata. Sega, toa me stava vo misla... Dali moite deca ke padnat vo racete na tokmu vakvi vospituvaci da im go pokazuvaat praviot pat vo zivotot?! Dali nekoj ke se seti da poraboti na pedagoskoto vo profesorite i nastavnicite, mesto sekoja nedela da gi prakaat na seminari za da ja unapredat svojata genioznost? Razbiram jas deka na prvo mesto mora da ima rabotna atmosfera i deka znaenjeto e vazno, no sto se slucuva so onie koi ne znaat kako da go prenesat svoeto znaenje? Druga tema za druga diskusija....Ednostavno sonuvame da pocuvstvuvame pocit namesto stravopocit kon profesorot. Koga ke go sretneme na ulica da ni bide milo sto go gledame, a ne da vrtime glava i da se krieme vo tolpata. Ponekogas, se slucuva da pomuabetime na casovite kaj mene vo uciliste za problemite sto ne macat, za posledniot fudbalski natprevar, za poslednata procitana kniga, za posledniot makedonski film. Edvaj gi cekam takvite casovi. Toa ne znaci deka ne se posvetuva vnimanie na predmetite tuku se pravi balans na komponentite. Sepak, koga ke izlezeme od glavnata vrata na 10 juni zavrsuvajki ja poslednata godina od srednoto obrazovanie, treba da bideme izgradeni licnosti a ne roboti prepolni so informacii. Nekoj neka pocne da raboti na toj plan, redno e!

 

[Пеам на свадби]

"Hajde da se mazimo samo da se pazimo, molim te...."

Vaka znaese Doris Dragovic da gi predupredi nasite roditeli ili prijateli. Vo slicen fazon starite egipkani uste pred 4000 godini, gi zapisuvale informaciite za kontracepcija na livcinja . Pred dva veka i polovina vo Grcija se filozofiralo za temava .A denes,21 vek, svet na tehnologijata, progresivno tah ludilo, 40 milioni zaboleni od sida i dvojno poveke abortusi... A uste koga se raboti za mlad covek, ovoj paradoks ostava mesto za elaboracija. Kolku nie denes znaeme za zastititata, dali postoi sloboda da se prasa za nea, kade gi dobivame prvicnite informacii i dali se tie verodostojni? Prviot seksualen odnos e mileniumsko iscekuvanje za mnogu mladi devojki, a za nekoi pretstavuva samo 5 minutno cekanje so nasolzeni oci pred testot za bremenost...Prva pricina: Ne se interesirame dovolno. Stom doznavme deka lugeto se kacile na mesecinata, sigurno ednakvo lesno e da doznaeme i kako se upotrebuva kondom, ako ne i polesno. Arno ama, koj da klikne na enter, koj da otvori vesnik koj da poseti nekoja nevladina organizacija, i zosto da go napravi toa koga "na devojkata ne i se plodni denovi"? Ma vi se molam! I potoa, sekako, cel mesec ke se ceka "dedo mraz" so samo edna skromna zelbicka...Znaete veke koja... Sekako, za da ne globaliziram i za da ne donesuvam prebrzi zaklucoci, sprovedov anketa. Sto da kazam, sto da pustam... Na site im e sram da govorat za seksot. I ete me mene tuka pocnuvam da "podbucnuvam":Sretstvoto za kontracepcija mora da bide bezopasno po zdravjeto, ednostavno da se upotrebuva, lesno da se nabavuva, da go ima na pazarot, odnosno vo aptekite i da dava golema sigurnost. I uste nesto: niedno od tie sretstva ne smee da go narusuva seksualniot zivot! Na ova edna moja drugarka se smee-"znaci najdobro zastitno sretstvo e apstinencijata!". Hmm... Pa, doaga vo predvid i prezervativ, nadopolnuvam.Vo najgoelm broj slucai maskata polovina najprvo pristapuva vo "maco stil"- kogo legnam ne zalam, a potoa stanuva seriozna. Doznavam deka momcinjata praktikuvaat kondomi i toa e najcestiot tip na zastita megu mladinata. Koga prasav za alternativni sretstva za zastita, polovina cas objasnuvav sto znaci "alternativa" za da na kraj ednostavno opisam deka e toa zenski kondom na primer, spirala ili islicno.... Sekako, momcite znaat za postoenjeto na tabletki za sprecuvane zacnuvanje i za spirali, no ne znaat nisto podaleku od toa, bidejki TOA E ZENSKA KONTRACEPCIJA?!?!Hmmm ... Dovolno. Ooo, ne e dovolno! Zaboraviv uste edno nesto da spodelam so vas. Drugar mi i devojka mu koristat anti bebi piluli sto gi POZAJMUVAAT od sestrata na nivni drugar! Sekoja cest! Se razbira, tabletite se davaat samo so lekarski recept i nikako ne smeat da se pozajmat od komsivkata ili prijatelkata.Zosto li se site informirani samo za standardnite kondomi, za drugoto znaat slabo ili voopsto? Mozebi zatoa sto celta e najcesto samiot seks a zastitata nesto sekundarno, skoro nevazno.Mozebi se bara najbrziot, najdofatliviot najpristapniot nacin. Pa duri i koga ke se otide vo trafika ili apteka, postoi izvesna doza na neprijatnost od pogledot
na prodavacot koga ke mu pobara nekoj tinejdjer zastita.
Mnogu vlijae i svesta na partnerite isto taka. No vo onie "druzenja" za edna nok, pod dejstvo na alkohol, narkotici, mozno e da se sluci i takva belja sabajleto da ne se sekavame so kogo sme bile, a ne pa na onoj "siten detal" dali sme se zastitile.
Vo moeto zensko drustvo, sepak kontracepcijata e mnogu cesta diskusija, koja zapocnuva od onaa ocigledna tema, prvo seksualno iskustvo. Devojkite na psiholoski plan mnogu porazlicno go dozivuvaat prviot seks od momcinjata. Za niv toa e cin od zivotno znacenje, koe dozivotno ke go pametat i zatoa pocnuvaat da se interesiraat za zastitata mnogu vreme pred toa. Pokraj kondomi, mnogu dostapno sretstvo za koe sepak mnogu malku znaeme
se i Logest piluli, koi sodrzat mnogu mal procent hormoni. E sega, ima grande brojka na zastita, ama edna e... kraj! Nesto sto mnogu dvojki go praktikuvaat a od sto mene iskreno... mi se kozi ezata! Prekinuvanje na polov odnos! "Profanata intervencija" se sostoi vo slednovo: Vo tekot na poloviot odnos maskoto spermata ja isfrla nadvor od vaginata. Jas mislam deka ovoj tip na zastita e najnesiguren, i namnogu se rizikuva
bidejki neiskustvoto na mladite partneri, nedovolnoto poznavanje, nenavremenata reakcija i refleksivnost moze da dobrinesat da dojde do zacnuvanje. Pet minuti slatko- cel zivot...! A za bolestite... Muabet ne pravam! Mislam deka e potrebna pogolema sloboda za komunikacija za kontracepcijata so roditelite. Ako informaciite za zdrav seksualen zivot se dobijat od najtesniot krug na semejstvoto, togas mladiot covek nema da mora da se krie, ke znae deka ima pravo da se zastiti od sprotivniot pol! A kako sto zabelezuvam vo posledno vreme, ova ne se slucuva. Bazisot na licno moite dobieni informacii za seksot, protekcijata se osnovaat na iskustvata na bliski moi prijatelki. Samo vo tesni preijatelski krugovi se govori za stravot od seksot, za posledicite na intimnosta, za dozivuvanjata, pricinite.... A nadvor od cetirite dzidovi, ne ceka svetot... Mnogu luge, pred koi ovaa tema ne smee da se diskutira zatoa sto istite gi zadrzale koncepciite na razmisluvanje od pred polovina stoletie! Za vreme od 13 godini skoluvanje vo osnovno i sredno uciliste, dosega mi bilo odrzano samo edno predavanje za kontracepcija i toa vo 1va sredno.... dobro, ona sto ednas se slucuva cel zivot se pameti!


Izbor na pesna za "Raspad-vizija"

Palenje na svetlata... Start na uste edna elementarna nepogoda, da ne recam domasen izbor za pesna na Evrovizija... Uste od pogledot kon scenata zivotot mi se skratuva za minimum 10 godini. Zanzibarskiot vpecatok sto go oddava istata , e dopolnitelno "nakiten" so grupacija tanceri , koi vo trans se klatat kako komanci pred totem , na evolutivno izmiksanite pobednicki refreni vo tehnicki opremenite, sovremeni, moderni krajno sredeni studija na pocituvanata MRTV , pocesnata kuka organizator na ovoj nastan za opstoto dobro i zabava na site nas. Taman pomisluvam deka kataklizmata e pri kraj , sto da vidam! Stignuvaat voditelskata dvojka Robokap + Zile, navremeno da me razubedat deka imam pogresen vpecatok. Obleceni se vo kontrastni tonovi , verojatno za da mozeme da gi diferencirame , demek ne moze istoto da se napravi po spored glasovnite im predispozicii... "Vesti-spodobata", ne propustase moznost da me razbudi koga ke podzaspiev vo tekot na celiot prenos, i toa, blagodarenie na svojot milozvucen glas... Silvi Bend da ne ja komentiram, nali zatoa sto ne izdavam kniga od kalibarot na Vojna I mir.Ke ja preskoknam I maja sazdanovska I nejzinoto dekolte,no ona sto nikako ne mozam da go preskoknam e mirakulata, kako sto miluva sebesi da se narece, Gis! Antipaticna diskrapanca , da se posluzam so negovite zborovi nali...Ne mi ostavi

vpecatok na covek sto zivee vo urbana sredina, sekako zatoa sto ne pocna da zboruva i da ne tormozi site so stranizmi najcesto od negova licna produkcija , home-made. Mi zalici na brat i na Ruslana za moment. Anetkaa, ako premineme preku ona po koe bese zaprimetena a toa e kelavost I anoreksija, togas pesnata I bese ok
arno ama nisto poveke od stereotipna. Tuna Tarner so pretrpen bojkot od strana na cestittite organizatori uste ednas da gi spomenam , i bez mikrofon, cekase 5 minuti da pocne a potoa da ne pocesti so falsiranje od prv stepen i frizura izgorena od 3ti stepen. Jova Radevska, pribrano devojce, se gleda deka ne e od kaj nas, no so mnogu melanholicna i napati prispivna pesna... Jova , da, ti si ovde, ama nekes da bides, veruvaj mi! Pobednicite... Nekako kako da slusav 2 meseci pred da pobedat deka ke pobedat! Anarhicna kombinacija, los stajling, nikakov tekst, nevpecatliva muzika, znaci- pobedi pesna kako sto pobeduva sekoja godina kaj nas. Toa ne me iznenadi. Vrcko, koj gavol ti natera da pees, ubavo si rapuvas majku mu stara! None i Lambe- pristojno no nedovolno... Premnogu patriotski i premnogu detski... Ne pominuva toa na Evrovizija... Sonja Tarculovska isprati pozdravi i ja iskaza svojata ljubov.. Spored mene, edinstvena pesna sto vredese bese na Risto Samardjiev... Samo da ja peese nekoj drug! Sledi revijalen del! I toj se sostoi od , veruvale ili ne - revija! Verojatno cenetiot, so recepta nesposoben organizator bukvalno go sfatil terminot "revijalen"... Konecno doaga momentot koga se razveseluvam- Hari Mata Hari... I nego go pretstavuva ikonata na MRTV, divata sefica, Milanka. Ovde mora da este zaprimetile eden premnogu histericen moment od nejzina strana koj odi nekako vaka:
Milanka : " Da go pozdravime na scenata majstorot na baladite Hari Mata Hari koj e Balkanska dzezda veke 20 decenii!"
Si mislam :"E, svaka mu cast, ima zivoten vek kako zelkite, a mozda e i besmrten!" hahaha! I ajde , konecno, momentot na vistinata doaga... "Strucnoto " ziri , ovaa godina e ubedlivo "najstrucno". Toa mora da se priznae. I nekako kako po inercija i ovaa godina ima isto mislenje kako i publikata... Hmm, kakva koincidencija, neli
? "Grafikata", zbor stotuku ispecen od rernata na Zile, bese vo defekt za da me ubedi uste ednas deka sme amisi vo sekoj pogled. Organizacija nikakva, scena, muzika, tekst podprosecni! Od slednata godina si stavam veto i ne trosam 3 casa od zivotot na necija zezancija sto treba da pretstavuva nacionalen dostoen izbor za pesna na Evrovizija,a e sveden na konjostip od Debar sto ne navreduva site! MRTV, odete si doma!

 

[Nemiseverue]

Фотографии од пеколот

Израснаа армии млади луѓе на кои наизменично им се меша бессоницата со бессознанието. Мрзливи, злокобни, со вечно намрштени погледи. Американскиот жаргон ги нарекува bullies, просто преведено како малтретирачи, кои групно се збираат и истураат удари врз нечија глава. Фотографија: Дваесетгодишници на кои 4 попладне им е време за појадок и триесетгодишници што живеат со својата мама, прејадени со подгорени колачиња слушаат реге

Олдос Хаксли на едно место пишува: Земјата можеби претставува пекол за друга планета. И Македонија можеби е пекол за друга земја. Не се одразува ли една пародоксалност кога Македонците што одат надвор, не се сите гении како што владее еден мит, но сигурно се добро снајдени во т.н. Рај на западните демократии. А, ние овде никако да си дефинираме барем контури од Едемска градина. Одбивам опортуно со лев популизам раскажувајќи за социјалните услови да се обидам да се додворам за добивање евтини поени кај читателската публика. Одамна веќе не можам да ги поднесам лицемерните телевизиски животни стории кои станаа жанр на два пакета масло и една вреќа брашно, како искупување од гревовите. Милосрдие за најзагрозените, но што е со духот на здравите на способните. Ме интересираат душите на луѓето и каде се тие длабоко закопани.

Злото најпрвин доби повик од реата што ја предизвикаа с помногубројните кафеани. С почесто размислувам дека градежната конструкција кај ГТЦ е како карантин за животниот стил - безделничење на кејот. Овде кафеаната не претставува префинет салон на високите класи, ниту бистро на прогресивната интелигенција, не е ниту во краен случај некаква боемштина, тоа е празен разврат, кој во корен ја негира блејковската дека тоа е пат кон мудроста. Тоа единствено води кон регресија на духот и агресија првин на мислата, а потоа на телото.

Водители-поп-пејачи-кафеанџии, оргијастичниот круг се затвора. Израснаа армии млади луѓе на кои наизменично им се меша бессоницата со бессознанието. Мрзливи, злокобни, со вечно намрштени погледи. Американскиот жаргон ги нарекува bullies, просто преведено како малтретирачи, кои групно се збираат и истураат удари врз нечија глава. Фотографија: Дваесетгодишници на кои 4 попладне им е време за појадок и триесетгодишници што живеат со својата мама, прејадени со подгорени колачиња слушаат реге. Фотографија: Неодамна сосема случајно чув една сосема едноставна, но вистинита мисла, мисла од еден човек на улица каква што не можам да најдам во морето колумнисти. Денес единствено е исплатливо да се отворат аптека и обложувалница.

Фотографија: За време на Нова година во едно централно гратче наидов на 7-8 обложувачници само долж главната улица. Во Скопје гледам дека има обложувачници, два-на-два каде што може да отидете, да го уплатите вашиот дневен чек поинт. Фотографија: Интернетот, местата со содржини на македонски јазик не претставуваат остварување на просветителска утопија, ниту реформација, туку виртуелно сафари. Како со сачмарка, чизми и најмодерен џип отелотворен во моќна интернет конекција се користи за пукање со омраза кон малкуте креативни потенцијали кои цртаат, пишуваат или прават музика на мрежи како my space. Тоа е крик на скоро неповратно душевно осакатени луѓе, кои молат за спас. Ни најновите технолошки достигнувања и алатки не може да ги нашминкаат многу морално грди лица.

Фотографија: Гледам и не можам да поверувам, естрадните лоши трешери својот неталент и недостиг од вкус го пакуваат како кршење на табуа. Какви табуа кршите, бедници? За жал, немаме ни еден гротескен Мерлин Менсон морбидно да г,и визуализира и артикулира лудилото и изопаченоста на средните слоеви. Во светот постојат луѓе што се сметаат за уметници и кои имаат намера слики од непроценливо значење да ги скршат или чкртнат како своевиден перформанс, атак врз застарените вредности. Но, никогаш не чув да се појави нешто слично на некој од нашите фестивали, пресови, едноставно да се појави некој со чекан. Еве им супер идеја, на разгалените алтернативци кои со прстињата невротично тропкаат по арт-кулоарите колнејќи се дека сакаат да ги променат нештата на подобро. Најфрапантно е што многу брзо, во идно време, во недостаток од посериозни уметнички стандарди, неквалитетот ќе се етаблира во вредност и ќе стане достоен за римејк, неквалитетен римејк на неквалитет.

Фотографија: Она што би требало да претставува задоволување на вкусот на потребата од перверзност на група гледачи, мене ми се емитува веднаш по ручек, во ударен термин, озборувачки емисии од типот на „Бекстејџ“ и „Ексклузив“ чист одраз на духовна озонска дупка. Не можам и не сакам повеќе да гледам како бездарници во емисии се изживуваат врз спанаќот или Коста Бургов. Медиумот како единствено можна промоција е сфатен како можност за колективно исмевање, ритуал својствен за жестоките малограѓански силеџии, денес тој модел е пренесен во мејнстримот.

Фотографија: Пијани луѓе што во една продавничка здружно и насилно тегнат синџирче да дојдат до шише алкохол. Истиот ден, во истата продавничка еден постар човек ја нуди својата јакна за кутија цигари. Со години, една иста, та иста, алчна тетка со дуќанче покрај градскиот парк во Битола, како отровните парфеми на Жан Баптис Гренуј, ја труе половина битолска младина, скришно подавајќи им во завиткана хартија вински оцет. Не може некој да ме убеди дека тоа не го знаат сите особено одговорните кои просто замижуваат. Шанк, пожолтено лице на млад човек, со двете раце ја стиска чашата со шприцер и низ заби го изговара нихилизмот, производ на моралот на нашата заедница: Тој што пие ќе умре. Тој што не пие, уште побрзо.

Нашиот пекол е безмилосен подеднакво спрема сите нас. Богатите за рок од неколку години ќе се изгорат со виски, сиромашните со евтино вино, најсиромашните со лепило и бронза. Доколку денес се поставува „На дното“ на Горки, дури и оние кои ќе бидат повикани како статисти од театарот ќе ја играат сопствената автобиографска улога.

Фотографија: Луѓе, во 5 изутрина го чекаат својот автобус за работа, други се враќаат од „бурниот“ ноќен живот. Првите одбиваат да ги соочат погледите чие журкаџиство со ангарија го наплаќаат вторите.Станав доволно возрасен за луѓето кои своето систематско дрогирање го нарекуваа младешко експериментирање и рекреативно дрогирање да ги видам како се влечкаат во редот за метадон во Кисела Вода. Не се залажувајте господа, не можат со ништо да бидат идоли диџеи и радиоводители со штрбав дилерски шарм кои редовно плаќаат членарина на асфалтните момци од Гази Баба. Од релативно спокојна и тивка социјалистичка провинција во југословенската мала империја, за две децении без посебни дебати, полемики и препирања околу тоа, станавме порочна земја со хорорно секојдневие.

Фотографија на клинци кои ја докусуруваат со гранки мачка која до пред неколку мига ја згазил автомобил на булеварот Партизанска. Полека ја напуштаме традицијата на грижа кон постарите луѓе. Отфрлени се враќаат во своите родни куќи и поради заборавеност од страна на нивните ќерки и синови со часови седат вкочането во фотелјите со прст на орозот од пушката.

Со што би можеле да се спротивставиме на овие потресувачки фотографии? Секој најверојатно има свое решение.Јас сметам дека верата е едно од нив! Верата не мора да го исклучува знаењето како што засилено гракаат разноразни неграмотни мислители.Тоа го докажуваат и нашите први просветители кои всушност беа вероучители: Јоаким Крчовски, Партение Зографскии други.Ќе завршам со еден цитат од „Огледало“ (1816) на Кирил Пејчиновиќ: „А дила учение книга да се почне без молитва, што сиот закон наш и вера наша све на писание висит! Дан е е писми, све би се заборавило и Бог дали има, или нема не би се знаело. И ѓаол тогај би царувал, ка што царуеше во време на идолопоклонство!“


Алекс Букарски (Авторот е писател)

Извор Дневник.​

Кај си Букаро да ти даам зеленко за ова шо си го пишал. Малку си го поебал на крај ама сеуште би ти дал зеленко за текстот, се сложувам од А до Ч... пошто на крај си поебал нели...

 

[Пеам на свадби]

Ружица Пејовиќ

ЉУБИ ГО БЛИЖНИОТ СВОЈ АЛИ НЕ ПРЕТЕРУЈ​

Пошто у задњиве неколку месеци куќните несреќи добија прогресивен развој во мојот топол дом, т.е. чопоративно ми пукаа бушони, ми падна вратата од фрижидерот, бојлерот почна разиграно да фрла искри кај ќе стигне, а ринглите синхронизирано ми букнуваа у пожар еднаш неделно, мене ми стана страв да искачам по град, пошто развојот на настаните укажуваше дека ако се појавам на улица, едино може да ме прегази теретњак или да ми падне цигла врз глава.
Една недела откако домашните несреќи малце од малце го намалија темпото, ја решив да излезам, што се деси баш минатиот четврток. Седам ја на маса, сркам од пијачката и глеам да не можда сум пропуштила нешто битно у меѓувреме, и така живо оддадена на набљудување приметив дека некако сите околу мене од мистериозни причини масовно се бакнуваат. Таман се поткренав за да видам на кого му е роденден, кога одеднаш од некаде пред мене изникна една девојка која ја знам сее на сее две недели, ми се џитна да ме пољуби, продужи у тој стил со сите на мојата маса и одлепрша понатаму. Пошто ја од сите можни припаднички на мојот пол у живот ги иам бацено мајка ми, баба ми и братучетка ми Биле лани кога после три месеци се врати од Америка, ова ми дојде малце чудно, али продужив нормално да си ја сркам пијачката, сее додека не ме станаа да идеме на друго место.
Додека полека влагав на другото место разгледувајќи околина, пак ми падна у очи истата појава, а после некое време видов дека она тука веќе има добиено размери на епидемија. Човече, све околу мене се љубеше и се гушкаше ко утре да ќе има потоп! Таман ќе ми станеше топло околу срце ради погледот врз дечко и девојка што нежно се гушкаат и се бакнуваат со сјај у очи, он веќе ии се свртел на другарка ии со упражњавање на истата активност, а она прешла на другар му, и тоа со истата страст! Се распрашав по луѓето околу мене да не стварно тука се слави некој групен роденден или да не сум налетала на годишнина од матура, па луѓево се гледаат после пет или десет години, на што добив одговор дека тоа е нормален начин на поздравување меѓу двајца познаници.
Е тек тогаш стварно се најдов у чудо. Па, субјективе, бре, се шмацаат ко да им е задње, и од кога па тоа станало начин на поздравување меѓу луѓе што се виделе трипати у живот? Баш ме интересира како тоа они им покажуваат нежност на своите дечковци и девојки кога вака на познаници ги трошат главните љубовни знаци - мислам, не можеш со иста нежност да ги пољубиш девојка ти и комшика му на другар ти од основно, пошто девојка ти у тој случај ќе те откачи, а комшика му на другар ти од основно си е комшика на другар ти од основно, башка она може да се пресели и со тоа и да го изгуби високопочитуваниот статус. Уште полоша варијанта е шо девојка ти може да те полие со пијачка по панталони, да ти удри нинџа-захват и да те остаи да лежиш така осакатен усред кафана као плен на разни сеирџии и други мршојадци, праведно предизвикана од твоето љубење по град.
Пошто, овие шо ја ги гледав баш и не се љубат другарски, а не ни можеш да се пољубиш другарски со некој што не ти е другар, така што кога ќе те пољуби познаник природно ти се јавува чувство на можна љубовна интимност. Тоа на познанициве им дава некој неодреден сјај у очи, кој боље да си останел у трави, пошто љубовната интимност не е замислена како масовна појава, ја неа отсекогаш сум ја замишљала само меѓу двајца и тоа исклучиво меѓу машко и женско. Следниот ден, онака, уште запрепастена, ии се јавувам ја на братучетка ми Биле за со неа да го поделам чудењето, а она ми вика: " Да ма, бог да чува, ги глеам секој ден у автобус и замисли, влегуе копиљ, тука му е цел клас, со кој се нема видено од вчера, и се шмаца со сите 30 души од клас и со по некого од другите класови".
Боже, боже, или сме ние многу ладни особи или они имаат стварно добра причина шо го прават тоа. Mожда, уствари, они буквално ја сфатиле Божјата заповед " Љуби го ближниот свој", па го љубат секој што ќе застане поблиску од пола метар до нив. Или па можда ова се должи на развојот на капитализмот и социјално-економската состојба у земјава: пошто мама и тато се нонстоп на работа, они и немаат многу време за нежности кон децата, и овие, неизљубени во детството, го надокнадуваат тоа во подоцнежните години, а пошто вистинската блискост сее повеќе станува изумрена категорија, они мора тоа да го прават со познаници.

 

[nicole_l]

Порано го читав професорот Венко Андоновски додека пишуваше во „Утрински весник“ за жал веќе не пишува ама и Алекс Букарски ми остави позитивен впечаток. 2-3 негови колумни имам прочитано и сега за сега интерени ми се.

Плодови на земјата

Една лекција, од мојот добар наставник, што не можам да ја заборавам е за Џорџ Вашингтон, кому му се восхитуваше зашто по истекот на вториот политички мандат, кога му бил понуден и трет, тој го одбил велејќи дека е земјоделец и дека се враќа да ја работи својата земја. Тоа е можеби една од поважните лекции за Балканот, каде што се негуваат култови на личности на политички водачи

Во „The Conservative Mind: From Burke to Santayana“ (1953) авторот Расел Кирк вели дека есенцијата на конзервативизмот лежи во шест канони: (1) - божествена интенција и лична совест го владеат општеството; (2) традиционалниот живот е полн со разновидност и таинственост, додека повеќето радикални системи се окаректеризирани со стеснување на конвенционалноста; (3) цивилизираното општество бара ред и хиерархија; (4) сопственоста и слободата се неделиво поврзани; (5) човекот мора да ја контролира својата волја и своите апетити, знаејќи притоа дека е воден повеќе од емоција, отколку од разум; и (6) општеството мора да се менува полека.

Четврта година средно. Таа последна година изминуваше во летаргична атмосфера на уморни маратонци, во постојан копнеж за славните матурски денови. И кога не очекувавме дека гимназијата може да не'научи на уште нешто, однекаде се појави нов наставник по предметот историја, Панде Наумовски. Беше многу горд кога раскажуваше за своето потекло од потпелистерското село Брусник, театрално покажувајќи ни ги своите земјоделски дланки, огрубени од креирањето на својата нива на која одгледуваше јаболка. Огледувањето јаболка е моја професија, предавањето ми е повеќе како хоби - ни рече. Панде раскажуваше многу весели анегдоти и брзо стана омилен меѓу учениците. Неговата духовитост веројатно произлегуваше од она што британскиот писател Џ. К. Честертон во „Ortodoxy“ (1908) го нарекува етички систем од 4 принципи: воодушевување на можностите на животот; благодарност за самиот живот; радост во постојаноста; и посветување на воздржувањето.

Историјата не ја предаваше здодевно, туку низ приказни, зачинети со морални поуки придружени со понекое негово искуство од животот, беше роден раскажувач; умееше со тоновите, паузите, гестикулациите да ја долови епохата. Како што стои во одличната книга „Dynamics of World“, на Кристофер Досон (2002) - Есенцијата на историјата не се наоѓа во фактите туку во традицијата.

Мојот наставник умееше високо да ги мотивира учениците со најслаби оценки. Тоа беа ученици на кои никој не им обрнуваше внимание, сите заборавиле дека и тие можат да научат, да бидат корисни за себе. Така, ни демонстрираше што значи тоа давање еднакви можности. Не криеше дека е марксист по струка, но со таа идеологија беше расчистил многу одамна, во манирот на харвардскиот советолог, Ричард Пајпс, кој напиша дека комунизмот не е добра идеја - лошо спроведена, комунизмот е лоша идеја. Во младоста му било дадена обврска да подготви марксистички проект и на него работел цела година. На некој свечен јубилеј, сите заслуги за сработеното си ги препишал некој полуписмен партиски функционер, и тоа било причина за неговиот раскин со марксизмот. Од ударите на животот, ние ги создаваме нашите принципи и верувања.

Така Панде му се вратил на Бог, и ни раскажа за него. Ни одржа лекцијата за местото на религијата во општеството. Ни напомена дека во Швајцарија, каде што тој престојувал извесно време, на првиот час учениците ги учат дека земјата е многу сиромашна и како треба напорно да работат доколку сакаат да преживеат, додека во нашиот образовен систем се проповедаше дека сме многу богати и развиени. Во Швајцарија, има разни цркви, велеше тој, па дури има и црква на сатаната, и секој е слободен да избира, но на првиот час се учи за Библијата. Еднаш, во близина на неговата нива сосем случајно видел наша соученичка која со семејството собирала компири. Таа веднаш притрчала да го замоли да не дозволи тоа да се дознае меѓу соучениците. Тоа беше резултатот на испервертираните вредности на еден образовен систем, кој направи сите да се срамиме од земјоделската работа, од работата воопшто.Доколку денес го анализирам мојот наставник, не би рекол дека беше конзервативец во права политичка смисла, туку беше она што Американците го нарекуваат старомоден либерал, прототип на модерниот конзервативец денес.

Ли Едвардс, во светот на егоизмот на модерниот човек, хистеричниот оптимизам и војната која се води против супстанциите, дефинирал дека меѓу основните принципи на конзервативизмот се: цврста верба во ограничена уставна влада; убедувањето дека слободата произведува просперитет; перспективи, и граѓанско општество; и верување во светите морални принципи. И уште една лекција од добриот наставник, кој живееше од плодовите на земјата, која не можам да ја заборавам е за Џорџ Вашингтон, кому му се восхитуваше зашто по истекот на вториот политички мандат, кога му бил понуден и трет, тој го одбил велејќи дека е земјоделец и дека се враќа на својот ранч да ја работи својата земја. Тоа е можеби една од поважните лекции за Балканот каде што се негуваат култови на личности на политички водачи. Се надевам дека денес мојот наставник е во добро здравје и дека ужива во своите пензионерски денови, неговите поуки ќе ги паметам до крајот на животот.
Алекс Букарски

 

[Johnny Stulic]

Ужасна убавина се раѓа

Живко Богоевски, Прилеп

Јејтс, славниот ирски поет запишал: „Многу долго жртвување може да создаде камен во срцето”. Тие зборови зачудувачки точно ја отсликуваат нашата реалност. Сите во градите имаме скаменето срце од долгите жртвувања низ транзицијата, градењето на државата, нацијата и националната гордост, копнеењето по европска почит и респект, сонување за достоинствен живот, мир, благосостојба и среќа. По сите овие долги години ветувања, откажувања и саможртвувања, во име на остварувањето на спомнатите соништа, што низ вековите ги сонувале безброј генерации наши дедовци и прапрадедовци, кога го видовме плодот, „Розмариното бебе”, што се роди и распосла низ нашите простори, во градите ни зачука камено срце, кое со силните удари на ладна бесчувствителност, со секој удар ни ја крши градната коска и ни го одзема здивот, а ние стоиме онемени и скаменети, како магепсани, гледајќи го плодот на нашата мака и жртвување.

Не, тоа не беше нашиот сон и престанете да не' лажете, вие измеќари на лагата и вечни сопатници на манипулациите, нечесноста и сејачи на магла. Погледнете од своите возила и канцеларии, можете ли да ги забележите празнините во очите, кои немаат никаква надеж, гладните и испукани усни, на кои единствена надеж им се контејнерите или питачењето, мајчините солзи по младоста која ни бега во неповрат, родителската грижа за судбината на децата без иднина и перспектива. Дали можете да видете насмевка, освен на своите гала-приеми, дали можете да слушнете спонтана песна на нивите и полињата. А како можете да видете насмевка и да слушнете песна од лица ограбени, обесправени и заробени во вечна лага, без иднина и сон за подобро утре? Дали мислите дека со фонтани, камени коњаници, нови храмови и лажни приказни и молитви ќе им помогнете да не чувствуваат глад, ќе им го вратите сјајот и вербата во нивните очи, ќе им го откамените срцето и ќе им продадете нов привремен лажен сон? А вие ќе продолжете да живеете како „бубрег во лој“, во неморал, лага и подлост? Еден народ може да го излажеш еднаш, можеш да го излажеш два-три пати, но не можете да го лажете вечно. И ќе завршам со големиот Јејтс: „A terrible beauty is born“


Линкот

 

[bucio]

Мусака-Професор Ѓорѓе Марјановиќ.

Првин помислив дека се црвјосани или усмрдени, но не беше тоа - ниту лошо мирисаа, ниту смрдеа! Но, само што ја ставив в уста лажицата, ми се згади од солено-слаткиот невкус што го сетив и веднаш ги плукнав макароните во чинијата. Кумановци би рекле „бљувотина“ (Нашиот „Толковен речник“ вели: „блуеница“, она што се повраќа, што е изблуено). Дури подоцна дознав што била работата: тој ден стапил во сила новиот „јеловник“ на ЈНА
Кон крајот на моето војникување (април 1964) бев сведок на нешто што замириса на бунт во армијата: една вечер, туку во трпезаријата фатија кон ѕидовите да летаат чинии со макарони. Чудно! Меѓу сите одвратни јадења што моравме да ги јадеме („атомски купус“ - зелка сушена на сонце! - беше најгадното), макароните, заедно со гравот, беа најомилени! Првин помислив дека се црвјосани или усмрдени, но не беше тоа - ниту лошо мирисаа, ниту смрдеа! Но, само што ја ставив в уста лажицата, ми се згади од солено-слаткиот невкус што го сетив и веднаш (не особено дискретно) ги плукнав макароните во чинијата. Кумановци би рекле „бљувотина“ (Нашиот „Толковен речник“ вели: „блуеница“, она што се повраќа, што е изблуено). Дури подоцна дознав што била работата: тој ден стапил во сила новиот „јеловник“ на ЈНА, а тој за таа вечер (за сета војска во земјата!) предвидувал: „макарони - са сиром - шеќером“. Замислата била војската да може да избира помеѓу макарони со сирење и макарони со шеќер, арно ама готвачите (кои никогаш пред тоа не готвеле две јадења за една вечера) сфатиле дека во макароните треба да стават и сирење и шеќер, па така се беше добила таа блуеница, што го создаде револтот.

На епизодата со тие славни солено-слатки војнички макарони се сетив пред некој ден, при отворањето на Деновите на македонската музика. Програмата најавуваше концерт-претстава на ансамблот „Танец“ под наслов „Македонска љубовна приказна“. Се разбира, не сум единствениот што го обожава нашиот најдобар културен „велепратеник“ по светот. Секогаш кога го гледам, кога го слушам, воздивнувам меланхолично по нашите народски композитори на кои никогаш нема да им го дознаеме името, иако оставиле зад себе дела со ненадминлива убавина. Ни на крај памет не ми падна дека овој свечен концерт-претстава би можел да биде под вообичаено високото ниво на ансамблот „Танец“. И не беше! Се беше беспрекорно отсвирено, отпеано и одиграно таа вечер. Секоја чест и на оркестарот и на игроорците и на песнопојците. Ним никој ништо не можеше да им забележи.

Мачнината спрема целината за мене (за другите - не знам) доаѓаше од примитивноста на режијата и кореографијата или, поинаку речено, нивната несмасност тоа богатство од звуци и танци да го вкомпонираат во нешто што барем малу би го оправдувало името „концерт-претстава“. Како што нашите дебарски војнички готвачи ги беа упропастиле макароните, режисерот и кореографот тоа го беа сториле со нашиот прекрасен фолклор. Замислете си избор од најубавото во македонскиот мелос и сето тоа испеано беспрекорно од извонредните професионалци на „Танец“, што мораше да ги задоволи и најголемите музички џимрии! Згора на тоа неверојатните македонски ора, кои на (не)познавачот на играта му го одземаат здивот со елеганцијата и леснотијата на движењата, одиграни од нашите најодбрани игроорци и игроорки. И сето тоа придружувано од оркестар што може да отсвири се. А, сепак, на крајот од сета таа убавина да го почувствувате, ако не одвратниот вкус на оние солено-слатки војнички макарони, тоа секако на еден вид невкусна, блуткава музичко-сценска мусака.

Знаете како се прави мусака - ред компири, ред мелено месо, пак компири, пак мелено месо, одозгора компири прелеани со јајца. Токму така постапиле режисерот и кореографот на „Македонската љубовна приказна“: во траење од еден час и нешто слушавме извонредни песни и ора, а гледавме вистинска сценска мусака: ред селани - ред граѓани - ред селанки - ред граѓанки - сетне пак сето тоа од почетокот - со други песни и со други ора. И така до крајот на „концерт-претставата“. Човек можеше и да ужива во сето тоа, под услов да ги затвори очите и да не го гледа тој примитивизам од постановка.

„Љубовната приказна“ пак беше заснована врз нетрпеливоста на градот кон селото и обратно. Имаше овде-онде по некое дилетантско кошкање меѓу граѓаните и селаните, што надокрај доживеа кулминација кога едно стројно селанче грабна една вита граѓанка. Двете страни за малу ќе се испотепаа, сетне некој понуди некоја паричка, другите (граѓаните?) рекоа дека било малку, другите придотурија и - настана општа веселба! На крајот целиот игроорен колектив на „Танец“ одигра едно прекрасно оро од својот најстандарден репертоар во кое половината од ансамблот беа во убави народни носии, а другата половина во лошо стокмени ѓоа-градски костумчиња. Ете, тоа ти било „Ромео и Јулија“ на македонски начин, како што мусакава ја нарекоа во „Дневник“, заборавајќи дека „Ромео и Јулија“ на крајот се убиваат, а веронската љубовна приказна не завршува со оро, туку со погреб. Подобро ќе беше да ја крстеа „македонска опера буфа“. Единствено на тоа и личеше инаугуралната „концерт-претстава“.

„Па што очекувавте вие?“, ме праша една дама, музиколог, на која сево ова, изнервиран, # го раскажав. Искрено зборувајќи, на почетокот од Деновите на македонската музика очекував организаторот да посегне по некој од 62-те илјади записи на македонска народна музика, кои се чуваат во Македонскиот институт за фолклор, а „Танец“ да ни изведе нешто што никогаш пред тоа никој (на јавна сцена или на радио или на телевизија не го чул и не го видел). А тоа се повеќето од споменатите записи! Имено, некаде прочитав (или чув, сеедно) дека од 1945 година до денес, откако систематски се собира и бележи македонскиот мелос, се исполнувани - почесто или помалу често - само четири илјади (од тие 62 илјади) песни и ора.

Еден џентлмен (исто така музиколог и композитор) ме уплаши раскажувајќи ми морничава приказна за тоа дека имало добри изгледи сите тие записи наскоро да пропаднат: сите тие биле снимани на касети, а пак касетите имале ограничен век на траење. На Факултетот за музички уметности започнале амбициозен проект на дигитализација на нашето музичко наследство. И сториле многу. Но, со некои други збирки, а не и со најобемната и најдрагоцената - онаа на Институтот за фолклор. Што било работата? „Македонцка работа“: Институтот за фолклор не сакал да се вклопи во проектот на Факултетот за музички уметности за дигитализација, од страв дека тоа, лека-полека, води кон негово укинување (!?). Може ли во жална Македонија нешто да се стори, а во тоа да не се види некаква зла намера, заговор, ујдурма, ако не и велепредавство?
Би сакал да верувам дека Институтот за фолклор ќе сфати колку е важно ризницата на нашето музичко наследство да се зачува за вечноста. А тоа значи да се дигитализира собраното. Јас своето си го реков, иако не верувам премногу во делотворноста на мојот збор: еве, само што предупредив на опасностите од новиот „Кермес“, а некој веднаш поита да покаже кој е газда на Паркот и под итно исече неколку столетни платани (!?). Да му фали капа, да му купам...

ЛИНК.

 

[Пеам на свадби]

Момент на вистината

Ксенија Пајчин е пронајдена мртва! Ич да не е, бар две недели ќе зарѓа политиката во катодната цевка, во воздухот, во стомаците, во пеперутките, буквално сегде, а младинава ќе се позанимава со речиси еднакво голема трагедија колку што е лепењето партиски плакати. Секако, ова ни од далеку не значи оти нема, и понатаму да се измислуваат нови, сетики револуционерни техники за протестирање пред штабовите, покрај веќе постоечките а кои вклучуваат крава и теле накитени со околувратни транспаренти.

Не, озбилно, во иднина замислувам група граѓани како фрлаат со тегли скиснат ајвар кон опозиционерите, со барање да им ги вратат парите за дрва од „на времето“, зашто сепак – ајварот им останал. Дали сме вистински прва земја во која се протестира против оние што не се на власт, не знам, ама она што го знам е дека почвата е плодна за избори. Дали ќе излезат лубеници или тикви, уште е непознато. Дека демократскиот плурализам е залак што предизвикува киселина во желудникот на некои граѓани, покажува фактот што за нив не е потребно да постои опозиција за власта, ниту спротивно мислење, ниту прв меѓу еднаквите. Заслепени се, едноставно нели, до толку се оќоравени од својата полтронска книшка, што не можат од неа, подалеку од носот да си ѕирнат. Не знам кого го интересира, каде се породила жената на Груевски, каков накит носи Шеќеринска, што марка е вратоврската на Амди и зошто вакви прашања се поставуваат на собраниски седници меѓу претставниците на партиите и што е уште поважно – меѓу нашите претставници? Се чувствува некаква незаинтересираност и немоќ за почеток на една здрава дискусија. За се` е Бранко крив! Така е најлесно. Меѓу актуелните теми за разговор, секако не изостанува и македонската „спонтаност“. Истата онаа која ги собра средновечните пет – шеес годишни „студенти“ да протестираат пред Европскиот инфо - центар, истата онаа која ги претепа „Плоштад слобода“ на плоштад, абе па и баш онаа која сега се позиционираше пред штабските врати на СДСМ. Со ваква спонтана нација, ние немаме проблеми ни со сложноста, ни со живнувањето на автобускиот превоз, бидејќи секогаш ќе има патници кои ќе ги полнат автобусите организирани од вакви или онакви политички структури за на протест. „Спонтанци“ кои патат зашто наводно некој ги измамил со сопствената политика, а својата патња ја изразуваат со креативна жичка – носење живинарска фарма пред штаб. Жал ми е мене, за искрените луѓе што излегуваат на било каков протест, а кои не можат на раат ни да испокршат неколку табли јајца, без да бидат искористени во партиски цели. Има ли некаде, политичка писменост за да се чита меѓу редови секоја очајна меѓупартиска битка, секое нагло искористување на граѓанскиот сектор, секоја организирана неискреност и туркање во бездна на нештото што се нарекуваше слободна мисла и простор за реална политичка дебата со аргументи? Па кај нас лидерите на двете најголеми политички партии, не можат да се соберат да разговараат на иста маса, освен ако не се работи за распад на северниот и јужниот пол, па евентуално, да имаат профит од мразот. Па дури и тогаш, ќе си ја искористат ретката прилика да обвинат дека едниот не давал субвенции, а другиов па ич. Закопот на името не е категорија измислена во нашата земја. Од таа причина, редно е да се свртиме кон прогресирање во здравството, образованието, економијата, медиумите и сите категории кои заслужуваат макотрпна преродба. Ама не онаква, сточекорска, туку вистинска – европска. Онаму каде автобусите со интернет не прокапуваат, онаму каде протестирачите за партија не се жртвуваат, таму кај што лажниот патриотизам не ескалира со револуционерното чукање во гради, онаму каде со ѓаволот краставици не се сади и таму каде нема да лажеме дека просечната плата е 18 000 денари, додека добар дел од народот не видел ни 8 стотки. И аман, ќе платам радиодифузна такса кога ќе завршат сите кампањи на МРТВ и кога јавниот сервис ќе се откаже од сите реални шоуа чие место не е во јавниот сервис!
Објавено во „Шпиц“ 19.03.2010​

 

[Setsuko]

Копнеж по срам

Никогаш порано медиумите не биле толку брутални и агресивни кон човековата интима. Да принудуваш некого за пари да си ја соблекува душата, тоа е многу посрамно одошто да платиш некој да ти изведе стриптиз. Ете, така и таа граница на стриптизот се помести од телото кон душата. Можеби јас сум еден од оние лелекачи што се конзервативни, но навистина, кога би можел, би ја сменил не државата, не континентот, туку планетата.

​

Неколкупати досега, кога сум се нашол крај телевизорот додека траела „Илјада и една ноќ“ или популарно кажано – Шехерезад, сум заушил една реченица што одамна, одамна не сум ја чул по нашите улици, тротоари, кулоари, или кусо речено – во нашиот живот. Ја нема ни во медиумите. Реченицата гласи: „Засрами се!“ Мислам дека затоа ми е симпатична и серијата: се обидува да ни го врати срамот како човеково чувство. Срамот е чувство за кое денес остана само збор во речникот. Ништо повеќе. Ретко кој денес се срами од нешто. Црвенилото на образите денес се толкува како човекова слабост, а не како доблест. Времето е бесрамно (многу мразам кога „времето“ морам да го прогласам за нешто што божем не зависи од нас, луѓето) и не остава простор за срам. Би требало да се срамиме кога се преминува некаква граница. Таа граница ја поставува, се разбира, општеството, и таа линија има морален карактер. А кога ќе застанете на поимот „морал“, почнувате да влегувате во еден хаос. Никој не знае што е морално, затоа што постојат, упростено кажано за оваа пригода, две тврдења за моралот: едното тврди дека моралот е конвенционален и е работа на договор, другото вели дека моралот има природен карактер и дека е зададен еднаш за секогаш.
Се разбира, како и секогаш, има вистина и во двете тврдења. Никој не може да го оспори ноторниот факт дека моралот е нешто за што се договараме. Европа од ренесансата, на пример, расчистува со претходниот средновековен морал во кој телесното е табу и претставува враќање кон еден морал што на телото гледа со обожавање, како и антиката. Оттука сродноста на антиката и ренесансата според скулптурите на кои телата имаат анатомска експресија (можете да учите анатомија од нив). Тој ренесансен морал сигурно бил сфатен како бесрамност по однос на претходниот, конзервативен. Границата на моралот, според тоа, е во постојано движење и поместување. Кога се појавил првиот костим за капење, тој, погледнат со очите на конзервативците, исто така претставувал знак за надоаѓање на едно бесрамно, „футуристичко“, „надреалистичко“ време. Денес веќе никој не се срами од него. Не се срами ни дури и ако го нема.
Но во моралот има и нешто природно. Ниеден морал, на пример, не ја поместува онаа граница што вели дека никој нема право на друг да му го одземе животот. Постојат такви „тврди“ точки на инаку подвижната граница на моралот околу кои нема разговор. Некои од нив се ставени во Божјите заповеди по светите книги и се еднаш засекогаш маркирани како точки што служат да се разликува природното од неприродното, срамното од бесрамното. Постмодерните времиња, сепак, и нив ги разнишуваат: на пример, љубовта меѓу маж и маж или меѓу жена и жена станува нешто што веќе не се третира како срамно, туку напротив, се стимулираат таквите врски да прераснат и во бракови - се ставаат под капата на законот. Американските мелодрами и комедии задолжително на кастингот имаат по еден лик со таква сексуална ориентација, па дури покажуваат симпатии кон нив, рехабилитирајќи ги во една социјална смисла. Сепак, на содомијата (сексот со животни) не се гледа со симпатија. Тоа не се озаконува како несрамно.
Сето тоа го знам, па сепак: не можам а да не збеснам кога ќе видам како бесрамно се поместуваат границите на срамот по медиумите. Не мислам тука само на нашите, туку на медиумите во една општа, глобална, планетарна смисла. На пример, кога ги видов француските постери од кампањата против пушењето, искрено кажано, ги доживеав како одвратни. Веројатно сте ги виделе: серија малолетнички клечат пред возрасни мажи симулирајќи фелацио, со тоа што наместо машки полов орган, во устата држат цигара. Кога ги видов, се згрозив. Не дека сум некој моралист во сексуална смисла, но во мене нешто навистина се крена како да се прелеала чашата. Помислив дека тие слики ќе ги гледаат и нашите малолетни деца. Она што ме збесна беше помислата дека тука всушност не се жигосува пушењето, туку напротив, му се додава една жичка на наслада од друга, еротска зона на човековиот живот. На мала врата се рекламира и фелациото, во пакет со никотинот. Она што, пак, ги воодушевува младите е досетката на творецот на плакатите. Нивниот коментар гласи: „Кој штос, човече!“
Штос. Тоа е клучниот збор што го уништува срамот. Ова е време на штосови. Луѓето се воодушевуваат на досетки што ги поврзуваат (преку сличност) различните области на човековиот живот со анално-гениталната зона на знаци. Мене тоа ми изгледа – срамно до бесрамност. Знам дека јас не сум единица мера за колективот, но моето лично мислење е дека сме на многу ниско ниво на културниот вкус, можеби најниското досега во историјата на цивилизациите. Мас-медиумската култура е анално-генитална, и тоа ти е тоа!
Кога Французите, кои се лулка на многу европски културни „изми“ можеле да паднат на тоа дереџе, тогаш за нас нема што многу да се каже. Не можеме да бидеме престроги кон себе. Но можеме лесно да препознаеме и кај нас извесни знаци на бесрамна манипулација со чувството за срам. На пример, до пред некој ден ја немав гледано емисијата „Момент на вистината“, а кога ја видов само се прашав: дали е доблест или напротив – отсуство на срам и мозок да седнеш на она столче и ЗА ПАРИ да одговориш на прашањето „Дали е вистина дека не ги менувате гаќите по седум дена“ или „Дали е вистина дека сте имале секс со најдобрата пријателка на жена ви“? Такво ѕиркање под гаќи во медиум досега немало. Што повторно не значи дека, ако мене ми пречи, тоа е и неморално. Луѓето (барем така забележувам) се тепаат за телевизорот дома за да изберат дали ќе го гледаат „Големиот брат“ или „Момент на вистината“, или не знам уште кои слични емисии.
Едно ми е јасно: никогаш порано медиумите не биле толку брутални и агресивни кон човековата интима. Да принудуваш некого за пари да си ја соблекува душата, тоа е многу посрамно одошто да платиш некој да ти изведе стриптиз. Ете, така и таа граница на стриптизот се помести од телото кон душата. Можеби јас сум еден од оние лелекачи што се конзервативни, но навистина, кога би можел, би ја сменил не државата, не континентот, туку планетата.
Ќе барам таква на која ќе живеат не мали зелени, туку мали црвени во образите. Сакам романтично вцрвување на образите: знак дека во тоа суштество сепак чука срце.

Авторот е универзитетски професор и писател
Автор: Венко Андоновски ​

 

[Пеам на свадби]

Брат за брат, Онур за Шехерезад!

Ако знае некој која банка во Скопјево остана необрана, нека ми каже, оти полесно е да се самопослужиш отколку да земеш кредит. Предлагам нова ставка во законот за заштита на човекови права - секој што барем еднаш земал уплатница пепе триесет од шалтер, да поддржи вработената од другата страна на стаклото да добие бенифициран стаж за претрпен стрес за евентуална кражба. Во оваа земја нема криминал бре, затоа си крадат луѓето поштено, и од пошта и од секаде, без оружје, само со чорапа на глава, и одлетуваат во непознат правец во стилот на Хајлендер.
Не се сомневам, не знаат дека формално сме излегле од рецесија. Готово е народе! Вашите скромни и нескроми плати сега ќе ви обезбедат пристоен и попристоен живот, нема потреба од екцеси и лакомење, државата обезбедува се`, а брутодомашниот производ, брутално и домашно ќе ви го наполни фрижидерот. Печатот ќе престане да се полни со исчезнати тела од деца, со ученици што ги прободуваат професорите со нож, од професори што ги тепаат непослушните и од послушни што се конзервативни „либерали“.За само триесетина години, вашиот сон ќе стане јаве. До тогаш, Европа ни стисна холд и отиде да гледа Шехерезада. „Се гледам во возот, во Солун сум. А што барам таму, нели купив билет за север?“. Овие зборови ми бодат очи во книгата што ми е на наткасната и ме потсетуваат на нашата моментална состојба. Со едната нога на север, со другата на југ... Ќе си скинеме лигамент, ќе се расчеречиме! Е некој поштовани публикуме, ептен ја затерал накај југот. На север не погледнува! Ни просторно ни мисловно. Се додека се оди со ставот „поарно да се гради отколку да се кради“, се додека мислењето на јавноста се зема здраво за готово зашто ја изгласало сегашнава гарнитура, до тогаш популизмот ќе биде најразвиената гранка на македонизмот. Студентите не си ги знаат своите права а со тоа нема ни како да си ги остварат. До душа, повеќе се грижат за правото на слободно сепаре и пијачка во петок, одошто на некои посуштински образовни перипетии и расплети. Студентскиот дом Стив Наумов личи на мувлосан концентрационен логор, стар половина столетие, каде жиците за струја се сосема соголени и висат насекаде, а младиот човек си трпи и си трае. Па, богами, привилегија е дури и во септември да се добие било какво легло во овие државни прифатилишта, а за оние од Куманово или Тетово, има забрана на листата бидејќи имало „поприоритетни“, од другите градови. Оваа студентска трагедија, дополнително добива на тежина кога ќе се спореди дека во ниту една соседна земја, условите за живеење не се до толку лоши, а правопропорционално со тоа – никаде во реонов студентите не се толку сервилни. Двојството е поттикнато од политичката ориентација, а со тоа и делба на паметни и глупи, кои си ги менуваат улогите на четири години на колку што се менува власта. Единственото што ги поврзува се Онур и Шехерезада. Љубов, толеранција, собратие, сплотеност сето тоа на едно место, најчесто во дваесет часот навечер, пред скапаниот телевизор во холот на студентски. Не пропуштајте! Дочекавме да не` пленат муабети за серии и трачеви на Фејсбук (не знам дали ја заслужува големата буква со која е напишан) а заеднички идеали да ни бидат да не` пуштат на врата во Хард Рок и да ги „удавиме “ Грците во ватерполо. Премиерот не чита анкети од „некои си весници“, освен ако тие весници не му носат експлицитно позитивен публицитет. Последниот доказ дека власта е прикачена за рејтинзите како за апарати за дишење, е игнорирањето на хомосексуалната заедница. Хомосексуалните дупки, од неодамна не се наоѓаат само во галовното пријателско обраќање меѓу комшии - „кај си бе пеер“. Од собраниски канал дознавам, дека се родиле и во изјавите на собраниските доктори, и во законот против дискриминација. Да се тврди дека хомосексуалноста е болест, а при тоа да се има завршено медицински факултет, е добра провокација за институциите да проверат што тоа се пишува во учебниците и дали тоа е во согласност со моралот, етиката и политичката коректност кон другоста. Каде тоа се продаваат лекови против хомосексуалност, колку пати се пијат на ден и зошто не постои медицински персонал во Македонија што ќе ги лечи „болните“?


Објавено во „Шпиц“ сабота 27 март 2010
​

 

[Luka Peruzovic]

Шпиц има 51 иљади тираж

Шпиц не го глеам веќе на маса ни кај дедо ми и комплетно е глупава идејата дека е најмасовен пишан медиум.

Понатаму, убао шо си пишуеш ти деојче новинарке колумни, ама еден бе да искочеше шо размислува другачије од тој вашиот уредник. Озбилно избегнувам да генерализирам и сите заради еден лајнар да ставам у ист кош, ама од таа нова генерација новинари абе сите до еден униформирани ставови чоек да помисли со исто усб ве школувале. Најлесно е да научиш на новинарски занает со тоа да натераш 10 млади луѓе да се оштрат со една те иста реторика, неретко слична на онаа од партиските штабови, нема она здраво критикување, издржано, некои разводнети фори шо за татко ми се демоде а доаѓаат од млад човек

Македонски колумнисти кои ги почитувам: Јасна Котеска(повеќе не пишува, мислам), Трендо, Саркањац, а од Балканов, редовно ги читам Дежулович, Марчело и Петар Бокун.



Глобус, 24.7.2007
Јасна Котеска
УТРИНСКА ЕРЕКЦИЈА

Мажот започнува со утринска ерекција.
Утринската ерекција е пред културна состојба

„Мажот започнува со утринска ерекција“ – вака започнува еден есеј на Ерофеев за мажите. Долго време жените ги тематизираме како суштества кои се суштински неразбрани од цивилизацијата. А што е со мажите? Сите до еден, од војникот до монахот, од јапонскиот министер до Џорџ Буш, од активистите на Грин Пис до затворските чувари во Гвантанамо Беј, денот го започнуваат со нешто тотално несфатливо како ненаменската утринска ерекција. Утринската ерекција ги мачела теолозите. Св. Августин во „Исповеди“ бил згрозен дека таа се јавува независно од волјата на мажот. И ја сметал за крунски доказ дека постои праисконската вина. Мажот е виновен заради телесноста која не под негова контрола.
Утринската ерекција е пред културна состојба. Состојба со која мажот се буди во некакво природно издание, за потоа да се освести дека се разбудил во културата која од него чека, тој да ја понесе на своите плеќи. По разденувањето во „природноста“, веќе по половина час тој мора да се претвори во запрежна кола која на себе ќе понесе секаков тип културни и политички маки. Дури и да е единствената работа што мажот го прави мистериозен, утринската ерекција останува загатка, вредна да се искористи.

Се сеќавам на еден текст кој ја затвори дебатата за феминизмот во неделникот „Форум“ пред неколку години. Беше тоа текстот „Мажот е историска идеја“ на рускиот теолог Павле Евдокимов. Тој текст заврши со констатацијата дека „мажот е далеку од природен вид, тој е историска идеја“. За разлика од „историчноста“ и „неприродноста“ на мажот, жените веќе со векови се тематизираат како „природност“, „даденост“, „сврзаност со мајката земја“ и слично. Од теолозите, преку филозофите до поетите, жените со векови се тематизираат на границите од распредметената фантазија. Да го земеме примерот на Пол Валери. Тој редовно ги опишувал жените додека спијат, или кога се уморни, бидејќи тогаш можел да ги мисли како облаци од чиста апстракција, напуштени од личноста. И потоа тие слики ги прогласувал за закана. Со право. Тие слики и мене ме плашат.

Еден од начините жената да се развласти од „тајните моќи“ кои цивилизацијата и’ ги припишува е „ваквата“ жена да се прогласи за машки фантазам. Да се каже јасно дека таа не ја поседува тајната, заради која е затворена во маскулнистичкиот поредок. Во средината на минатиот век, францускиот психоаналитичар, Жак Лакан, ја формулираше тезата дека „жената не постои“. Жената не постои како ваква нимфа, фатална агалма, која има некаква моќ да транцендира медитации кај „историчниот“ маж. И постапката на Лакан беше генијално решение за ставање крај на женската ексклузија.

Но, постои и друг начин жената да се развласти од оваа цивилизациска слика. А тоа не е да се оди по патот на аргументацијата на Евдокимов и мажот да се прогласи за минато. Таквото „минато“ е сосема тегобна категорија, и тоа како за мажите, така и за жените. Зошто половина човештво би било прогласено за минато? Другиот начин е и мажот да се прогласи за иста таква природна сегашност и даденост, каква што вообичаено им се припишува на жените. Мажот е природно битие, како и жената, и зависи од истите фактори на природата како и жената. Доказ е енигматичната утринска ерекција. Во што е забога нивната тајна?

 

[Пеам на свадби]

Груевски те тужи, Груевски те суди!

Додека деца од 15 години чекаат на дијализа во белиот ходник на Државна болница, навалени на ѕидот со поглед што менува крвни бои, додека не смеат да се напијат повеќе од двесте милилитри вода дури ни на лето, додека својот живот го живеат на рати со ограничениот внес на храна, светот веќе одамна ја прифати трансплантацијата на органи од мртви тела. Однапред е познато дека телесно, векот ни е осумдесет години во просек. Размислувам, зошто би ги носела воопшто моите бубрези под земја, кога тие би можеле да спасат нечиј живот? Ние сме држава во која е очигледно рано за вакви ригидни чекори и каде апаратот за дијализа е луксуз што ретко се наоѓа. Ама ќутиме, оти замисли да го немаше! Во нашите клиники најубаво сочуваниот медицински апарат е стетоскопот (оној за диши – диши), со што единствено ни преостанува да се помолиме да не не` фати некоја болештина, па да се убиеме давајќи пари почнувајќи од матичен па се до алтернативна медицина и бодење со игли. Некои медицински трендови на апатија ми остануваат неразјаснети. Како тоа никој од докторите со футуристичка мисла не размисли до сега и не го предложи спасувањето на децата и возрасните што одат на дијализа, на ваков начин? Од парламент ако чекаме аминување, поарно да чекаме од небо да ни падне. Туку, и атомска бомба да падне, рејтингот не паѓа! Барем тоа е „константа“. Кога политичките партии секојдневно преку прес – конференции си ги мерат силите, дури и тогаш кога тоа преминува во чиста патетика, не се случило некој да се закити со тужба. Кога печатот пред неполн месец беше преплавен со стечајци и нестечајци кои преку кампањи го кудеа Б.Ц. пак немаше тужба. Низ чаршиски муабети дознавам дека дел од нив имале цели семејства вработени во поедини државни институции. Ама кога една жртва на Сведмилк се дрзнала замислете на протести да го изрази својот револт кон премиерот и на плакат го претставила како измамник, е тогаш тужба следува! Кога функционер на висока јавна позиција не може да го поднесе револтот макар и од една жртва на пропадната млекарница, која таму загубила 37 000 евра, а патем кажано таа личност не чита анкети во некакви си весници, тогаш прашањето ми е – како ги следела протестиве? Од друга страна пак, кога во владина кампања отворено се напаѓа лидерот на најголемата опозициска, тогаш тоа се смета за дозволена машинерија на политичката игра каде се` е нормално. Состојбата е јасна како ден. Работа е на статус и функција. Ако си обичен земјоделец, дозволено ти е само да ќутиш, траеш и да се молиш. Во Америка луѓето работат, ако ги плаќаат добро. Во Македонија луѓето работат. Ако ги плаќаат – добро. Интерпункцијата во една иста реченица значи многу. Ситуацијата неверојатно метафорички потсетува и на позицијата на денешниот новинар оквалификуван како државен неприајтел број еден само затоа што критикува,според принципите на неговата исконска задача - да биде контролор на власта. Настрана фактот што ни тоа не проаѓа во Македонија. Не сум видела да биде тужен медиум, секогаш се работи за поединци, новинари. Изгледа полесни се за напаѓање и рендање. И последно што сакам да го истакнам за неделава е дека, периодов на екстерсно тестирање средношколците е најтрагичниот период после „бесплатните“ книги, монитор за секое дете и веронаука во училиштата. Имено, ланските резултати покажаа дека матурантите подобро го познаваат англискиот одошто македонскиот јазик. Страшни резултати за преродбеничка Македонија! Бидејќи бев дел од експерименталните глувци врз кои лани се проверуваше „знаењето“, одговорно тврдам дека тестирањето воопшто не е меродавно, а резултатите зависат од тоа кој професор ќе те чува во училницата и дали ќе ти дозволи да препишуваш. Секако, заради купот такви проверувачки тестирања, учениците многу учат, а ништо не знаат. Со должна чест на исклучоците. Кутрите професори, сега ги чека опасна стрелба каде ќе им се крати десет проценти од платата. Супер! Државата на богатите останува! И да, врв на кариера ми беше кога начекав еден конкурс на јавниот сервис каде владата ги убедуваше родителите да ги запишат децата на техничките факултети и тогаш ќе имале работа абе и на претек! Ние од општествени науки, ај нека се преродиме ако не!


„Шпиц“ 02. 04. 2010


​

 

[**Buli**]

“Почесна“ делба

Во неколку наврати до сега споменав и потенцирав дека имаме нескротлива потреба да делиме се што ќе ни дојде на патот. Ама ние сме таква чудесна раја, што се делиме и делиме, се додека не стигнеме до ситуација да се поделиме и самите себеси на две фракции. Еден конфликт ни е малку, па сакаме уште еден и уште еден, се делиме од брат и сестра поради различна партиска припадност, од комшија и другар поради различна етничка припадност, од сограѓанин и колега поради верски несогласувања. И се така, додека не се оградиме од сите околу нас поради некоја “ненадминлива пречка“ и додека не останеме сами. Зарем е возможно човековата глупост да оди до тој степен и сите вакви вештачки создадени категории, кои своевремено служеа за да му го олеснат животот на човекот во општеството, сега да станат главен фактор на агресија?!
Религија. До каде отиде една појава што на времето беше создадена за да им ги објасни на неуките дождот и сонцето, за да ја поднесат полесно смртта и разделбата. Ги подели луѓето на верувачи во еден и во друг бог, на неверници и еретици. Дождот, сонцето, смртта, плодноста на почвата.....сите тие доаѓаат од исто место и настануваат на исти начин. Како е возможно толку многу поделби кога во суштината сме единствени. Тепачки за божји храмови. Зарем потребно е советот на општината да ви изгласа детален урбанистички план за Господ да ве види? Нели е полесно да се помолите и да го славите било каде?
Етничка припадност. Луѓето своевремено немаа сретства да патуваат и да се глобализираат. За нив светот завршуваше каде што достигнуваше нивниот поглед во хоризонтот. Живееја таму каде што по игра на судбината се родиле, и си создаваа свој свет, свои карактеристики. Денес кога светот ги отвори вратите, кога успеавме да погледнеме позади планините што ни го сопираа погледот, сите се измешавме во еден голем котел, но и ситуацијата почна да врие. И ден денес не можам да ја разберам таа етничка раздразнетост и нетрпеливост. Албанецот, кој вака или онака стигнал да го сее своето семе на овие простори, во себе носи карактеристики кои се за него лично својствени. Глупаво е да бараме истиот да се претопи, исто како што е глупаво тој да бара да биде комплетно единствен. Но, тоа не е доказ дека не можеме да живееме заедно..... Кога во еден лонец ќе надробиме морков и компир и ќе полееме вода и сол....сите тие си ги задржуваат своите карактеристики, но заедно го прават јадењето кое посебно никое од нив само не би можело да го создаде.
Или партиска определеност. Најголемата глупост на која човекот одбра слепо да и верува. Една шака елитни фаци, кои борејќи се за власт не одбираа средства, ги поделија работниците и работодавците, училиштата, културните домови, музичарите, градот....особено ме разгневува кога ќе слушнам дека проблем е изливањето на македонските умови од државава, а истите тие партии се примарниот услов за убивањето и на последните искри желба да се остане. Еден амбициозен дечко, кој до пред некое време имаше одлична идеја, да создаде место на интернет-просторот во кое луѓето анонимно и спокојно ќе можат да го дадат својот глас за оваа или онаа личност или партија.....нешто што за него беше обичен студентски проект и сосема надвор од желбата да поттикне партиска нетрпеливост....нешто што тој и сите нормални го перцепиравме единствено како добро изработен веб сајт...деновиве беше мета на напад, на ни помалку-ни повеќе, партиски фаци кои не беа задоволни од резултатите од анкетите!! Па дечките видно изреволтирани, се обидувале да најдат 301 начин како да ги фалсификуваат резултатите, како нивната партија да изгледа поуспешна, небаре според тие резултати ќе се делат местата во Собрание. Уште еден студентски проект доведен на работ на колапс.....страшно!
Јас не сум припадник на ниту една религија, ќе причекам да видам кој Бог ги решава најубаво проблемите, па можеби таму да се приклучам. И не се декларирам како дел од ниту една етничка група, ниту пак сум член на политичка партија. Мрази ме што сум “ништо“, но барем нема да ме мразиш зошто сум од другите. Јас немам мои и твои, ги почитувам сите подеднакво. И ќе завршам служејќи се со еден стих.....само за да потенцирам дека оваа “почесна“ делба ќе заврши со почесна стрелба...ама не горе в небо!
​

 

[Пеам на свадби]

greatest clicks
НИЕ И ЖЕНИТЕ - 2 МИЛИОНА!

Ах, жена: не можеш да живееш без неа, а не можеш ни да ја закопаш во двор без да те види комшијата. Каков скот сум, нели? Добро, можев и нешто попригодно да гукнам по повод денот на жената, мајката, сестрата и швалерката, ама искрено да ви кажам, најдраги мои сифражетки, свечено ме заболе тестостеронов за тој празник.

Фуј е неговиот штреберски карактер и неподносливата политичка коректност која просто се подразбира на тој ден: жената е инспирација, Жената е тајна, Жената е трајна, од трајната ти гори косата, од косата не гори селото ама што станува со уставното право на бабата да биде исчешлана... Маде голо. Како да не знаеме и јас и Вие какви се жентурачи и бештии газат по земја. Ама ете и тие дента се качуваат на 24 часовниот пиедестал, затскриени позади колективната сукња како дилер на хероин зад политичка амнестија.

Кој било машки билмез да го пресретнеш со камера овие денови и да го прашаш нешто во врска со 8 ми март, од прва ќе ти плесне нешто очајно исправно: мислам дека Жената кај нас е запоставена; да, да, рамноправност мора да постои; ах нашата балканска средина е далеку од западните стандарди; ех нивото на свеста кај нас е на ниско ниво (?); цветот не е важен ами вниманието; секако, секако, јас секогаш ја почитувам својата Жена - перам, пеглам, ја депилирам, и носам кафе во кревет...

Така ќе се запенави мажјаков околу женските права, небаре Клара Цеткин со години трпеливо чучела во неговото тело само за да начека ТВ анкета и да ни ја отвори душата. Ќе помислиш дека ќе му пораснат штикли на плитките мокасини додека беседи за клучната улога на Жената во процесот на фотосинтезата и дека после ќе фати да се мава со нив по глава казнувајќи се што воопшто дозволил да биде машко.

Откако ќе го издекламира манифестот, задоволен од својот тв перформанс ќе и се врати на својата сакана. Нормално, утредента навистина ќе и донесе кафе во кревет. Нејзе ќе и остане само да го сомеле.

Само е прашање кога ќе го начекам конечниот В - ден (хмм, тоа "в" е претставник на латински или на англиски збор?) кога некој машки примерок, во акутен напад на феминизам ќе ја препее славната равенка за српско-руската бројност и пред сексистичките камерите ќе крикне: Ние и жените - 2 милиона!!

Комунизам, национализам, феминизам, ревматизам... фак оф со тие досадни купчиња. Пеки, сме чуле многу убави работи за некои разработени демократски механизми со кои се чуваат разните антрополошко - политички купчиња ама токму досегашните верзии на тие суптилни механизми за одбрана на колективитетите ми го здробија името и презимето. Затоа, на памет не ми паѓа да ги делегирам зашто не знаеш на кое купче попрво да му ги дадеш. Што ќе остане од мене ако си го децентрализирам граѓанскиот статус на такви купчиња кои едвај чекаат да се фатат за врат со спротивниот табор. Разбашкарен како бракот на Брозови (башка Тито, башка Јованка) ќе си го цедам животот меѓу дилемите дали повеќе сум Македонец отколку маж, маж отколку Скопјанец, Скопјанец отколку социолог, панкер отколку хипик. Одбиј! - командувам строго но праведно - Трендо е суверена и територијално неделива територија чиј интегритет ќе се брани до последната буква на тастатурата, до последниот спомен, до последното кафе испиено во друштво по мој избор.

Види сега, најмалку 30 проценти од пратениците да биле жени. Колку симпатична идеја, просто мидеров ми пука од радост. А зошто минимум 10 посто од пратениците да не бидат далтонисти? Зарем некој друг може адекватно да го изрази нивниот поглед на работите? Зошто 37 проценти од депутатите да не бидат повисоки од 183 сантиметри? Кој ќе гарантира дека оние пониските можат квалитетно да го бранат нивниот дискурс?

Што е следно, група локални амазонки да освојат некое нивно Танушевци и да ни порачаат дека "Танушевци неќе пасти" се додека од него се слуша макар една турпија за нокти? Па потоа Ние возвраќаме жестоко: ги надлетуваме со хеликоптер и наместо Вагнер им пуштаме пренос од фудбалска утакмица. Нив ги фаќа паника, но брзо се соземаат и преку мегафон ни ги тенчат нервите раскажувајќи ни шпански серии. Очајни до Адам и назад, ние испраќаме специјални диверзантски групи кои треба да ги охрабрат нивните петоколонашки - тивко се доближуваат до првите женски ровови и почнуваат со проверената маалски љубовна ономатопеја : "Чксс, чксс" или евентуално "Шц, шц...."

Кога ќе се заморам од ваквиот милитантен епилог на половата војна, се обидувам да го разрешам мојот хормонален дисбаланс со психички вежби. Ја будам другата во мене. Во жлездите си барам остатоци од естроген. После секој шмрк кафе со увежбан потег на палецот и домалиот прст ги бришам краевите на затегнатата уста. Го штелувам очниот нерв да реагира само на ронки на тепихот. Се јавувам на телешоп и се распрашувам дали Орбитрек ќе успее да ме стегне до јули па кога ќе се појавам на дојранската ривиера, од завист да испопаѓаат сите крави и магариња кои пасат по плажа. Од вежбата дигам раце кога ќе дојдам до вибраторот. Јеби га, да не претеруваме.

Во секој случај, сега најбитно ми е дали онаа госпожа што ја напишала Вагинални монолози ќе успее да стигне до нас наспроти забраната на загрижениот Стејт Департмент. Јој каква возбудлива еротска авантура: да се стаса инкогнито во резерватот наречен Македонија, во карантин зоната во која и после 8 ми март, на сите ќе им биде чкарт. Па да ја прашам на што мириса В денот, да ми каже какво внимание заслужила жената стечаец, мајката стечаец и сестрата стечаец. Пошто јас не знам. Оти сум машко, нели?

Ах жена: не можеш да живееш без неа, а неможеш ни секогаш да ја натераш да се облече во кожа и да те плеска по газето со брезово стапче...


март 2002

 

[Пеам на свадби]

Мирослава Симоновска

Плоштадот Ареа 51

„Јас го разбирам светот како поле за културен натпревар меѓу народите“.



Почитуван Гоце, штета што малкумина те разбраа тебе. Наместо да се пеат твоите биографски редови, денес се пеат химни на партии, а од култура и самиот си среќен што не можеш да видиш што остана...



Твојот споменик во Градски парк, до пред месец – два изгледаше како донација од Грузија. А тек доаѓа лето. Ќе се запоседнат млади од твоите потомци, со психотропни супстанци околу твојот лик и брк, и не само што нема да им текне на историја, туку ни дома да си дојдат веројатно нема да им текне. Вистинската намена на твојот споменик е за второкласно пијанчење. Извини на директност. А да, и делегациите два пати годишно (и тоа за јубилеи), оставаат цвеќе за почит.



Баш од оваа причина, не се согласувам дека споменик по дефиниција означува љубење, сфаќање и величење на историска личност. Колку пати сте се фатиле како поминувате крај некоја биста, а не знаете ни чија е? А и искрено, познавам толку многу „патриоти“ што зборот Македонец го пишуваат со мала буква, а за Гоце Делчев не знаат ни кај е роден, ни кај умрел.



Јас не знам што се буни народот што владава во три саатот ноќе ги постави Гоце и Даме на плоштад... Мислите лесно е да се работи 24/7? Абе не можете вие драги мои да си го навикнете биоритамот на ваква работлива влада. Ноќна птица – був не им е рамна. Не се они ко работниците, па да имаат работно време од само петнаесет саати без осигурување. Секој пат кога вие влегувате во вашето веце дома, некаде Груевски фрла по една лопата.


Секоја чест за Скопје 2014, зашто успеа да го убеди народот дека му треба парче камен за да биде патриотски и парче бронза за да биде шмизла. Браво и за оние што отидоа да се фотографираат пред џиновските статуи за да осетат трепет во срцето. Алал да им е и на оние што мислат дека без споменичното диско, нашата македонска маленкост нема да доживее процут. Зарем не ви шетаат и вам пеперутки во стомакот, кога ќе го видите лепршавиот брк де на Гоце, де на Даме? А потоа, во создавањето желудочни киселини, совршено ви се вклопуваат двете бронзени фараонки, онде пред стоковната. Да да, оние со полни ташни ѓубре што на никого не му текнува да ги испразни.



Туку, олку работење без журка не бива... Успеаја и жива музика да донесат, ако може така да ја наречеме. Свирачите немаа поима кому му свират и пред чии бисти музицираат. И нека не ми кажува некој после ваков резил, дека две парчиња камен, естетски набутани на 200 метри квадратни, ќе создадат национална свест и гордост. Не е толку едноставно. Та нели со вака развиена национална свест и со исконската „спонтаност“ требаше сами да се собереме пред спомениците и едно оро да завртиме - од кај Скендер Бег до кај Рибата, попатно впивајќи се во градниот кош на Шмизлата... Да удриме еден тапан што се вели, па да си ја испробаме среќата на крајот, можеби и некој од публика знае кај е роден Даме.



Нешто што ме фрапираше е тоа што четирите нозе на коњот што го јава Гоце Делчев на нашиот плоштад, се спуштени надолу. Симболички, со јазикот на статуите, тоа значи дека оној што го јава коњот не починал во битка. Епа Гоце, ко што учев во основно, ти имаш загинато во борба во село Баница погоден од куршум во левата града. Каде скулпториве учеле школо, тоа не знам.


Патриотизам не е категорија што се гради од мраз, за еден ден. Ако досега не сме имале љубов кон својата земја, тогаш не гледам како овие фигури би не` направиле почитувачи. Секако, на плоштадот мораше нешто да се направи, оти изгледаше очајно. До душа, сега личи на Ареа 51. Главната финта меѓутоа, се состои во фактот што никој никого не праша што е добро да се гради. Тврдењето дека во изборната програма на владејачката партија е содржан проектот Скопје 2014, кажува само за себе чиј е плоштадот. Јас сепак ќе прашам – дали е на сите или само на оние што ја поддржале кампањата на ВМРО- ДПМНЕ?
​