Високо образование, Титули, Наставно-научни и наставни звања

[bijons]

Високообразовни установи се универзитет и висока стручна школа, во состав на универзитет се факултет, уметничка академија и висока стручна школа, во состав на универзитет се и научни институти како единици на универзитет, висока стручна школа може да се основа како самостојна висока стручна школа или во состав на универзитет. Високообразовните установи можат да бидат јавни, приватно-јавни непрофитни установи и приватни (профитни или непрофитни) установи.

Универзитет
највисока автономна високообразовна, научна, односно уметничка установа која го обезбедува единството во вршењето и развојот на високото образование, науката, уметноста и стручноста и непосредно и преку своите единици од различни студиски подрачја, пренесува сознанија од повеќе научни, односно уметнички подрачја и дисциплини. Во состав на универзитет може да има и придружни членки. Условите за пристапување и правата и обврските на придружните членки се уредуваат со статутот на универзитетот,
Циклуси на високо образование се трите последователни нивоа на високо образование идентификувани со Болоњскиот процес (првиот, вториот и третиот циклус) во кои се распоредени сите квалификации на високото образование кои се стекнуваат на единствениот европски простор на високо образование,
Академски степени и титули е систем на квалификации во науката и високото образование, што овозможува рангирање на научни и научно-педагошки вработени во одредени фази од академската кариера, по правило академската титула „вонреден професор“ се доделува на кандидат за наука, додека академската титула „професор“ се доделува на доктор на наука.

Факултет високообразовна установа која врши високообразовна, научноистражувачка и применувачка високостручна дејност во студиско и научно истражувачко подрачје, според студиска програма на една или повеќе сродни и меѓусебно поврзани наставнонаучни, односно уметнички или стручни области од прв, втор и трет циклус на студии. Уметничка академија како факултет е високообразовна установа која врши високообразовна и уметничкадејност и научноистражувачка работа во една или повеке сродни, односно меѓусебно поврзани наставни и уметнички области и се грижи за нивниот развој. Ако уметничка академија го носи називот “факултет”.

Уметничка академија како висока стручна школа врши стручни студии од подрачјето на една или повеќе сродни, односно меѓусебно поврзани стручниуметнички области и се грижи за нивниот развој.

Висока стручна школа е високообразовна установа која врши високообразовна или уметничка дејност како додипломски стручни студии, специјалистички стручни студии и применувачка дејност од подрачјето на една или повеќе сродни, односно меѓусебно поврзани струки (стручни области).

Степените што се доделуваат во различни држави се разликуваат во титулата, условите за квалификација, постапките за доделување, па тие кои се приклучиле на „Болоњскиот процес“, се врши усогласување на номенклатурата на академски степени, што подразбира воспоставување на барања за три степени во секоја гранка на знаење,
Високото образование се остварува преку реализација на академски и стручни студии:
Академските студии ги оспособуваат студентите за вршење на дејности во науката и високото образование, во деловниот свет, во јавниот сектори општеството во целост преку оспособување за развој и примена на научните и стручните достигања.
Стручните студии им даваат на студентите знаења и вештини кои им овозможуваат вршење на стручни занимања и ги оспособуваат за непосредно вклучување во работниот процес. Академските и стручните студии се усогласуваат со студиите во европскиот образовен и истражувачки простор.

Студиските програми за стекнување на образование се распоредуваат во три циклуси на високото образование:
- Прв циклус на универзитетски студии на универзитетските студии по правило трае од три до четири години и со неговото завршување стекнуваат од 180 до 240 ЕКТС кредити. Овие студии ги оспособуваат студентите за влез во вториот циклус на универзитетски студии и им се дава можност за вработување на одредени стручни работни места, се стекнува со диплома со додавка на соодветната струка, ако со закон поинаку не е уредено.
Во меѓународниот промет и дипломата на англиски јазик, академскиот назив по завршување на првиот циклус на студии е баццалауреус, односно баццалауреа.

- Втор циклус на универзитетски студии на академските универзитетски студии од вториот циклус траат една до две години и со нивното завршување стекнуваат од 60 до 120 ЕКТС кредити. Овие студии можат да траат и подолго доколку тоа е во согласноссо меѓународно прифатените стандарди за даден профил. Вкупниот број на кредитикои се стекнуваат на првиот и вториот циклус на универзитетските студии изнесува 300 ЕКТС кредити и се стекнува со научен назив - магистер,
Во меѓународниот промет и дипломата на англиски јазик, научниот назив по завршување на вториот циклус на студии е мастер.

- Трет циклус, докторски студии траат, по правило, три години и носат 180 ЕКТС кредити. Со јавната одбрана на докторскиот труд стекнува наученназив доктор на науки (др.сц) односно доктор по уметности (др.арт). Докторските студии можат да се запишат по завршувањето на вториот циклус наакадемски студии. Универзитетот може да организира студии од трет циклус во траење помалку од три години, со кои се стекнува звањето специјалист по одредено подрачје (спец.).Називот специјалист т.е. неговата кратенка се додава на академскиот назив стекнат од вториот циклус на универзитетски студии.
Специјализацијата од областа на медицината, томатологијата и фармацијата се уредуваат со посебен закон.
Секој циклус на универзитетските студии завршува со стекнување на одреден назив.

1. Диплома (лиценциран)
Диплома (од лат. baccalarius - „млад човек“, за возврат од bacca lariu - plodlavra) е академска диплома или квалификација што им се доделува на студентите по совладување на основната програма за обука, за редовно образование е 4 години, „Диплома” е јавен документ издаден од високообразовна установа со кој се докажува стекнато високо образование од прв, втор или трет циклус потребно за продолжување на образованието или за започнување, со вршење на соодветна професија.

Додаток на диплома (Диплома Супплемент) е составен дел на дипломата која содржи податоци за имателот на дипломата, информации кои поблиску ја определуваат квалификацијата, нивото на квалификацијата (стручниот, односно научниот назив) системот и содржината на студиите и постигнатите резултати, како и податоци за академските и професионалните можности кои ги дава квалификацијата за натамошни студии и професионаленстатус, дополнителни информации според природата на студиската програма и нивниот извор, датум и потпис и информации за националниот високообразовниот систем.

Заедничка диплома (Јоинт Дегреес) е диплома која се стекнува со завршување на студиска програма која заедно ја прифаќаат и изведуваат два или повеќе универзитети во земјата или универзитет од земјата и акредитирана висоообразовна установа од странство, односно нејзина единица акредитирана и регистрирана во Македонија, според условите определени со овој закон,

2. Магистерски
Магистер (од лат. магистер - ментор, наставник, лидер) - највисока академска диплома, квалификација (во некои земји - почетна академска диплома), стекната од студентот по завршувањето на магистратурата (совладување на специјална програма за обука), магистратура е фаза на високо стручно образование, следејќи ја постдипломската диплома, што овозможува продлабочување на специјализацијата во одредена професионална насока, со рок од две години на програмата за обука за редовни студии,
Наставниците во високообразовните институции можат да работат на следниве позиции:
Асистент
Виш предавач
Доцент
Професор
Асистенти се млади научници кои немаат научна диплома, дипломирани студенти кои пишуваат докторски труд или кандидати откако ја одбранија.
Позицијата постар наставник може да ја извршува кандидат за науки без работно искуство и научни достигнувања. По исполнувањето на овие услови, кандидатот за науки има право да ја извршува функцијата доцент, без да ја има оваа титула, само откако ќе работи како вонреден професор одреден период, откако го напишал потребниот број научни трудови во овој момент, кандидатот за науки ја добива титулата вонреден професор, доцент работи во иста позиција и во исто време, тој има право да ја извршува професорската позиција, има одредено научно искуство и заслуга во научните достигнувања. Доцент може да биде избрано лице кое има научен степен доктор на науки од научната област во која се избира, објавени научни и стручни трудови, постигнувања во примената на истражувачките резултати и способност за изведување на одделни видови високообразовна дејност.
За вонреден професор може да биде избрано лице кое има научен степен доктор на науки од научната област во која се избира, самостојни научни и стручни трудови објавени одделно или во публикации, учество во научноистражувачки проекти, односно значајни достигнувања во примената на научно истражувачките резултати, придонес во оспособувањето на соработници и помлади наставници и кое покажало способност за изведување на разни видови високообразовна дејност. За редовен професор може да биде избрано лице кое има научен степен доктор на науки од научната област за која се избира, објавени поголем број научни трудови одделно или во научни публикации кои имаат значајно влијание во развојот на науката и практиката.
Лектор може да биде избрано лице кое има завршено студии од втор циклус од научна област во која се избира и покажува способност за наставна работа, владее со проблемите на својата дисциплина и има практично искуство во наставната работа. За виш лектор може да биде избрано лице кое има завршено студии од втор циклус од научната област во која се избира, објавени научни и стручни трудови и покажува способност за наставна работа.
Доцент, вонреден професор и редовен професор по стручно уметничките предмети може да биде избрано и лице без научен степен доктор на науки, кое има завршено соодветно високо образование од втор степен, признати уметнички и стручни дела, односно остварувања кои се од особено значење за афирмација на културата и уметноста во и надвор одземјата, како и способност за наставна работа. За помлад асистент на медицински, стоматолошки и фармацевтски факултет може да биде избрано лице кое има завршено академски циклус од прв степен со најмалку 300 кредити, со просечна оценка од најмалку 8,00 (осум), кое активно владее со еден од странските јазици и покажува способност за научно наставна, односно научностручна дејност. За помлад лектор може да биде избрано лице кое има завршено академски студии од втор циклус со просечна оценка од најмалку 8,00 (осум), кое активно владее со странскиот јазик и покажува способност за наставна работа. За помлад уметнички соработник може да биде избрано лице кое има завршено академски студии од втор циклус, има способност за уметничка стручна работа и кое положилаудиција. Правата и обврските на помладиот асистент, помладиот лектор, односно помладиот уметнички соработник се утврдуваат со статутот на високообразовната установа.
Доктор на науки секогаш ја извршува позицијата професор, дури и ако тој сè уште не добил таква титула, работата на дисертацијата е доделување на академска диплома, а звањата се доделување на академска диплома, за да се добие академско звање, исто така е неопходно да се напише и одбрани теза.

Ректорот какао раководен орган го претставува и застапува универзитетот во земјата и странство, се избира од редовните професори и од научните
советници за време од четири години, со право уште на еден избор, под условите утврдени со статутот на универзитетот.

Проректор има еден или повеќе проректори кои се избираат од редот на лицата избрани во наставнонаучни и научни звања од единиците на универзитетот и се избираат на предлог на ректорот, вршењето на должноста ректор и проректор е неспојливо со вршењето на друга државна функција или функција во политичка партија, ректорот не мора да биде од редот на вработените на универзитетот.

Ректорската управа ја сочинуваат ректорот, проректорите, деканите на факултетите, директорите на Високите стручни школи, директорите на
акредитираните научни установи и претставници на студентите.

Универзитетскиот совет има најмногу 11 члена, шест члена именува сенатот на универзитетот од лицата кои не се членови на сенатот од кои најмалку еден е студент, три члена именува основачот, еден член именува организацијата на работодавачите во Македонија и еден член именува единицата на локалната самоуправа, во работата на универзитетскиот совет учествува и ректорот без право на глас.

Органи на факултетот се наставно-научен совет, декан и деканатска управа.
Органи на високата стручна школа се наставнички совет, директор и управа на високата стручна школа.

Емеритус универзитетот може на предлог на наставно научниот совет на единица на универзитетот да му додели звање професор емеритус на редовен професор во пензија, кој посебно се истакнал со својата научна, односно уметничка работа, кој стекнал меѓународна репутација и постигнал резултати во обезбедувањето на наставнонаучен и соработнички подмладок во област во која е избран. Вкупниот број на професор емеритус не може да биде повеќе од 5% од вкупниот број на наставници на универзитетот.

Примариус доделување на звање на здравствените работници со завршен медицински, стоматолошки и фармацевтски факултет, лекарите, стоматолозите и дипломираните фармацевти можат да се здобијат со звањето примариус ако:
- положиле специјалистички испит од одредена гранка на специјалност предвидена со Правилникот за гранките и времетраењето на специјализацијата на здравствените работници со високо образование;
- имаат најмалку 15 години успешна работа за унапредувањето, организирањето и во спроведувањето на здравствената заштита,
- имаат објавено стручни или научни трудови од соодветна гранка на медицината, стоматологијата односно фармацијата,
- покажале позитивни резултати во стручното издигање и усовршување на здравствените работници и здравствените соработници, како наставници или предавачи на медицинските образовни организации, на курсеви, семинари или на други облици на стручно усовршување или покажале организациони способности. Посебната комисија за доделување на звањето примариус се формира од редот на најистакнатите здравствени работници во Република Македонија. Комисијата за доделување на звањето примариус има претседател, заменик на претседателот и 5 члена. Мандатот на комисијата за доделување на звањето примариус трае 4 години.

 

[Стев]

Ја положив факултет, и се вработив со пристојна плата. Не може да се жалам за работата, ама може за ситуацијата со транспортот до таму и баксузот со наоѓање престој.
Колку толку и парите помогнаа со личните интереси..

 

[bijons]

Специјализации и супспецијализации
Право на специјализација и супспецијализација
Член 138
(1) Здравствените работници и здравствените соработници со високо образование можат да специјализираат и да супспецијализираат од определени гранки на медицината, стоматологијата, односно фармацијата.

(2) Гранките на специјализациите и супспецијализациите од областа на медицината, времето на нивното траење, деловите на стажот на специјализациите (турнуси), плановите и програмите, како и начинот на спроведувањето на стажот, начинот на полагање на испитот и образецот на специјализантската книшка и на книгата за евиденција за спроведените постапки и интервенции во текот на стажот на специјализации ги пропишува министерот за здравство по претходно мислење на соодветната високообразовна установа.

(3) Гранките на специјализациите и супспецијализациите од областа на стоматологијата и фармацијата, како и гранките на специјализациите и супспецијализациите на здравствените соработници, времето на нивното траење, деловите на стажот на специјализациите (турнуси), плановите и програмите, како и начинот на спроведувањето на стажот, начинот на полагање на испитот и образецот на специјализантската книшка и на книгата за евиденција за спроведените постапки и интервенции во текот на стажот на специјализации ги пропишува министерот за здравство по претходно мислење на соодветната високообразовна установа.

(4) Со подзаконскиот пропис од ставот (2) на овој член се пропишува специјализација по вонболничка ургентна медицина со време на траење од 36 месеци (во натамошниот текст: вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци), на која право да се запишуваат имаат здравствени работници со високо образование од областа на медицината вработени во службите за итна медицинска помош во јавните здравствени установи.

(5) Докторите на општа медицина кои работат како избрани лекари согласно со членот 32 од овој закон и докторите на општа медицина кои работат кај избраните лекари, под услов да имаат најмалку три години работно искуство како избрани лекари, имаат право да се запишат на специјализација по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци (во натамошниот текст; вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци), по што ќе им биде доделена лиценца за вршење на здравствена дејност во мрежата на примарно ниво на здравствена заштита како избран лекар специјалист по педијатрија без спроведување на постапката за доделување на лиценца од членот 229 од овој закон.

(6) Докторите на медицина специјалисти по вонболничка ургентна медицина и докторите на медицина специјалисти по вонболничка педијатрија од ставот (5) на овој член, имаат право по завршувањето на специјализацијата по вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци, односно вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци дополнително да ги спроведат деловите од стажот за специјализација по ургентна медицина, односно болничка педијатрија кои не се опфатени со плановите и програмите за вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци, односно вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци по што се стекнуваат со стручен назив специјалист по ургентна медицина, односно специјалист по болничка педијатрија врз основа на решение на високообразовната установа која ја спроведува специјализацијата, донесено по барање на специјалистот (право на проодност)
Начин на вршење
Член 139
Специјализацијата и супспецијализацијата на здравствените работници со високо образование и здравствените соработници со високо образование се врши според плановите и програмите од членот 138 став (2) од овој закон.
Начин на спроведување
Член 140
(1) Специјализацијата и супспецијализацијата се спроведува преку теоретска настава и практична обука која се спроведува во одредено траење во соодветните високообразовни и здравствени установи.

(2) Висината на надоместокот за спроведување на специјализацијата, односно супспецијализацијата од став (1) на овој член ја определува Владата на Република Македонија на предлог на министерот за здравство врз основа на висината на надоместокот за:
- реалните материјални трошоци за спроведување на теоретската настава од ставот (1) на овој член и за лицата ангажирани во спроведувањето на теоретскатанастава;
- реалните материјални трошоци за спроведување на практичната обука од ставот (1) на овој член и за лицата ангажирани во спроведувањето на практичната обука, и за
- полагање на колоквиумите, интермедијалниот испит, специјалистичкиот, односно супспецијалистичкиот испит.

(3) Средствата што високообразовната установа и здравствената установа ги добиваат за спроведувањето на специјализацијата, односно супспецијализацијата, се должни да ги користат за развој на високообразовната, односно здравствената дејност, за исплата на надоместокот за менторот и едукаторите, за надоместување на трошоците за изучување на странските јазици и за спроведување на тестирање на специјализантите за познавање на странските јазици.

(4) Средствата од надоместокот од ставот (2) на овој член јавната здравствена установа која ги упатува на специјализација, односно супспецијализација здравствените работници и здравствените соработници со високо образование, ги уплатува за сите специјализанти, односно супспецијализанти, на сметка на
високообразовната установа на која се спроведува специјализацијата, односно супспецијализацијата, врз основа на претходно склучен договор помеѓу јавната здравствена установа и високообразовната установа во рок од еден месец од денот кога е донесен планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите, а пред да бидат уплатени средствата од надоместокот од ставот (2) на овој член.

(5) Високообразовната установа задржува 50% од средствата за надоместок за секој поединечен специјализант, односно супспецијализант за спроведување на неговата специјализација, односно супспецијализација, а останатите 50% од средствата за надоместок за секој поединечен специјализант, односно супспецијализант соодветно ги распределува и уплатува на јавните здравствени установи каде што се совладуваат и исполнуваат одделните вештини од планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите врз основа на претходно склучен договор со секоја јавна здравствена установа посебно.

(6) Високообразовната установа на која се спроведува специјализацијата, односно супспецијализацијата, е должна да ги склучи договорите со јавните здравствени установи од став (5) на овој член во рок од два месеца од денот кога е донесен планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите, а пред да бидат уплатени средствата од надоместокот од ставот (2) на овој член согласно став (5) на овој член.

(7) Од средствата што согласно ставот (4) на овој член високообразовната установа ги добива за спроведување на специјализацијата согласно став (4) на овој член, менторот има право на надоместок во висина од 90% од средствата што високообразовната установа ги добива за секој поединечен специјализант, односно супспецијализант што тој ментор го води, а 10% се наменети за високообразовната установа за развој на високообразовната дејност. Надоместокот за менторот се исплатува врз основа на договор склучен помеѓу високообразовната установа и менторот

(8) Од средствата што согласно ставот (4) на овој член ги добива јавната здравствена установа каде што се совладуваат и исполнуваат одделните вештини од планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите, едукаторот има право на надоместок во висина од 60% од средствата што јавната
здравствена установа ги добива за секој поединечен специјализант, односно супспецијализант што тој едукатор го води, а јавната здравствена установа задржува 30% од средствата што ги добива за секој поединечен специјализант, односно супспецијализант за надоместување на материјалните трошоци кои
произлегуваат од неговата специјализација, односно супспецијализација и 10% за унапредување и развој на здравствените услуги во јавната здравствена установа . Надоместокот за едукаторот се исплатува врз основа на договор склучен помеѓу јавната здравствена установа и едукаторот.

(9) Висината на надоместокот за спроведување на специјализација, односно супспецијализација на здравствените работници, односно здравствените соработници запишани согласно член 150 од овој закон е за 20% пониска од надоместокот што го плаќаат јавните здравствени установи за здравствените работници со високо образование, односно здравствените соработници со високо образование вработени во јавната здравствена установа, односно е намалена за висината на средствата што согласно став (8) од овој член ги добива јавната здравствена установа во која се спроведува специјализацијата за надоместување на материјалните трошоци кои произлегуваат од специјализацијата, односно супспецијализацијата и за унапредување и развој на здравствените услуги во јавната здравствена установа. На јавната здравствена установа во која се спроведува специјализацијата, односно супспецијализацијата на здравствените работници, односно здравствените соработници запишани согласно член 150 од овој закон се плаќа надоместок само за лицата ангажирани во спроведувањето на
практичната обука.

(10) Висината на надоместокот за спроведување на теоретската настава, практичната обука и полагање на специјалистичкиот испит на докторите на медицина запишани на специјализација по вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци согласно со членот 138 став (4) од овој закон и докторите на
општа медицина запишани на специјализација по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци согласно со членот 138 став (5) од овој закон, се определува на начин и имајќи ги предвид критериумите од ставот (2) на овој член и истата не може да изнесува повеќе од 30% од висината на овој надоместок за специјализација по ургентна медицина, односно по болничка педијатрија.

(11) За спроведување на специјализацијата по вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци, односно по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци, Владата на Република Македонија, на предлог на Министерството за здравство, донесува програма за специјализација по вонболничка ургентна медицина и по вонболничка педијатрија, двете во траење од 36 месеци со која се
обезбедуваат финансиски средства за плаќање на надоместокот за спроведување на теоретската настава, практичната обука и за полагање на специјалистичкиот испит во висина потребна за спроведување на овие специјализации.

(12) Министерството за здравство до Владата на Република Македонија доставува предлог програма за специјализација по вонболничка ургентна медицина и по вонболничка педијатрија, двете во траење од 36 месеци изготвена врз основа на бројот на доктори на општа медицина заинтересирани да се запишат на специјализација по вонболничка ургентна медицина, односно по вонболничка педијатрија, што се пријавиле на јавниот оглас што Министерството за здравство го објавува еднаш годишно на својата веб страница.
Со јавниот оглас се бара пријавување на доктори на општа медицина од сите статистички региони согласно со мрежата на здравствени установи, од сите општини и градови во Република Македонија со цел да се обезбеди географска, физичка и економска достапност на здравствената заштита на целата територија на Република Македонија.
Бројот на доктори на општа медицина за кои ќе се обезбедат финансиски средства за плаќање на надоместокот за специјализација по вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци, односно по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци не може да биде поголем од висината на расположливите средства во посебната програма од ставот (11) на овој член.

Во случај на поголем број на заинтересирани доктори на општа медицина кои ги исполнуваат условите од членовите 138 ставови (4) и (5) и 141 од овој закон кои се пријавиле на огласот, при селекцијата на оние за кои ќе се обезбедат финансиски средства се води грижа на тој начин да се обезбеди географска, физичка и економска достапност на здравствената заштита на децата во сите статистички региони согласно со мрежата на здравствени установи, а доколку има повеќе заинтересирани за ист регион се врши нивно рангирање според следниве критериумите и тоа 70% од бодовите за просечниот успех на заинтересираниот постигнат во високото образование, 20% за успехот по предметот во областа за која се доделува специјализацијата и 10% според должината на работниот стаж.

Пондерот за бодовите за просечниот успех на кандидатот постигнат во високото образование и успехот по предметот се пресметува на начинот утврден од министерот за здравство со подзаконскиот пропис од членот 149 став (4) од овој закон. По донесување на програмата од ставот (11) на овој член, Министерството за здравство до високообразовната установа што ја спроведува специјализацијата
доставува список на доктори на општа медицина заради нивно запишување на специјализација по вонболничка ургентна медицина во траење од 36 месеци, односно по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци.

(13) Во денови од викендот (сабота и недела) се спроведува теоретската настава, како и практичниот дел од специјалистичкиот стаж по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци кој се спроведува во универзитетска клиника за детски болести, универзитетска клиника за детска хирургија и во јавна
здравствена установа која врши здравствена дејност на лекување на белодробни заболувања кај децата .

(14) Специјализантот по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци совладува и исполнува вештини од ургентната медицина за деца, интензивната нега и учествува во специјалистичко-консултативни прегледи во амбуланта преку спроведување на дел од специјалистичкиот стаж во педијатриски ургентни центри, во одделенија за интензивна нега и во амбуланта во траење од најмалку
90 дена од вкупното времетраење на специјализацијата од 36 месеци.

(15) Специјализантот по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци има право да вработи доктор на медицина кој ќе биде негова замена во текот на спроведувањето на делот од специјалистичкиот стаж од ставот (14) на овој член во траење од 90 дена во педијатриски ургентни центри, во одделенија за
интензивна нега и во амбуланта.

(16) Деловите на стажот на специјализациите по вонболничка педијатрија во траење од 36 месеци (турнуси) и времето на нивното траење, плановите и програмите, како и начинот на спроведување на стажот и образецот на специјализантската книшка и книгата за евиденција за спроведените постапки и
интервенции во текот на специјалистичкиот стаж ги утврдува министерот за здравство, по претходно мислење од соодветната високообразовна установа.

(17) По донесувањето на подзаконскиот пропис од ставот (16) на овој член, Министерството за здравство е должно веднаш да го објави на веб страницата на Министерството и во „Службен весник на Република Македонија“.

(18) Организациските, кадровските, материјалните и другите поблиски критериуми, во зависност од видот на специјализацијата што се спроведува, кои мора да ги исполнуваат високообразовните установи и здравствените установи, како и формата и содржината на писменото овластување за спроведување на
теоретскиот, односно практичкиот дел на специјалистичкиот стаж ги пропишува министерот за здравство.

(19) Министерот за здравство, во соработка со високообразовните установи од областа на медицината, стоматологијата и фармацијата, врз основа на критериумите од ставот (18) на овој член ги определува здравствените установи во кои се спроведува специјализацијата и супспецијализацијата на здравствените работници и здравствените соработници со високо образование, на кои им издава
писмено овластување.

Претходен услов
Член 141
(1) Здравствените работници со високо образование можат да специјализираат ако имаат завршена пробна работа, положен стручен испит и лиценца за работа.

(2) Здравствените соработници со високо образование можат да специјализираат ако имаат завршена пробна работа, положен стручен испит и една година работно искуство во струката по положување на стручниот испит.

(3) Здравствените работници со високо образование кои имаат лиценца за работа како специјалисти од интернистичките и хируршките гранки на специјализација можат да се запишат на супспецијализација ако по положувањето на специјалистичкиот испит имаат една година работно искуство како специјалисти.
Турнуси
Член 143
(1) Менторот од членот 142 од овој закон го потврдува успешно совладаниот дел од специјализациите и супспецијализациите (турнус), со што специјализантот се стекнува со можноста да ја продолжи специјализацијата, односно супспецијализацијата согласно со планот и програмата.

(2) Ако специјализантот не го совлада успешно делот од специјализацијата, односно супспецијализацијата (турнусот), времетраењето на специјализацијата се продолжува за времето потребно за совладување на соодветниот дел од специјализацијата, односно супспецијализацијата (во натамошниот текст:

Повторен турнус).
(3) Специјализантот е должен да го повтори целиот или дел од турнусот ако менторот процени дека успешно не ги совладал знаењата и вештините од планот и програмата.
(4) Спроведувањето на повторениот турнус или дел од турнусот паѓа на товар на специјализантот.

 

[bijons]

Едукатор
Член 144
(1) Совладувањето и исполнувањето на одделните вештини од планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите специјализантите го вршат во здравствените установи од членот 140 став (1) од овој закон под надзор на овластен здравствен работник, односно здравствен соработник (во натамошниот текст: едукатор), кој ги исполнува критериумите во однос на образованието и искуството во соодветната област на специјализацијата, односно
супспецијализацијата.

(2) Специјализантите можат да укажуваат, односно можат да вршат определени работи во укажувањето на здравствената заштита од областа од која специјализираат, односно супспецијализираат само под надзор на едукаторот.

(3) Едукаторот, во координација на менторот, може да води најмногу тројца специјализанти во деловите на стажот на специјализација, односно супспецијализација за кои е определен и го потврдува совладувањето и исполнувањето на одделните вештини од планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите.

(4) Поблиските критериуми од ставот (1) на овој член ги пропишува министерот за здравство.

 

[bijons]

Ментор
Член 142
(1) Спроведувањето на планот и програмата за специјализациите и супспецијализациите од страна на здравствените работници со високо образование, односно здравствените соработници со високо образование (во натамошниот текст: специјализанти) се организира и следи од овластен здравствен работник, односно здравствен соработник (во натамошниот текст: ментор), кој ги исполнува критериумите во однос на образованието и искуството во соодветната област на специјализацијата, односно супспецијализацијата.

(2) Менторот во текот на спроведувањето на планот и програмата за специјализациите и супспецијализациите, обезбедува и дополнителни активности и е одговорен, во соработка со овластениот здравствен работник, односно здравствен соработник од членот 144 од овој закон, на специјализантот да му овозможи да ги исполни вештините од планот и програмата за специјализациите,
односно супспецијализациите и специјализантот да успее да ги совлада знаењата и вештините во текот на специјализацијата, односно супспецијализацијата.

(3) Менторот има улога на водич на специјализантот во спроведувањето на специјализацијата, односно супспецијализацијата и може да води најмногу тројца специјализанти, односно шест специјализанти од специјализацијата по семејна медицина.

(4) Менторот од ставот (1) на овој член може да води најмногу уште тројца специјализанти, односно шест специјализанти од специјализацијата по семејна медицина од редот на здравствените работници, односно здравствените соработници вработени во приватни здравствени установи, односно други правни
лица и невработените.

(5) Ако менторот не му овозможи на специјализантот да ги исполни вештините од планот и програмата за специјализациите, односно супспецијализациите не може да води нов специјализант.

(6) Здравствените работници и здравствените соработници од ставот (1) на овој член ги овластува министерот за здравство, на предлог на Медицинскиот, Стоматолошкиот, односно Фармацевтскиот факултет.

(7) Поблиските критериуми од ставот (1) на овој член ги пропишува министерот за здравство.