Васил Ивановски - Бистришки

[Andonov Bale]

 

[Kasnakoski]

Централен комитет на Македонскија

Народен сѫјуз јули. 1934 год,

Председател - Смиле Војданов Секретар - Гео Пирински

Зашто ние македонцитe сме отделна нација?

В последнија брои (31) на забраненија от софијската военно-фашистка диктатура орган на македонската прогресивна емиграција «Ма­кедонско Знаме» бе поместена статија под заглавие «што е нација». Поради драконовската цен­зура, в статијата се дава обшта постановка на в'проса и се говори за хѫрватската нација, без да се дава конкретно објаснение на македонс­ката нација. Тук ние доразвиваме тази статија като се спираме специално на Македонија и от­говарјаме на вѫпроса — зашто ние македонците сме отделна нација?

Отговора на този вѫпрос преди всичко е от огромно политическо значение. Известно е, че както бѫлгарскија, така и срѫбскија и грѫц­кија империализми отричат сѫштествуването на македонска нација. Според пѫрвија, македонци­те са «нај-добрата част от бѫлгарската нација». Според другија, македонците са «чисти сѫрби». Според третија — македонците са «славјаногласни елини». Така всеки от тија наши поробители «оправдава» задѫржането под свое иго на сѫответната поробена част от нашата родина, оп­равдава претенциите, за завладјаване, на цела Македонија.

За да разобличим тези маневри па поро­бителите и покажем» че те немат никакво право над Македонија, за да попречим на техната асимилаторска политика и за да водим последователна борба за извојуване правото на самоопределение на македонскија народ до него­вото отделјане от бѫлгарската, срѫбската и грѫцка империалистически д'ржави и обединим в самостојателна независима република на трудеција се македонски народ, ние македонците требва високо да зајавим, че не сме нито сѫрби, пито гѫрци, нито пѫк бѫлгари, а сме отделна македонска нација, којато се бори за своето национално освобождение и отделјане в своја македонска дѫржава. Но не само от политически сѫображенија требва да направим това. Ако македонската нација не би сѫштествувала, не бихме могли да говорим за такава. 0баче, тја е на лице и нејното сѫштествуване требва да се посочи на всички, заштото това ште улесни до голема степен нашата национално-освободителна борба.

В Македонија са на лице всички елементи, на една самостојателна македонска нација с своја територија н икономическа целост, с свои език н обшт национален характер, и с своја македон­ска историја.

1. Територијата на македонците е отделна от територијата па грѫцката, срѫбската и бѫл­гарската нации. Тја има своите установени географически и етнографически граници между реката Места, планините Родопи, Рила и Шар, реката Дрин, планината Грамос, реката Бистрица и Егсјско море, с едно пространство от 65 хилјади кв. километри. Ако днес Македонија с разпок'сана — това е резултат на империалистическите «мирни» договори. Разпокѫсва­нето на единната македонска територија на час­ти и приклјучването на тези части к'м терито­риите на бѫлгарската, срѫбската и грѫ'цка д'р­жави стана насилствено.

2. Економически Македонија представлјава едно цело, отделно от дѫржавите, които ја вла­дејат. Оште под владичетвото па турската империја Македонија трѫгна к'м своето развитие самостојателно, по-кѫсно, по независимо от Сѫрбија, Бѫлгарија н Гѫрција. Нито една от тези последните немаше здрави економически вр'зки и обшти т'рговски пѫтишта с Македо­нија, макар че те се намираха заедно с неја в пределите па една и сѫшта дѫржава — Турција. А след като вѫзникна капиталистическото стопанство и в Македонија, там се сѫ'здадоха вѫт­решните тѫрговски пѫтишта и пазари па само­стојателна нога, с един обшт и главен цент'р — Солун, а не Белград, Софија или Атина.

Насилственото разпокѫсване економическото цело на Македонија на три части н присѫ­единението на тези части к'м три чужди еко-номически единици — Сѫрбија, Бѫлгарија н Гѫрција — се отрази катастрофално на стопан­ството в Македонија. Крештјашт пример за това служи днешното положение на Солун, којто, след като биде лишен от естественија му

економически хиндерланд — източна и централна Македонија, с'всем западна, и от п'рвостепенно пристаниште на Бeлото море се превѫрна в един печален спомен за богат неотдавнашен тѫрговски цент'р: днес Солун стои вече на трето место в сравнение с Атина и Пиреја. Сѫ­штата участ постигна и Битолја, Охрид и всички други градове в централна и југозапанда Ма­кедонија, които, откѫснати от естественото со­лунско дебуше, са принудени да си служат с неестественија за тјах тѫрговски пѫ'т кѫм Бел­град. Сѫштото е и за Македонија под бѫлгар­ско иго, чието економическо преуспеване е тесно свѫрзано с тѫрговските пѫтишта кѫм Серес. Драма, Кавала, Солун и Струмица, а не с Софија — Видин и Пловдив- Бургаз.

3. Езика на хората, сѫставлјавашти македон­ската нација, е славјански, с особен диалект — македонски. Този език е обшт за тех. Различ­ните провинциални отенѫци в македонскија език са неизживено следствие от некогашиата родова и феодална разпокѫсаност на Македо­нија. Но провинциализма на тоја език се покри­ва от един обшт македоно-славјански диалект, по които всеки би различил македонеца от сѫр­бина. бѫлгарина, руснјака и от всеки човек от која и да е друга славјанска нација. Провинционалните отенѫци в езика не са оште ликвидирани, дори и у нај-развитите нации, а камо ли у македонската нација, којато е национално поробена, не е организирана в своја национална дѫржава и не си е оште изработила свој литературен език.

Освен по диалекта, македонскија език се различава от срѫбскија и бѫлгарскија оште и по това, че в него старо-славјанскија елемент е мно­го по-запазен и сѫдѫржа множество думи, кои­то липсват в езиците иа сѫседните и други славјански нации..

Бѫлгарските и срѫбски великодѫржавни шовинисти използуват близоста на
македонс­кија език с езиците на техните нации, за да твѫр­дјат, че македонците са «част от бѫлгарската нација» или «чисти сѫрби». А ние, македонците, не сме нито едното нито другото. Ние не сме и •«тесто, от което може всичко да се измеси», както беше зајавил Цвиич, един от__агентите-историци на срѫбската завоевателна политика. Ние сме отделна нација. Сходството на нашија език с бѫлгарскија и срѫбскија е обикновено сходство между езици на близки, но самостојателно развили се нации. Такѫво сходство на езиците имаме между русите, украинците и белорусите, както и между хѫрватите, черногор­ците и сѫ'рбите, но в'преки туј те представлја­ват отделни нации.

Великобѫлгарските шовинисти особено спекулират с факта, че македонскија език е по-близо до бѫ'лгарскија, отколкото кѫм срѫбскија, и това им служи като аргумент в техните твѫрденија, че македонците са част от бѫлгарската нација. Аргумента им е крајно неоснователен заштото и хѫ'рватите по език сѫ много но-близки до срѫбската отколкото кѫм чехската нација.

При това знае се, че не е само езика, кој­то определја нацијата. Дори еднакѫв да бѫде езика на македонците с този па бѫлгарите, това не може да означава, че ние, македонците, сме «част от бѫлгарската нација», штом живеем редица поколенија в друга територија, представлјаваме отделно економическо цело, штом имаме своја историја и специфични нрави, обичаи и пр. Англичаните, ирландците и американците от Сѫединените штати на северна Америка говорјат на един и сѫшт език, но са отделни нации.



4. Националнија характер е четвѫртија по ред обшт белег за хората, сѫставлјавашти отдел­на нација, в това число и македонската нација. Еднакви са техните нрави, обичаи, игри, песни хора и другите народни умотворенија, които повече или по-малко се отличават от срѫбска­та, бѫлгарската и другите славјански нации. Еле­ментите на самостојнија национален характер на македонците са толкова силни, че вѫпреки националнија гнет в Македонија, те никога не престанаха да се пројавјават. По вечеринки, свадби, именници и пр. те постојанно се пројавјават и всред емигрантско-бежанските маси в Бѫ'лга­рија, Америка и другаде, гдето има такива.

Всички тези елементи, взети заедно, дават македонската нација.
Дѫржавата на богомилеца цар Самуил не беше втора бѫлгарска дѫржава, както искат да е представјат бѫлгарските буржоазни историци, а тја беше дѫржава на македонските славјани, сѫштествувашти наред с бѫлгарското царство и срѫбското кралство. Тази македонска славјанска дѫржава по-к'сно беше дори завладела Бѫлгарија и Сѫрбија.

Велико бѫлгарските шовинисти много оби­чат да приказват за «единно бѫлгарско племе», отождествјавајки го с бѫлгарската нација. Те кријат историческија факт, че последната се сѫз­даде без онази малка част бѫлгари, които ос­танаха в Македонија, и без македонските слав­јани. Бѫлгарската нација се сѫздаде в предели­те на днешната централна и северна Бѫлгарија, източна Румелија и Добруджа, Главната причи­на за това лежи ј економиката. Както вече ка­захме, в Македонија капитализма в'зникна и се разви по-к'сно независимо от капитализма в Бѫлгарија, без да има солидни економически врѫзки между тија две страни. Бѫлгарското националреволјуционно движение, което се бо­реше за освобожднието на бѫлгарскија народ от игото на абсолјутнна и бејска Турција, не вклјучваше Македонија в обекта на својата револјуционна дејност. Това достат'чно показва. че с'здаването на бѫ'лгарската нација и нејно­то пробуждане за самостојателен дѫржавен живот се изв'рши без македонските славјани.

Такова положение имаме и с срѫ'бската нација, којато с'што така се сѫздаде без македонските славјани и без онаја незначителна част сѫ'рби, останали в Македонија оште преди тја дја попадне под турско иго.

Но и грѫцките дѫржавни шовинисти, за да оправдајат господството на грѫцкија империализ'м на завладената! от него част от Ма­кедонија, тѫрсјат племенна врѫзка между грѫц­ката нација и македонците. Тези истѫнчени шо­винисти фалшифицират историјата, таксувајки племето на древните македоно-илиријци, заедно с вождовете на това племе — Македон, Филип Македонски и Александ'р Велики, като сѫставна част от древните гѫрци. При това те сѫзнателно замѫлчават так'во едно сѫбитие като заселването на Македонија с огромна маса славјани, за които им е сѫвсем неловко да твѫрдјат, че са гѫрци.

 

[Kasnakoski]

6. Македонската нација има своја историја на културно и политическо пројавление. Братја Миладинови са пѫрвите македонски просветители. Те пѫрви посветиха силите си за пробуж­дане самостојно национално чувство на македонскија роб. Те вѫзпјаха Охрид н Македонија като свое отечество на чисто македонославјански диалект. Те не учеха македонскија народ нито на срѫбски, нито на бѫлгарски, а го учи­ха на роднија македонски език.

Ако вѫпреки тона тези македонски просветители говореха за бѫлгарштина в Македонија, това ставаше под влијанието на старото минало,когато Македонија цели векове се намираше под феодална Бѫлгарија. Поради което на борбите за самостојни училишта и черкви, против, асимилаторската напаст на грѫцката патриаршија се водеше под формата на бѫлгарштината.

По онова бреме македонската нација бе оште в зародиша си,тја не се беше оформила и нај- главното, нејните економически и политически интереси не се беха оште сблѫскали с завоевателните стремежи на сѫздалата се по-кѫсно дѫржава ла бѫлгарската нација. Днес понјатието бѫлгарштина в Македонија, както и срѫбштина и елиштина е синоним на национално и економичсеко робство над македонските народни маси, упражнјавано от поробителите империалисти.



Подир братја Миладинови идат редица други народни учители и духовни будители, като (охридскија епископ Теодосии групата окол в. «Лоза», с редактор Петѫр Арсов, които еднакво се бореха против грѫцката патриаршија,-бѫлгарската екзархија и -срѫбската патриаршија, за самостојни македонски училишта и черкви. Тези тѫј наречени македонски сепаратисти доказваха на сѫштествуването на отделна македонска нација и пледираха за самостојателен дѫржавен живот за тази дѫржава.

От сѫштите среди се сѫздаде вѫтрешната македонска револјуционна организација. Петѫр Арсов влиза в пѫрвија Ц. К. на тази организација, а Гјорче Петров изхождашт сѫшто от тези среди, стана идеолог на организацијата.

Тој навремето оште написа книгата «Географијата на Македонија» и духа на сепаративната идеја.

Натиска на великобѫлгарската пропаганда, обаче, екзархијата и вѫрховистите. се указа толкопа силен, че задуши пѫпроса за самостојатслна нација и успе да втѫлпи в сѫзнанието на много македонци убеждеснието, че те са бѫлгари. Това бе сѫпроводено с спирането на в. «Лоза», излизашт в Софија, с изгонването от Македонија на епископ Теодоси и на народните учители, които не се подчинјаваха на екзархијата, с недопуштане книгата на Гјорче Петров, којато се намира и днес като рѫкопис в архивата на бѫлгарското военно министерство.

Но вѫпреки това македонскија народ си сѫздаде с дѫлги и упорити борби за економическо освобождение и самостојателен дѫржавен живот својаисторија. Тези борби в миналото се разгѫрнаха под водителството на старата Гоце Делчева В.М.Р.О, против игото на турските султани и бејове, както и срешту до-могванијата на балканските дѫржави.

Македенскија народ с крѫвта си записа в својата историја пѫрвата македонска револјуција Илинденското вѫзстание, чијто венец е пѫрвата македонска народно-револгоционна република в Крушево.

След като ВМРО биде овѫрховизирана и превѫрната в машина на бѫлгарскија империализам освободителната борба на македонскија народ не спре а се поде от последователите централисти-сепаратисти левицата на ВМРО начело с Гјорче Петров,Петѫр Арсов, Сандански, Димох.Димов и Чернопеев.

При новите условија днес, борбата на македонскија народ против новите поробители — срѫбскија, бѫлгарскија грѫцкија импернализам, за на­ционално, политическо и економическо осво­бождение се води с оште по-голема упоритост и последователност под рѫководството на ВМРО (обединена).

Целата тази македонска историја не е са­мо пројавление на македонската нација, не е са­мо нејн стремеж кѫм своја национална дѫжржава, но тја, македонската историја е сѫштевременно елемент, којто дооформјава и дооп-ределја самостојнија характер на македонска­та нација.

Разбира се, освен македонската нација, в Македонија имаме и други инородни националности: власи, евреи, турци, гѫрци, албан­ци, сѫрби, цигани. (Макар да се намират в една територија с македонската нација и макар, че икономическија им, живот е непосредствено свѫрзан с последната, тези националности не влизат в македонската нација, понеже всека от тех си има специфичен характер.

Инородинте националности в Македонија взимат активно участие в македонското освoбодително движение, заштото и те са заинресувани в с'здаването на независима македонска република на трудјаштите се, за да получат национално равноправие и економическо освобождение, за да живејат в мир и повдигнат заедно с македонската нација своја и обштија на македонскија трудјат се народ културен н економически живот.

Бистрешшки.

Зошто ние Македонците сме посебна нација (познато и како Зошто ние Македонците сме одделна нација) е авторски текст на македонскиот публицист и културен деец Васил Ивановски потпишан под псевдонимот „Бистришки“. Статијата е издадена во декември 1934 година од страна на Македонскиот народен сојуз во Америка од Детроит на неговиот четврт конгрес, помеѓу многуте изложувања, реферати и резолуции, откако статијата почнала да излегува во весникот „Македонско знаме“ на почетокот на истата година, кога весникот бил забранет од софиската фашистичко-монархистичка диктатура. Оваа статија претставува една од најголемите и најфундаменталните докази и изложувања (прокламации) на македонската национална посебност и идентитет напишана од Македонец на почетокот на XX век. Во оваа статија Васил Ивановски (Бистришки) преку 6 точки темелно ја објаснува и изложува посебноста на македонскиот народ, од балканските завојувачи, неговиот јазик, култура, историја, етногенетскиот процес на неговото создавање и економската засебност на територијата на Македонија, со што ја оправдува и целта на борбата за создавање на независна национална македонска држава.

 

[Bratot]

Јас си играв боенка на текстот, бидејќи Каснакоски никако да ги погоди боите на вистинското место!

:tv:

 

[Kasnakoski]

Видиш дека не прогирам и поставам се на масата, не кријам како ти што правиш ништо.

Македонската нација има своја историја на културно и политическо пројавление. Братја Миладинови са пѫрвите македонски просветители. Те пѫрви посветиха силите си за пробуж­дане самостојно национално чувство на македонскија роб. Те вѫзпјаха Охрид н Македонија като свое отечество на чисто македонославјански диалект. Те не учеха македонскија народ нито на срѫбски, нито на бѫлгарски, а го учи­ха на роднија македонски език.

Ако вѫпреки тона тези македонски просветители говореха за бѫлгарштина в Македонија, това ставаше под влијанието на старото минало,когато Македонија цели векове се намираше под феодална Бѫлгарија. Поради което на борбите за самостојни училишта и черкви, против, асимилаторската напаст на грѫцката патриаршија се водеше под формата на бѫлгарштината.

По онова бреме македонската нација бе оште в зародиша си,тја не се беше оформила и нај- главното, нејните економически и политически интереси не се беха оште сблѫскали с завоевателните стремежи на сѫздалата се по-кѫсно дѫржава ла бѫлгарската нација.

Само сакам да прашам доколку е убедливо тоа тврдење на др. Бистришки, зошто на други теми се обвинуваат странски фактори за наметнување на бугарското име во Македонија.

 

[Andonov Bale]

 

[Andonov Bale]

 

[InternetMR]

Васил Ивaновски (Ловраде, Костурско, 1906 - Софија, 1991) е македонски културно-национален и комунистички деец, публицист од Македонија.
Заедно со семејството Ивановски емигрира во Бугарија. Прогимназијалното училиште го завршува во Пловдив. Се вклучува активно во дејностите на македонската емиграција во Бугарија. Како член на БКП учествува во Септемвриското востание.
Емигрира во СССР во 1926 година кадешто завршува студии на КУНМЗ (1929).
Во Бугарија се враќа во 1933, кога станува член на ВМРО (об.) Соработува со весниците Македонско знаме, Македонска револуција, Македонско единство, во списанието Македонски вести.
Во „Македонско знаме ја објавува брошурата Идеите и задачите на македонското движење во Бугарија, како најава на студијата Зашто ние Македонците сме посебна нација, потпишан како Бистришки.
Учествува во НОВ на Македонија од 1944 година. Член на АСНОМ.
Во 1944-1945 година се спротивставува на просрпската и антибугарска политика на Лазар Колишевски при создавањето на македонскиот литературен јазик и азбука[1]. По изгласувањето на Резолуцијата на Информбирото е осуден на 7 годишен затвор.
Се враќа во Софија и си го премислува животот. Умира во Бугариjа