Аристотел

[DaedaIus]

Јас ќе се сложам со нашиот средновековен предок на модерната маќедонштина. Он не е антички Македонец и не ги знае длабочините на грчките филозофи, а и не може да ги дознае ако проба одма да се нурне во длабокото.

Ќе почнам со едно искуство (како сите добри оратори што ги сака публиката).
Секој модел има нивоа на апстракција со различен степен на комплексност. Имам една тетка што запиша вишо лаборантство на Медицински факултет. Пустата е лаборант 30 год., ама за да стане шеф на лабораторија и да ѝ дадат троа сто евра повеќе, мора да има поголема ука. И таа ниту знае хемија, ниту е самоуверена дека ја бива за хемија. Сакаше да ги научи задачите напамет и да положи, а јас сакав да ја убедам дека може да научи ако не се плаши од комплексноста на цела материја.

Па фатив, како Сал Кан, да ѝ објаснувам со портокали и јаболки модел на атом. Вртев со прстот околу портокалот, цртав јадро и електрони како топчиња, боровиот модел за dummies. Полека, полека, интуитивно сфати жената. Па ѝ објаснував како маса на атом е истото како кога се мери на вага за да види колку е тешка, само во помали величини. И така, најсимплифицирано ги сфати основните концепти. Па учевме дропки, пак со јаболка и портокали. Па густина, Авогадров број, интересни факти за хемијата за да ја заинтересира - да не ја гледа хемијата како сувопарни формули што ја плашат, ја прават да се осеќа глупа и ѝ се досадни. Успеа да реши една задача. Ѝ светнаа очињата, се охрабри дека ако сака, може да научи. Успеа сама да реши задача (многу проста, но за неа квантна физика)! После реши десет такви исти, додека не се извежба. Па отидовме на покомплицирано. Па го џвакавме... И така, клај клај... Полагаше хемија пред месец-два и доби осмица! Осмица за неа беше доказ дека е Лавоазје.
И од комплетна аверзија кон хемија, со мајндсетот дека хемија не ја бива, жената стигна до тоа да се окуражи, да фати да учи и да чита. И сега хемијата ѝ е забавна. И ова искуство сум го имал со многу ученици.

Така што, не. Ако некој сака да научи филозофија или било што, нема потреба да почне со Феноменологијата на Хегел. Тоа е непотребен его трип и елитизам од епски размери. Ниту пак даскалот треба да го стави на тест со решавање комплицирани задачи од исказна логика. Муабетот: „Кој не може изворно да прочита и да навлезе у длабините на најзаебаниот филозофски дискурс, не го бива" е еден толку лош елитизам, што само ги кочи луѓето да развијат интрес за некоја тема, додека елитистите си го чуваат знаењето у нивните кругови, со цел да се осеќаат супериорно.

Арен даскал, ќе им објасни на лаици за темата со речник for dummies. Ќе им го направи интересно, со балончиња, со интересни клипчиња, симплифицирано колку што може (до нередуктибилна комплексност бидејќи се губи информација како што спомна Ставрогин). Кога ќе им разбуди интерес, тогаш тие самите ќе сакаат да научат троа поќе и ќе фатат да навлегуваат во длабочините на матетијата. Некои нема да сакаат да бидат експерти, ќе сакаат да имаат општ увид и разбирање на материјата. И тоа е океј. Некои ќе навлезат повеќе, па тогаш даскалот ќе ги води низ лавиринтите на сета комплексност, на најниско ниво на апстракција.

Некои работи не може да се објаснат едноставно, но сите комплексни работи се темелат на поедноставни принципи кои доведуваат до емергенција на комплексните нешта.
Тешко е да му објасниш некому како делува 25XNBOMe на 5HT2ab рецептори ако не знае што е атом, молекула, органска хемија, неврон, рецептор-невротрансмитер клуч брава, натриум калиумови пумпи итн.
Но ако секое од тие го разглобиш на поситни проблеми и полека му ги разјасниш некому, тогаш наеднаш ќе му стане лесно да разбере како делува 25XNBOMe на 5HT2ab рецептори. И ќе му изглеа лесно. И некој што не ги знае овие работи, ќе се чуди како овој другиов разбира. Другиов ќе мисли дека отсекогаш му идело лесно (consistency bias). Првиов ќе мисли дека е глуп, вториов ќе мисли оти го бива за неврофармакологија.

Давам часови физика, математика и хемија можеби 10 години. Ја, од лично искуство, сум немал еден ученик кој не совладал материја, само бидејќи почнувам со јаболки и портокали.
Колегиве што се жалат дека учениците не им сфаќаат ништо, идат со пристапот: „Ако сакаш да ја најдеш стандардната девијација за одреден примерок, тоа се прави со формулата..." Каде, бе? Зборуеш со 18 годишно дете што не знае што е варијабла и што е девијација... Не знае што е аритметичка средина. Не го разбира концептот интуитивно. Луѓето, соочени со термини што не ги разбираат, автоматски реагираат со оттргнување на вниманието... Не го сфаќаат и им станува досадно. Па развиваат аверзија и после мислат оти не ги бива.

Така што, овој долг есеј е нешто што го имам на ум долго време, а гледам дека многумина ја имаат оваа позиција околу многу академски теми.
А не ја бива оти кочи прогрес.

 

[Косинус]

За да се вратиме он топик, има ли работи за кои не се согласуваш со Аристотел?

Јас скоро во ништо не се согласувам со Аристотел, освен со делови од неговата етика, ама тоа воопшто не е критериум за вредноста на неговото дело. Аристотел е веројатно најзначајниот филозоф во историјата, ако се гледаат последиците кои неговото дело ги остави врз западната цивилазација. Човекот ја систематизира логиката, ја направи наука. Сите оние категории со кои науката денес оперира, како супстанца, квалитет, квантитет, потенција, енергија се создадени од него. Иако неговата наука е примитивна, согласно со времето во кое живеел, категориите кои ги создал и ден денес се користат. Понатаму, Аристотел имал многу реалистички (некои ќе речат пререалистики) согледувања за човечката природа, и не сонувал за утопии или дистопии како Платон, туку имал многу пореална слика за политичката организација. Еден куп проблеми со кои и ден денес се рваат политичарите и заедниците тој ги согледал на самиот извор на демократското општество.

 

[Византиецот]

Јас скоро во ништо не се согласувам со Аристотел, освен со делови од неговата етика, ама тоа воопшто не е критериум за вредноста на неговото дело. Аристотел е веројатно најзначајниот филозоф во историјата, ако се гледаат последиците кои неговото дело ги остави врз западната цивилазација. Човекот ја систематизира логиката, ја направи наука. Сите оние категории со кои науката денес оперира, како супстанца, квалитет, квантитет, потенција, енергија се создадени од него. Иако неговата наука е примитивна, согласно со времето во кое живеел, категориите кои ги создал и ден денес се користат. Понатаму, Аристотел имал многу реалистички (некои ќе речат пререалистики) согледувања за човечката природа, и не сонивал за утопии или дистопии како Платон, туку имал многу пореална слика за политичката организација. Еден куп проблеми со кои и ден денес се рваат политичарите и заедниците тој ги согледал на самиот извор на демократското општество.

Same as I.

 

[Лаик]

А не ја бива оти кочи прогрес.

Дефинирај кочење прогрес и кои се придобивките кои би ги имале кога не би се кочел прогресот?Прашува еден лаик смртен кој мириса на земја...

 

[Косинус]

Така што, не. Ако некој сака да научи филозофија или било што, нема потреба да почне со Феноменологијата на Хегел. Тоа е непотребен его трип и елитизам од епски размери. Ниту пак даскалот треба да го стави на тест со решавање комплицирани задачи од исказна логика. Муабетот: „Кој не може изворно да прочита и да навлезе у длабините на најзаебаниот филозофски дискурс, не го бива" е еден толку лош елитизам, што само ги кочи луѓето да развијат интрес за некоја тема, додека елитистите си го чуваат знаењето у нивните кругови, со цел да се осеќаат супериорно.

Само што го добив курикулумот за првиот семинар кој ќе го следам ваму, и е поприлично заебан. Ќе се дискутира за Хајдегеријанската интерпретација на Кант, и за фактот дека Хајдегер многу често во своите радикални читања на другите филозофи знае да го трга ќебето на своја страна у да го интерпретира другиот текст до граница на дисторзија на истиот. Муабетот ми е, никој не ме праша дали сум ја читал Критика на Чистиот Ум, дали сум ја читал Време и Битие, и дали сум ги читал разговорите на Хајдегер со Ернст Касиер, каде што се зборува за Хајдегеријанската интерпретација на Кант.

Очекуваат да знаеш, инаку кој кур бараш таму. ОК, се работи за адванс левел, но и на undergraduate да се запишеше е слично. Сакам да кажам, филозофијата е поинаква од природните науки што се однесува до пристапот. Не се работи за елитизам, се очекува од некого кој ја студира сам да се заангажира повеќе отколку за било која друга наука. Еве почнуваш да учиш историја на филозфија, ги поминуваш оние неколку страни што ги имаме за претсократовците, наидуваш на Платон. Тој е читлив и интересен, си велиш па не е тешко ова. Потоа ја земаш Метафизика од Аристотел, и наеднаш се чуствуваш како некој да те удрил со штица по глава. Во речениците таму ти се чини дека недостига подмет или прирок. И нема помош, мора сам да ја разбереш, не може некој да ти ја џвака реченица по реченица.

 

[Simpleton]

Од љубомора го убивте човекот. Оставете нека сподели нешто од знаењето.
Категории ми е читана, и стварно комплицирано четиво. Денес таков начин на размислување те става во овертинкер. Ја имам и пак ќе ја поминам кога ќе ја завршам моменталната

 

[Косинус]

Тешко е да се зборува за Аристотел а да се прецени неговото значење. Еве еден едноставен пример: Во оние 2-3 века во кои Англија била империја и најмоќна држава на светот, луѓето кои владеле со таа империја биле без исклучок едуцирани на Оксфорд или на Кембриџ. Таму буквално ги малтретирале со Аристотел, посебно со неговата етика. Неговото учење за средниот пат, meden agan, односно ништо претерано или се со мера, било нагнетено во главите на тие луѓе како единствен начин на однесување. Она што денес го замислуваме кога ќе кажеме англиски џентлмен е во голема мера заради Аристотел, и e замислено по урнек на неговиот голем човек, megalopsychos.

Аристотел го поседувал ЦЕЛОТО знаење на неговото време. Знам дека ова звучи невозможно, но тогашното знаење или наука било такво што еден човек можел да го научи. Аристототел е првиот системски филозоф во историјата, првиот човек кој се обидел буквално СЕ да објасни без контрадикторности. Последниот таков бил Шопенхауер, после него не се филозофира на тој системски начин, напротив повеќе се оди на разградување наместо градење систем.

Аристотел создал такво комплексно дело што послужило како основа на две толку спротивни идеологии како што се схоластиката и модерната наука. Беа Аристотел нема Тома Аквински и нема схоластика, но без Аристотел нема наука.

 

[F.E.A.R.]

Aristotel e kul, ama Platon e daddy.

In your dreams.

 

[Византиецот]

In your dreams.

It's a figure of speech, никој не го тврди ова буквално (or so I hope). Но ќе сретниш сличен консензус меѓу многу луѓе кои едноставно повеќе го сакаат Платон. Утопии, приказни за Атлантис и што се не. Аристотел скршнува од тој правец особено после смртта на Платон, човекот е поголем љубител на емпирија.

Слично на идеалните (нереални) Грчки статуи, и оние на Римјаните кои стремат кон чист реализам. Незнам колкумина овде слушнале ама омилената биста на Александар бил онаа на која бил најреално претставен, а не на идеализирачки начин. Детето попримило нешто од учителот.
Јас лично повеќе го сакам Аристотел.

 

[F.E.A.R.]

It's a figure of speech, никој не го тврди ова буквално (or so I hope). Но ќе сретниш сличен консензус меѓу многу луѓе кои едноставно повеќе го сакаат Платон. Утопии, приказни за Атлантис и што се не. Аристотел скршнува од тој правец особено после смртта на Платон, човекот е поголем љубител на емпирија.

Слично на идеалните (нереални) Грчки статуи, и оние на Римјаните кои стремат кон чист реализам. Незнам колкумина овде слушнале ама омилената биста на Александар бил онаа на која бил најреално претставен, а не на идеализирачки начин. Детето попримило нешто од учителот.
Јас лично повеќе го сакам Аристотел.

Пред сè не сум буквалист, второ се заебавам. Да има поделеност мејџу тие шо го сакаат Платон и Аристотел, зато има во Западна Европа школи посветени само изчување на филозофијата на Платон или Аристотел. Обичните плебејци прочитале на интерент неколку цитати од Платон или Аристотел и така ги засакале и се определиле кој за кој. Аристотел му се скурчило од то шо Платон живеел во лала ленд и пошол си основал своја школа наречена Перипатетичакта школа.

Зошто го сакаш Аристотел а не Платон? Си прочитал и анилизрал некое дело од двајцата? Довлно ти е една страница да прочиташ од Аристотел некое дело негое и да ја фрлиш книгата и да речиш fuck this shit. Без помош на академски професор по филозофија Аристотел нема да го сфатиш ни на сон, ни во другио свет. Чоеко стварно има мн. појака и поинтересна филозфија наспрема Платон, ама тежок е за учење, мн. тежок. Платон ти е уметник (иако пишувал и зборувал против уметниците), негојте дела се кул за читање, ако ги читаш casual ок, ама подлабоко е значењето, оти тука е негојата филозфија.

 

[bijons]

Секој може да се разгневи – тоа е лесно, но да се налутиш на вистинската личност, во вистинска мера, во вистинско време, поради вистинска причина и на вистински начин – тоа не е во сечија моќ и не е толку лесно.


Αγία ...правилно!

 

[831]

 

[DaedaIus]

Само што го добив курикулумот за првиот семинар кој ќе го следам ваму, и е поприлично заебан. Ќе се дискутира за Хајдегеријанската интерпретација на Кант, и за фактот дека Хајдегер многу често во своите радикални читања на другите филозофи знае да го трга ќебето на своја страна у да го интерпретира другиот текст до граница на дисторзија на истиот. Муабетот ми е, никој не ме праша дали сум ја читал Критика на Чистиот Ум, дали сум ја читал Време и Битие, и дали сум ги читал разговорите на Хајдегер со Ернст Касиер, каде што се зборува за Хајдегеријанската интерпретација на Кант.

Очекуваат да знаеш, инаку кој кур бараш таму. ОК, се работи за адванс левел, но и на undergraduate да се запишеше е слично. Сакам да кажам, филозофијата е поинаква од природните науки што се однесува до пристапот. Не се работи за елитизам, се очекува од некого кој ја студира сам да се заангажира повеќе отколку за било која друга наука. Еве почнуваш да учиш историја на филозфија, ги поминуваш оние неколку страни што ги имаме за претсократовците, наидуваш на Платон. Тој е читлив и интересен, си велиш па не е тешко ова. Потоа ја земаш Метафизика од Аристотел, и наеднаш се чуствуваш како некој да те удрил со штица по глава. Во речениците таму ти се чини дека недостига подмет или прирок. И нема помош, мора сам да ја разбереш, не може некој да ти ја џвака реченица по реченица.

Ставро, во последно време тренирам со што помалку реченици, повеќе да кажам. Ама ти никогаш не ми го дозволуваш тој луксуз. Па така и сега...

Арно рече, тоа што ти го бараат на тебе е адвансд. Ако бранам докторска теза за неврофармакологија, нема да правам аналогии со јаболки. Но тоа е друг муабет.

Филозофијата е производ на човековиот когнитивен апарат (јас имам когнитивистички пристап кон филозофијата). Низ парадигмата на еволуционата психологија, филозофијата е производ на истиот умствен модус задолжен за научно размислување, а тој е номотетички (универзален и културолошки независен). Способноста да филозофираме е нуспродукт на нашите умствени капацитети наменети за преживување. Со нив ние го разбираме светот. Филозофијата сама по себе се сведува на различни вербални искази кои може да се срочат во причинско-последични структури. Тие подлежат на истите правила на кои подлежи и научното резонирање. Едно од најсилните оружја на филозофијата е логиката. Секако, можеме да навлеземе во разлики помеѓу контитинентална и аналитичка филозофија, лимитациите на јазикот и сето тоа. Можеме да зборуваме и за мета-перспективата на филозофијата, која го поткопува и причинско-последичниот тек на настаните. Ама не ми се оди натака - зборувано е тоа многу и треба да вмешуеме психологии, филозофии, науки и тристо чуда.

Пред да заглавиме во таа дупка, јас сметам дека може полесно да се почне со филозофија. Начинот на кој се стигнува до тоа што го зборуваш е преку повеќе патишта. Јас не тврдам дека секој треба да оди со тој пристап. Ама од искуство, ми се покажало дека пристапот што го наведов е најдобар за некој почетник. А има и наука позади тоа зошто тој пристап е најдобар. Когнитивните психолози имаат правено студии за длабоко знаење/разбирање, когнитивни мапи и тристо други чуда. Таквиот пристап кон совладување на било која материја е најефективен - без разлика на варијациите во когнитивните капацитети. Што и да дал Бог, максимумот може да го искористиш со таков пристап.

Филозофијата може да се почне од dummies нивоа. На пример, DK Publishing имаат прекрасен серијал (The Psychology Book, The Philosophy Book, The Literature Book итн.). Историјата на западната филозофија од Расел, Crash Course, Kane B (типчево јас го пратам до ден денеска, не е дамис ниво, ама е многу кохерентен и лесно соџвакува комплицирани работи) и сл. - се одлични за некој што сака да почне од некаде.
Ако дознаам дека некој пријател сака да научи нешто за филозофија, ќе му ги препорачам овие работи. Ќе потпрочита, ќе ги дознае основните идеи позади епистемиологијата, метафизиката, онтологијата, етиката и итн. Генерално, јас стигнав до потешките четива одејќи по ваков пат. Читав написи, гледав јутјуб дебати, па некој есеј, некоја лесна книга и др. Кога почнав да ги склопувам работите, решив да одвојам некои филозофи што ми фатија око, а ги откривав на вакви места за dummies. Па од нив читав оригинални дела, па читав објаснувања за работи што не ми се јасни - некогаш ќе заглавев на Stanford Encyclopedia of Philosophy... Па полуписмен ќе влезев во дебати, ќе смислев некој аргумент - некој ќе ми вратеше со нешто што ќе ме замислеше. И лека-полека, сум стигнал до покомплексна филозофска литература, сум ја склопувал во глава со другите знаења, сум градел когнитивни структури и пошто ми се родил интерес за темата, сум решил да отидам во подлабокото. Нешто од тоа сум отфрлил, нешто сум задржал во мојот светоглед, па сум поврзувал работи итн. И така сум се оформил и сум развил разни модели низ кои го перцепирам светот.
Да го фатев Трактатот без цел тој пат поназад и без тие for dummies четива, ќе сум го фрлел после првата страна. Секако, за секоја тема е потребен интерес. Да сакаш да копаш и да знаеш. Но за све има ниво на комплексност - со одредена загуба на информации - со кое можеш да пристапиш.

И филозофијата има слоеви на апстракција. Може да навлезеш во тешки и комплексни педантерии, а може да ги упростиш. Со упростувањето некогаш губиш важни информации, а некогаш губиш редундантни податоци. Имало книги на кои сум изгубил многу време, за после да најдам објаснување од 30 стр. што ги кажува комплетно истите информации и аргументи. Авторите на оригиналната книга потрошиле 600 страни на тупење и повторување на едното исто во друго паковање, верглајќи ја истата поента. Знаеш многу филозофија и си читал (веројатно многу повеќе од мене), па си наишол на овој феномен и знаеш што ти кажувам.

Ако некој ме праша што е утилитаризам, ќе му речам: „Тоа е етичка школа која се дели на неколку подгранки. Едната вели дека најетичка постапка е таа што носи најмногу среќа (позитивен утилитаризам). Другата вели дека најетичка постапка е таа што носи најмалку страдање (негативен утилитаризам). Третата вели дека најдобро е тоа што нас нѐ прави среќни, другите кој ги ебе (етички егоизам). Таа во поширока смисла се базира на консеквенционизам, односно школа која се занимава со последиците на нашите постапки. Според тој пристап, колку е етичка една акција, оценуваме според последиците што ги остава (дали ќе наштети, нема, дали ќе предизвика среќа или не). Тие школи не ги земаат намерите предвид. Ако јас сакам да го убијам Груевски, ама по грешка сум убил дете - овие школи ќе ме оценат само според мојата постапка и нејзината последица. Но ако сакам да убијам дете, а го убијам Груевски по грешка? Дали намерата е битна?"

И некако сум успеал на баба ми да ѝ ја доловам основната логика на овие школи. Не мора да навлегувам во историскиот контекст кој довел до развој на овие школи, нивните подлабоки аргументации итн. Ако баба ми се заинтересира и фати да чита, супер. Ќе веземе деонтолошки етички аргументи у модална логика.
Ако не, пак супер. Баба ми ќе научи нешто повеќе, па во најмала рака ќе знае да направи муабет или ќе се подзамисли дали е океј тоа што дала милостина на некој просјак (зголемила среќа) оти се плаши од Господ или важна е и намерата кога дава милостина.

Ако сакаме да ги заинтересираме луѓето да мислат троа повеќе, треба да им даваме интересни работи. Многумина се фаќаат за филозофија бидејќи влегле во религиозна дебата, гледале јутјуб клип во кој Докинс го ренда Дипак или западнале во интересен муабет после ДМТ трип во Јурумлери. Малкумина ја засакуваат филозофијата бидејќи веднаш биваат фасцинирани од суптилноста и комплексноста на умови како Аристотел и нивните аргументи. Тоа си доаѓа отпосле.

 

[Simpleton]

Ајде сега тема за бродот на Тезеј

 

[Косинус]

Ако сакаме да ги заинтересираме луѓето да мислат троа повеќе, треба да им даваме интересни работи.

Види, генерално се сложувам со се што напиша. Најсериозно. И го заслужив овој пост, затоа што не прецизирав точно што мислам. Точно е така, филозофијата не се разликува од науката ако се земе во предвид начинот на усвојување на знењето, и најдобро е да се почне како со секое друго знаење, од поедноставното кон посложеното, нема тука потреба од никаква мистика или лажен елитизам.

Друго сакав да кажам, и друго мене ме нервира. Види ја темава. Се отвара тема за Аристотел, површно нешто нафрлено, но тоа е прв пост па ајде некако. Вториот пост е кул реченица на англиски за Платон и Аристотел, слика и прилика на редит светот на површни кул мисли. Во третиот пост @bijons ни кажа три мисли од Аристотел, потполно тривијални работи за кои Аристотел да беше жив не би се сеќавал дека ги кажал. Потоа следеше длабокоумна дискусија за цицкита на некоја византијка, и терминолошка дискусија за некој старогчки збор кои блага врска нема со темава. И двата дискутант среќни, учествуваат во дискусија за Аристотел, интелектуалци се, и плус и кул се. И тоа е генералното ниво на човештвото. Не само на македонците, макар што ние сме бајракатари на простотилукот, површноста и на непсименоста. Ќе речеш, ова е само форум, сигурно на други места, во други општесвени кругови ќе најдеш поинакви. Нема, секаде е исто. Луѓето се прости, површни и до посер досадни. Апсолутно немаат што да кажат, ништо не знаат, околу ништо не се трудат, и мислат дека ги познаваат работите ако слушнале една до две реченици за нешто или некого.

И искрено, смачено ми е да ги трпам. Затоа е подобро текстовите од филозофија, наука, или било што вредно и интересно, да бидат колку што можат поопскурни. Ако се отвори тема за Хајдегер, некои нема да можат да кажат ни три прислушнати реченици, затоа што Хајдегер и кога вели добар ден е нечитлив. И тоа е во ред, најдобро е да се создадат две паралелни општества, една на учени и интелигентни, друго на површни кул идиоти. Не припаѓа секому се, запреките кои ги поставува природата во однос на интелектот ништо не може да ги премости. Но најстрашно од се, повеќето не се ни трудат да ги премостат, баш си се задоволни со нивото на кое што се наоѓаат. Оваа единствената реченица што ја цитирав од твојот пост, нема врска дали јас или ти сакаме луѓето да мислат малку повеќе, луѓето не сакаат да мислат мислат повеќе, мислењето е напорно. Понекогаш мислам дека човештвото апсолутно не ги заслужило генијалните луѓе кои ги имало. Туринг им ги дал основите на компјутерската технологија, тие го осудиле дека е хомосексуалец, за 50-60 години покасно истите компјутери да ги користат за тоа да си пуштаат слики од полови органи по пораки и мејлови.