Едгар Алан По

Член од
6 јули 2008
Мислења
458
Поени од реакции
10
На англиски ми се и читани и слушани ,колку и да е талентиран преведувачот неможе да го преведе доволно добро делото за да се долови тоа што сакал авторот да го пренесе на читателот.
 

Koko Roko

Oh Mr. Topper!!!!!!
Член од
21 јуни 2010
Мислења
623
Поени од реакции
563
Исто едно лично прашање ако не ти смета: на филолошки си? Пошто ако си ќе сватам зошто си толку напален, бар делумно
 
Член од
6 јули 2008
Мислења
458
Поени од реакции
10
Нема везе тоа ,јас бев навлечен на По уште од почеток на средно.
 
Г

Господ

Гостин
што ти мења тебе од кај писателот добил инспирација за делото?
Mike Portnoy oд Dream Theater за Twelve Step Suite добил инспирација од програмата за лечење алкохолизам под која бил.
И според тоа ние не треба да го слушаме тоа ремек дело.
Или пак некој некој апстрактен уметник,сликите му се тиња оти ете,мене не ми значат?
 

Koko Roko

Oh Mr. Topper!!!!!!
Член од
21 јуни 2010
Мислења
623
Поени од реакции
563
што ти мења тебе од кај писателот добил инспирација за делото?
Mike Portnoy oд Dream Theater за Twelve Step Suite добил инспирација од програмата за лечење алкохолизам под која бил.
И според тоа ние не треба да го слушаме тоа ремек дело.
Или пак некој некој апстрактен уметник,сликите му се тиња оти ете,мене не ми значат?
Мајки добил инспирација од програмата (иако мислам дека таков вид програми се чисто срање) а не од алкохолот, а и што е со другите песни?
Да не не се добри бидејќи не се правени под дејство?
 
Член од
6 август 2006
Мислења
201
Поени од реакции
29
Луѓе, позитивизмот и дрогите оставете им го на шпекулантите кои со тоа се занимаваат од незнаење и простотилак, и уживајте во расказите, како секој нормален читател и човек. Тоа се можеби едни од најдобрите парчиња кратка проза кога и да е напишани во светската литература. А за околностите на нивното создавање, имате еден тон шпекулативна литература, која се концентрира на се’, само не на напишаното. Односно, кога го слушам Хендрикс, јас уживам во неговата музика и ги доживувам емоциите кои за мене ги оживува снимката, независно од тоа на кој начин е таа создадена; ако некој не ми каже, или не прочитам, дека Хендрикс користел дрога и наркотици, тоа сигурно нема да го дознаам од неговата музика...

За преводите, прочитав на некој од постовите горе дека „колку и да е талентиран преведувачот неможе да го преведе доволно добро делото за да се долови тоа што сакал авторот да го пренесе на читателот.“ Јас упорно тврдам дека непреводливост не постои, и велам дека секоја уметничка порака може да се пренесе на друг јазик - доказот е во извадоците од расказите што погоре ви ги постирав. Потребно е само да застане некој креативец, човек кој По го има поминато низ себеси, истовремено и солиден познавач на англискиот, и уште поважно, на македонскиот јазик, којшто ќе може да ја пренесе едгароовската проза со сите нејзини очудувања (а ги има страшно многу) на речит и богат македонски јазик. Секој што би се нафатил сериозно да го преведува По, мора апсолутно да ги поседува овие квалитети - а такви луѓе постојат, независно од морето аматери и ловци на брза пара, какви што, за жал кај нас ги има на секој чекор.
 
Член од
6 август 2006
Мислења
201
Поени од реакции
29
Ај да пробам да ја живнам темава... луѓе, апсурдно е да се бара секој да е компетентен да зборува за квалитетот на преводот, не само за По, ами и за секој друг превод кај нас, но сепак треба, барем лаички, да сме доволно критички настроени кога читаме, за да можеме да укажеме и на тоа, оти тој превод е правен за нас како македонски читатели, и ние како консументи на истиот, треба да го оцениме, секој според своите можности.

Како пикантерија, ви праќам еден клип со Винсент Прајз, и неговата неповторлива изведба на расказот Tell-Tale Heart:




Погледнете го, и размислете како македонскиот превод на овој расказ (расазов го зедов за пример, чисто како една објективна критика) би звучел (а расказите на По, колку што значат, толку и звучат) во изведба на некој наш актер, макар и најдобар? Дали би се пробудиле истите чувства, дали би дозволувал нашито текст исто толку лесен тек на мисла, каков што е овој овде? итн итн...
 

Setsuko

Модератор
Член од
29 јануари 2006
Мислења
6.487
Поени од реакции
5.963
Како пикантерија, ви праќам еден клип со Винсент Прајз, и неговата неповторлива изведба на расказот Tell-Tale Heart:




Погледнете го, и размислете како македонскиот превод на овој расказ (расазов го зедов за пример, чисто како една објективна критика) би звучел (а расказите на По, колку што значат, толку и звучат) во изведба на некој наш актер, макар и најдобар? Дали би се пробудиле истите чувства, дали би дозволувал нашито текст исто толку лесен тек на мисла, каков што е овој овде? итн итн...
Ја изгледав изведбата со книгата пред мене и преведениот расказ на македонски.
Да прецизирам, се работи за издание на Темплум. Еве токму ова.
010-magma.jpg

Преводот е и повеќе од одличен, дури си замислив како тоа би изгледало во изведба на наш актер и на наш јазик. Неспоредливо е, емоциите и звуците сигурно дека нема да се доловат идентично, меѓутоа ќе почувствуваме барем малку од онаа атмосфера што По сакал да ја пренесе.
Се наежив на некои делови. And have I not told you that what you mistake for madness is but over-acuteness of the sense? Толку се силни овие емоции што нема шанси да се дефинираат, никој подобро не го опишал таквото растројство на душата и тој болен страв.
 
Член од
6 август 2006
Мислења
201
Поени од реакции
29
Walker girl, во моментов не ми е достапен преводот на Темплум, па ако можеш да ми го пратиш некако целиот расказ или барем еден извадок, ќе се спуштам директно во текст и ќе ти покажам зошто преводот не е одличен; погоре пишав дека преводите на Темплум се пристојни, но се далеку од добри - а за неможноста да се доловат емоции и звуци, (вториве се особено лесни за пренос) мислам дека секој книжевник би требало да е свесен дека секоја уметничка порака (а под неа спаѓаат и горенаведениве категории) може да се пренесе во ново јазично руво. Само доколку се сфати преводот како една високо креативна дејност, а не механички процес.

Да го земеме, еве, овој извадок од расказот:

It is impossible to say how first the idea entered my brain; but, once conceived, it haunted me day and night. Object there was none. Passion there was none. I loved the old man. He had never wronged me. He had never given me insult. For his gold I had no desire. I think it was his eye! — yes, it was this! He had the eye of a vulture — a pale blue eye, with a film over it. Whenever it fell upon me, my blood ran cold; and so, by degrees — very gradually — I made up my mind to take the life of the old man, and thus rid myself of the eye forever.

Не сакам да навлегувам сега во матрицата на По, иако само во овој минијатурен извадок можеме да најдеме барем десетина работи на коишто треба да се внимава при преводот (да почнеме од многу чудната синтакса, па се’ до за едгарпоовски контекст скокотливите лексички варијанти како by degrees или film).
Еве да почнеме оттука, ќе те молам ако имаш можност постирај го преводот на овој извадок, па да почнеме дебата. Се’ дури не заиграат фактите на маса, само ќе тапкаме во место, а верувам ќе се согласиш дека на млади интелектуалци тоа само би им наштетило.
 

Setsuko

Модератор
Член од
29 јануари 2006
Мислења
6.487
Поени од реакции
5.963
Walker girl, во моментов не ми е достапен преводот на Темплум, па ако можеш да ми го пратиш некако целиот расказ или барем еден извадок, ќе се спуштам директно во текст и ќе ти покажам зошто преводот не е одличен; погоре пишав дека преводите на Темплум се пристојни, но се далеку од добри - а за неможноста да се доловат емоции и звуци, (вториве се особено лесни за пренос) мислам дека секој книжевник би требало да е свесен дека секоја уметничка порака (а под неа спаѓаат и горенаведениве категории) може да се пренесе во ново јазично руво. Само доколку се сфати преводот како една високо креативна дејност, а не механички процес.
Јас сум книжевник по струка, јасно ми е дека секоја уметничка порака може да се пренесе (нејзината поента), но никогаш нема да биде идентично и убаво како оригиналот, не сум преведувач и можеби и не сум многу компетентна околу преводиве, но искрено мене ми е океј преводот. Еве го расказот, па баш би сакала да знам на кој начин подобро би можел да се изведе?
 
Член од
6 август 2006
Мислења
201
Поени од реакции
29
Вака. Ајде да почнам од извадокот што го постирав претходно; прво ќе објаснам зошто не е добро преведен, а потоа ќе се обидам да дадам некои решенија (иако ова второво ќе биде само една сугестија, која не смее да се сфати како дефинитивна, таа е само едно размислување).

It is impossible to say how first the idea entered my brain; but, once conceived, it haunted me day and night.
Невозможно е да се каже како таа мисла првпат ми падна на ум; но, кога еднаш се роди, ме прогонуваше дење-ноќе.

Значи, повратната конструкција во македонскиот јазик функционира најмногу во барем полуофицијални регистри; неа во уметнички текст скоро и да и’ нема место. Понатаму, ако ги споредиш двете реченици, ќе видиш дека нашата се труди да биде што е можно поблиска копија (буквално така) на англиската (а при преводот е погубно ако се бара лингвистичка еквиваленција); во тој случај, се нарушува македонската синтакса, која и во случајов треба да е полна со елипси како во оригиналот (пр. but, once conceived наместо but, once it was conceived). Со тоа, не само што сме се оддалечиле од По, туку и од нашиот јазик, па сме добиле неприродна, килава форма. А да не почнувам за лексиката (бидејќи haunted, иако генеративното значење му е „прогонува“, во овој контекст добива сосема друго значење). Мојот предлог е следниот:
Не можам да се сетам од каде ми се втренчи таква мисла в глава; но, штом се роди, ме мачеше, дење-ноќе.
Мислам дека со ваквиот пристап сме многу поблиску до звучноста на По, која, пак ја диктира дискурсот на лудиот, и дека вака почнатиот пасус е многу поприроден за интерпретација, т.е. има многу поголем подражавачки потенцијал.

За остатокот од овој извадок, ќе дадам само неколку забелешки: (1)воопшто не е испочитувана синтаксата на По, која е дел од неговата литерарност, а во случајот служи за да го подражава дискурсот на лудиот, чиешто лудило се граничи со извесна торжественост во говорот (пр. честите инверзии). Наместо тоа, преведувачот овде се решил инаку чистата реченица да ја обремени со непотребни зборови, кои само го „сецкаат“ читањето (пр. Никогаш ништо не ми згрешил.). (2) Реков дека лексиката нема многу да ја чепкам, ама сепак ќе искоментирам за корелатот „перде-film“: иако пердето е прифатлива, школска опција, тоа сепак алудира на болеста перде на очи, што во овој случај не е специфицирано.

Значи, мојот предлог за целиот овој пасус би гласел отприлика вака:

Не можам да се сетам од каде ми се втренчи таква мисла в глава; но, штом се роди, ме мачеше, дење-ноќе. Цел немав. Пизма никаква. Го обожавав стариот. Ни ми згрешил нешто. Ни ме навредил. За злато не бев алчен. Само, ќе да беше до окото! - само тоа, ништо друго! Имаше едно око, како мршојад - бледо сино, со мрежичка прекриено. Кога и да ме намереше, крвта ми мрзнеше; и, по многу време - по многу мислење - намислив да го „свиткам“ стариот, и да се оттарасам од окото за навек.

Вакиот, навидум доста далечен превод (лаикот би го нарекол слободен, и би бил во право), има за цел да го обезбеди животот на оригиналот во нашата средина, да го „реенергизира“ (што би рекол Паунд) текстот што досега чмаел затворен во јазичните долапи, и да го освежи за нашиот читател. А токму тоа е и целта на преводот. И верувајте, со ваков пристап сме многу поблиску до намислата на По отколку со лутање по непостоечки точности и еквиваленции.

--- надополнето ---

Now this is the point. You fancy me mad. Madmen know nothing. But you should have [column 2:] seen me. You should have seen how wisely I proceeded — with what caution — with what foresight — with what dissimulation I went to work! I was never kinder to the old man than during the whole week before I killed him. And every night, about midnight, I turned the latch of his door and opened it — oh so gently!

Ова ме мачи. Ме сметате за будала. Што знае будалата, да ве прашам? А, да ме видевте мене. Да ме видевте само колку мудро дејствував - со какво внимание - со каква препреденост - со каква лукавост се фатив за работа! Никогаш не сум бил понаклонет кон стариот како през неделата пред да го убијам. Секоја ноќ, на полноќи, го кревав резето и му ја подотворав вратата - ништо да не сети!

Сега засега, мислам дека ова е доволно за илустрација. Само да се извинам за долгиот пост, ама инаку не можам да се изразам и да објаснам. И да повторам дека ова се само мои размислувања, бледи скици на она што треба да биде Едгар Алан По на македонски. И да напомнам дека овие скици ги правам во 4 наутро, кога мозокот плаче за спиење, а раката не прашува двапати, што значи дека во овие предлози треба уште многу, многу работа и љубов да се вложи, а за тоа се потребни подобри времиња од ова.

Бујрум народе, на дебата!:smir:
 
Член од
6 август 2006
Мислења
201
Поени од реакции
29
Добро луѓе, кај се изгубивте? Значи, ако не е темата политички атрактивна, ако нема озборувања и трачови или ако не е сосема произволна од типот „општо“, „вицеви“ или „љубов и секс“, (тука немам намера да ги навредам овие категории, и самиот ги читам со задоволство кога сакам да си го одморам мозокот) никој не сака да постира. Се обидов да почнам некаква расправа, со факти и објективни ставови (не сме тинејџери, за уште да постираме импресионистички мислења од типот „мене ова ми е ок“, треба да кажеме зошто ни е ок), и како обично, замре темата.
Жално, многу жално.
 

Setsuko

Модератор
Член од
29 јануари 2006
Мислења
6.487
Поени од реакции
5.963
Ханибал, не видов дека имаш пишано, а и не ми се допаѓа кога некој индиректно алудира на мене и моите импресионистички мислења. Јас и претходно реков не сум особено компетентна околу преводите затоа што не сум ги проучувала тие работи никогаш.

Сакам да речам дека е тешко да се долови она што По го има истакнато (како што кажав и во некој од погорните постови), еве ќе го земам делот со којшто завршува расказот:

Why WOULD they not be gone? I paced the floor to and fro with heavy strides, as if excited to fury by the observations of the men, but the noise steadily increased. O God! what COULD I do? I foamed -- I raved -- I swore! I swung the chair upon which I had been sitting, and grated it upon the boards, but the noise arose over all and continually increased. It grew louder -- louder -- louder! And still the men chatted pleasantly , and smiled. Was it possible they heard not? Almighty God! -- no, no? They heard! -- they suspected! -- they KNEW! -- they were making a mockery of my horror! -- this I thought, and this I think. But anything was better than this agony! Anything was more tolerable than this derision! I could bear those hypocritical smiles no longer! I felt that I must scream or die! -- and now -- again -- hark! louder! louder! louder! LOUDER! -- "Villains!" I shrieked, "dissemble no more! I admit the deed! -- tear up the planks! -- here, here! -- it is the beating of his hideous heart!"

Оваа напнатост не може дословно да се подражава со македонскиот јазик. Додека го читам По на англиски ко да го слушам врисокот на лудакот here, here и ко да ги слушам звуците louder louder and louder, а истите тие емоции не може да ми ги долови македонскиот со зборовите овде, овде или погласно, погласно, погласно. Ете кај ја гледам разликата и ете зошто реков дека не може да се долови идентично она што имал намера да го прикаже По.

А преводите се само различна интерпретација, тоа е цела наука за која немам доволно познавања и не можам да зборувам.

Всушност веќе сме и надвор од темата којашто е за По и неговите дела, а не за начинот на кој тој се интерпретира и преведува на македонски.
 

ZigZag

Заменик министер
Член од
19 јули 2006
Мислења
347
Поени од реакции
248
The Masque of the Red Death - Брилијантна глума од Винсент Прајс кој има настапувано во многу адаптации на делата од По. Освен филмови, Прајс има снимани читања од кратките приказни и поеми на По. Тоа што го прави посебен на Прајс е неговиот злобен глас кој како да е створен за читање на По.

 
Член од
6 август 2006
Мислења
201
Поени од реакции
29
Кога ја преведувале Библијата на фински јазик во 16 век, монахот кој го правел преводот наишол на проблем во делот кадешто се опишува пеколот. Имено, човекот знаел што прави кога преведувал, па размислувал на овој начин: во латинскиот текст пеколот е неподносливо жежок, а тоа има за цел кај читателот да предизвика страв и трепет, а оттаму и понизност. Но, кај читателот во Финска, чијшто ареал е на граница со Арктикот, ваквата претстава на пеколот би предизвикала побрзо љубопитност, дури и склоност кон такво некое место (да не заборавиме се работи за 16 век!). Затоа, финскиот монах во својот превод пеколот го претставил како место во кое владее вечен мраз и студ, многу поголем од оној што обично го чувствувале Финците во долгите зими.

Што ни кажува ова? Наместо за лингвистичка еквиваленција, којашто најчесто природно ни доаѓа, овој приучен монах се определил за еден сосема модерен пристап, при којшто главна цел е да се пробудат истите чувства какви што пробудувал оригиналот во времето на своето создавање!

Нормално, преводот е по природа процес на метонимизација, на прозаизирање на поетичното и на разглобување на метафората. Но, тоа не е оправдување да се задоволуваме со лоши преводи, (а не мора да сме книжевници или ерудити за да сетиме кога преводот е лош или добар) бидејќи секогаш може подобро и поблиску до авторот.

Па така, ако кај По не погледнеме подалеку од корелатите овде, овде за here, here, или погласно, погласно, погласно за louder louder and louder, ние сме отишле само во механичко пренесување на јаз. знаци од англискиот во македонскиот јазик - нешто што во никој случај не е превод.

Јас повторно ќе се повикам на мојот претходен пост, кадешто објаснив каде се недостатоците во преводот на Темплум, и дадов скромни предлози како истите креативно да се надминат, за да се пренесе и звукот и значењето на По (нормално, тука секое инсистирање тоа да се направи идентично паѓа во вода, бидејќи не знам по кој пат повторив дека при превод не може да се бара еквиваленција). А секој кој има барем малку слух за текст, - не мора да е задолжително експерт за превод, само добар и внимателен читател - кога би ги прочитал напоредно двете варијанти (од кои втората треба да се доработи), би можел да каже која од нив е почитлива и поблиску до По.

Постоечките преводи на По, повторно, се правени доста непрофесионално, и како што напишав претходно, по принципот на механичко пренесување на јазичните знаци од еден систем во друг, што, ќе повторам, не е превод, особено не на книжевен, уметнички текст! Следствено, не е наше да бараме Оваа напнатост дословно да се подражава со македонскиот јазик , бидејќи токму тоа е целта на новите пристапи на преводот. Секој кој сериозно го познава јазикот и неговите можности знае дека ова е сосема можно, само што бара многу за да се постигне (па и на самиот автор му требало многу труд за да дојде до крајниот производ.).

walker girl, јас се извинувам ако изреагирав грубо во последниот пост, ама веќе неколкупати се има случено на форумов после вакви разумни резонирања (и не секогаш од моја страна, има доста паметни луѓе тука) да замре темата, и сите да се вратат на кантер или на вицеви - мило ми е што во случајов не е така. Ако си за, можам да продолжам да резонирам зошто преводите на Темплум се многу слаби на овој или на било кој друг расказ преведен таму, и да укажам дека може со светлосни години подобро од тоа што е таму - тоа ми беше и целата поента. А инаку, можеме и да се вратиме од полето на превод и да зборуваме чисто за По.:smir:
 

Kajgana Shop

На врв Bottom