TpH_Bo_OkO
Трноризец
(превземено од http://kicevo.blog.com.mk)
Заборавеното и забранетото востание во југозападниот дел од Македонија од септември 1913 година, еден месец по Букурешкиот договор. ВМОРО во соработка со вооружените македонски Албанци креваат востание против српските војски. Ова е веројатно првиот воен сојуз помеѓу ВМОРО и Албанците. Востанието добива тајна поддршка и од штотуку формираната албанска држава.
ПРЕД-ТОЛКУВАЊЕ
Секогаш е комплицирано кога почнуваат да се отвараат историските страници на Балканот. Тоа е така заради тоа што секој од нас има свои сопствени погледи, помалку или повеќе поткрепени со факти. Комплицирана за разбирање е историјата на балканските народи. Скоро секогаш завршува со рововска битка и доза на омраза кон другиот. За себе сметам оти сум солиден познавач на состојбите. Неретко кога влегувам во овие дискусии на крај сум излегувал етикетиран. Но не сум ништо повеќе и ништо помалку од Македонец. Лично не чувствувам баш никаква нетрпеливост кон ниеден народ, но сум нетолерантен кон луѓето кои ефтино ја продаваат сопствената земја и идентитет, односно оние кои ги бележиме со наставките –фили/мани. Македонија не е ништо повеќе моја, отколку што е и за еден Албанец, Србин, Влав... Само да ви потенцирам пред некој да се дрзне да ми залепи .фил - .ман, добро знам кој сум, што сум и зошто сум Македонец, наспроти многуте кои македонскиот идентитет го бранат со чиста патетика и навреди кон опонентот. Би им препорачал ако веќе се волни да влегуваат во вакви дискусии, да читнат и да разберат тоа што го читаат и да ги гледаат сите камчиња во мозаикот без да занемарат она што не им се допаѓа. Македонија има феноменална историја, но не сме феномени па да немаме црни дамки. А ги имаме...
Јас немам никакви стравови да и погледнам во лице на историјата на мојот народ, со сите светли и темни страни кои ги има. Македонската историја додатно е трауматизирана во периодот после Втората светска војна кога се вршени идеолошки интервенции на најголем дел на поновата историја и особено на ВМРО. Цели генерации се изучувани со овие „филтри“. Најмногу ме провоцира сатанизирањето на еден дел (идеолошката десница) на ВМРО наспроти редовно шминканите и испрани идеолошки левичари на Организацијата. Вистината е дека сите тие луѓе дејствувале заедно со помали или поголеми разлики, но секогаш со ист идеал. Карактеристично за голем дел од Нив е „националното лутање“ почнувајќи од самиот Гоце Делчев, првиот Апостол на ВМРО, па натаму. И на никој од нив сето ова не им го брише делото за кое се жртвувале и јас како Македонец неможам и не смејам да се дрзнам да им замерам.
Интервенциите во историјата секогаш се покажале како лоши (и повеќе од тоа), па затоа на мојот народ допрва му следува соочување со сопствената историја и сето она кое низ годините било затскривано како „политички неподобно“ според процените на македонските комунисти. Македонецот мора да се подготви и да и погледне во очи на историјата на сопствениот народ. Дотогаш само ќе ни се исмеваат сите отстрана кога, неретко, патетично ја браниме сопствената историја, без да знаеме зошто е тоа така, односно да ја сватиме суштината на настаните.
МИРНИ ИНИЦИЈАТИВИ ЗА ДА НЕМА НАТАМОШНО КРВОПРОЛЕВАЊЕ
Имало иницијативи кои биле испраќани од бегалците кои го напуштиле овој дел на Македонија. Во него, како што се зборува Македонците биле подложени на едно многу потешко робство отколку Турското, овој пат под власт на Србите и Грците и дека Букурешкиот договор е многу голема грешка. Оваа иницијатива од преку 150 000 бегалци била доставена до Едвард Греј председател на Лондонската конференција, и до полномошните министри на Русија, Англија, Австро-Унгарија, Италија и Франција во Софија. Несомнено сите Македонци, без разлика на нивото на самосвест, биле свесни за погубноста на договорот од Букурешт. Повеќе им одговарало, кога веќе неможе да се издејствува создавање на независна македонска држава, останување на целовитоста на македонската земја под бугарска власт, за што своевремено се залагал и големиот Крсте Петков Мисирков.
Втора иницијатива со цел да се спречи натамошно крвопролевање, направила тричлена делегација составено од професорите Љубомир Милетич, Иван Георгов и Александар Балабанов кои во името на Ц.К. на ВМРО на властите на влијателните европски држави од тоа време им ја изложиле погубноста на Букурешкиот договор. Европските власти не пројавиле никаква волја за ревизија на договорот...
Веројатно одамна се спремале Македонија да им служи како паричка за поткусурување за придобивањето на интересите на балканските земји за големата воја која ќе отпочне веќе следната 1914 година...
ОХРИДСКОТО ВОСТАНИЕ, ВОЕН СОЈУЗ ПОМЕЃУ ВМРО И АЛБАНЦИТЕ ЗА ПРОТЕРУВАЊЕ НА СРБИТЕ
Охридското востание многумина и не знаат оти воопшто се случило. Било затскривано зад сцената, пред се од идеолошки причини. Моите кичевчани, а и сите во Македонија треба да знаат многу добро за него (а ретко кој воопшто знае за него). Се случило во септември 1913 година, на само два месеци по крваво задушеното Тиквешко востание во кое биле убиени повеќе од 1200 луѓе од српската војска и домашните соработници на српските власти и еден месец по потпишувањето на катастрофалниот Букурешки договор. На чело на востанието застанале охриѓанецот Петар Чаулев* и стружанецот Милан Матов**, брат на Христо Матов. Биле ослободени Охрид, Струга, Дебар и Кичево во содејство на четите на ВМРО и на албански востаници. Востанието имало тајна поддршка од младата албанска држава. Биле формирани тела со мешан состав.
Еве што напишал војводата Петар Чаулев во своите мемоари:
„Во Дебар востанието веќе беше кренато. Ноќта на 11 септември окружниот управител Кирковиќ се извлече од градот заедно со митрополитот Варнава и со другите чиновници и се упати кон Охрид. Гледката беше колку пријатна, толку страшна, кога гледа човек како разјарениот народ од сите околни села, вооружен кој со што имал, трча кон градот и оттаму кон село Горенци каде очајно се бореа српските војници. Секој беше уверен дека победата е на страната на народот, не само затоа што беше поброен од војската, туку и затоа што беше мотивиран и беше готов да се фрли во оган, макар и со празни раце.
Дебар ликуваше, Македонското знаме се вееше на секој прозорец. Двеста-триста заробени српски војници тивко без никој да ги вознемирува, ги водеа низ градот. Други ги прибираа убиените и ранетите меѓу кои видов еден офицер, кој, според сведочењето беше погоден со седум куршуми. Народот весело и гордо се движеше по улиците и секој се загледуваше по ќошињата со цел да најде некој убиен војник и да му го земе оружјето.“
Идејата на востанието било да го сврти вниманието на светската јавност за направената грешка со Букурешкиот мировен договор со кој Македонија е поделена помеѓу соседите. Планот бил самото востание да биде посериозно подготвено, но по се изгледа револтот од населението кон новите окупатори бил преголем и едноставно вивнал. Требало да се крене во Октомври наместо во Септември. Требало да обезбеди и посериозна помош од штотуку формираната албанска држава (1912 година). Револуционерот Милан Матов тоа време престојува во Албанија каде се обидувал да воспостави сериозни врски со албанските власти и да обезбеди што поголема поддршка од нив. Еве што тој пишува во своите мемоари:
„Така минуваше мојот престој во Елбасан, во постојана грижа за создавање организација со довчерашните непријатели и во подготовка на еден метеж чии рамки не се гледаа. Тоа траеше до ноќта меѓу 12 и 13 септември кога ме разбудија силни викотници: 'станувајте веднаш, во Македонија се крена востание'. Дури неможев да поверувам оти подготвителните мерки дадоа толку брзи резултати“
Заборавеното и забранетото востание во југозападниот дел од Македонија од септември 1913 година, еден месец по Букурешкиот договор. ВМОРО во соработка со вооружените македонски Албанци креваат востание против српските војски. Ова е веројатно првиот воен сојуз помеѓу ВМОРО и Албанците. Востанието добива тајна поддршка и од штотуку формираната албанска држава.
ПРЕД-ТОЛКУВАЊЕ
Секогаш е комплицирано кога почнуваат да се отвараат историските страници на Балканот. Тоа е така заради тоа што секој од нас има свои сопствени погледи, помалку или повеќе поткрепени со факти. Комплицирана за разбирање е историјата на балканските народи. Скоро секогаш завршува со рововска битка и доза на омраза кон другиот. За себе сметам оти сум солиден познавач на состојбите. Неретко кога влегувам во овие дискусии на крај сум излегувал етикетиран. Но не сум ништо повеќе и ништо помалку од Македонец. Лично не чувствувам баш никаква нетрпеливост кон ниеден народ, но сум нетолерантен кон луѓето кои ефтино ја продаваат сопствената земја и идентитет, односно оние кои ги бележиме со наставките –фили/мани. Македонија не е ништо повеќе моја, отколку што е и за еден Албанец, Србин, Влав... Само да ви потенцирам пред некој да се дрзне да ми залепи .фил - .ман, добро знам кој сум, што сум и зошто сум Македонец, наспроти многуте кои македонскиот идентитет го бранат со чиста патетика и навреди кон опонентот. Би им препорачал ако веќе се волни да влегуваат во вакви дискусии, да читнат и да разберат тоа што го читаат и да ги гледаат сите камчиња во мозаикот без да занемарат она што не им се допаѓа. Македонија има феноменална историја, но не сме феномени па да немаме црни дамки. А ги имаме...
Јас немам никакви стравови да и погледнам во лице на историјата на мојот народ, со сите светли и темни страни кои ги има. Македонската историја додатно е трауматизирана во периодот после Втората светска војна кога се вршени идеолошки интервенции на најголем дел на поновата историја и особено на ВМРО. Цели генерации се изучувани со овие „филтри“. Најмногу ме провоцира сатанизирањето на еден дел (идеолошката десница) на ВМРО наспроти редовно шминканите и испрани идеолошки левичари на Организацијата. Вистината е дека сите тие луѓе дејствувале заедно со помали или поголеми разлики, но секогаш со ист идеал. Карактеристично за голем дел од Нив е „националното лутање“ почнувајќи од самиот Гоце Делчев, првиот Апостол на ВМРО, па натаму. И на никој од нив сето ова не им го брише делото за кое се жртвувале и јас како Македонец неможам и не смејам да се дрзнам да им замерам.
Интервенциите во историјата секогаш се покажале како лоши (и повеќе од тоа), па затоа на мојот народ допрва му следува соочување со сопствената историја и сето она кое низ годините било затскривано како „политички неподобно“ според процените на македонските комунисти. Македонецот мора да се подготви и да и погледне во очи на историјата на сопствениот народ. Дотогаш само ќе ни се исмеваат сите отстрана кога, неретко, патетично ја браниме сопствената историја, без да знаеме зошто е тоа така, односно да ја сватиме суштината на настаните.
МИРНИ ИНИЦИЈАТИВИ ЗА ДА НЕМА НАТАМОШНО КРВОПРОЛЕВАЊЕ
Имало иницијативи кои биле испраќани од бегалците кои го напуштиле овој дел на Македонија. Во него, како што се зборува Македонците биле подложени на едно многу потешко робство отколку Турското, овој пат под власт на Србите и Грците и дека Букурешкиот договор е многу голема грешка. Оваа иницијатива од преку 150 000 бегалци била доставена до Едвард Греј председател на Лондонската конференција, и до полномошните министри на Русија, Англија, Австро-Унгарија, Италија и Франција во Софија. Несомнено сите Македонци, без разлика на нивото на самосвест, биле свесни за погубноста на договорот од Букурешт. Повеќе им одговарало, кога веќе неможе да се издејствува создавање на независна македонска држава, останување на целовитоста на македонската земја под бугарска власт, за што своевремено се залагал и големиот Крсте Петков Мисирков.
Втора иницијатива со цел да се спречи натамошно крвопролевање, направила тричлена делегација составено од професорите Љубомир Милетич, Иван Георгов и Александар Балабанов кои во името на Ц.К. на ВМРО на властите на влијателните европски држави од тоа време им ја изложиле погубноста на Букурешкиот договор. Европските власти не пројавиле никаква волја за ревизија на договорот...
Веројатно одамна се спремале Македонија да им служи како паричка за поткусурување за придобивањето на интересите на балканските земји за големата воја која ќе отпочне веќе следната 1914 година...
ОХРИДСКОТО ВОСТАНИЕ, ВОЕН СОЈУЗ ПОМЕЃУ ВМРО И АЛБАНЦИТЕ ЗА ПРОТЕРУВАЊЕ НА СРБИТЕ

Охридското востание многумина и не знаат оти воопшто се случило. Било затскривано зад сцената, пред се од идеолошки причини. Моите кичевчани, а и сите во Македонија треба да знаат многу добро за него (а ретко кој воопшто знае за него). Се случило во септември 1913 година, на само два месеци по крваво задушеното Тиквешко востание во кое биле убиени повеќе од 1200 луѓе од српската војска и домашните соработници на српските власти и еден месец по потпишувањето на катастрофалниот Букурешки договор. На чело на востанието застанале охриѓанецот Петар Чаулев* и стружанецот Милан Матов**, брат на Христо Матов. Биле ослободени Охрид, Струга, Дебар и Кичево во содејство на четите на ВМРО и на албански востаници. Востанието имало тајна поддршка од младата албанска држава. Биле формирани тела со мешан состав.
Еве што напишал војводата Петар Чаулев во своите мемоари:
„Во Дебар востанието веќе беше кренато. Ноќта на 11 септември окружниот управител Кирковиќ се извлече од градот заедно со митрополитот Варнава и со другите чиновници и се упати кон Охрид. Гледката беше колку пријатна, толку страшна, кога гледа човек како разјарениот народ од сите околни села, вооружен кој со што имал, трча кон градот и оттаму кон село Горенци каде очајно се бореа српските војници. Секој беше уверен дека победата е на страната на народот, не само затоа што беше поброен од војската, туку и затоа што беше мотивиран и беше готов да се фрли во оган, макар и со празни раце.
Дебар ликуваше, Македонското знаме се вееше на секој прозорец. Двеста-триста заробени српски војници тивко без никој да ги вознемирува, ги водеа низ градот. Други ги прибираа убиените и ранетите меѓу кои видов еден офицер, кој, според сведочењето беше погоден со седум куршуми. Народот весело и гордо се движеше по улиците и секој се загледуваше по ќошињата со цел да најде некој убиен војник и да му го земе оружјето.“
Идејата на востанието било да го сврти вниманието на светската јавност за направената грешка со Букурешкиот мировен договор со кој Македонија е поделена помеѓу соседите. Планот бил самото востание да биде посериозно подготвено, но по се изгледа револтот од населението кон новите окупатори бил преголем и едноставно вивнал. Требало да се крене во Октомври наместо во Септември. Требало да обезбеди и посериозна помош од штотуку формираната албанска држава (1912 година). Револуционерот Милан Матов тоа време престојува во Албанија каде се обидувал да воспостави сериозни врски со албанските власти и да обезбеди што поголема поддршка од нив. Еве што тој пишува во своите мемоари:
„Така минуваше мојот престој во Елбасан, во постојана грижа за создавање организација со довчерашните непријатели и во подготовка на еден метеж чии рамки не се гледаа. Тоа траеше до ноќта меѓу 12 и 13 септември кога ме разбудија силни викотници: 'станувајте веднаш, во Македонија се крена востание'. Дури неможев да поверувам оти подготвителните мерки дадоа толку брзи резултати“