Превод на Лавкрафт и Толкин

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
Здраво

Не најдов веќе отворена тема за Лавкрафт и Толкин, а ниту за преводи, па решив да отворам нова. Модераторот нека предложи ако мисли дека подобро би било кога би се надоврзал на некоја постоечка.

Како што знаете во земјава слабо стоиме со преводи на класичен хорор и фантастика, па пред некое време решив да почнам сам да ги преведувам некои од делата кои сметам дека треба да се достапни, на македонски, за милениците на хоророт и фантастиката во Македонија.

По предлог на другар, решив да ги ставам преводите на блог.

Моментално работам на расказите на Лавкрафт и Силмарилион, а гледам дека има по некој обожавател на овие двајца великани на форумов, па ако милувате, слободно прочитајте и давајте забелешки.

Блогот е:
http://slobodenprevod.blogspot.com/
 

Коловрт

Озимандија
Член од
12 април 2010
Мислења
4.015
Поени од реакции
9.164
Пони дигнато на задните нозе. :icon_lol:

Тики, што ќе кажеш за Веселко?
 

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
Не знам дали да загризам и да прашам што е преведено во Веселко (Господе нека не е Мери). Понито го знам оти еден другар ги има на македонски и ги имам разлистано само. Уште имам трауми. Немам ништо читано на македонски јазик што постои на англиски.
 

Коловрт

Озимандија
Член од
12 април 2010
Мислења
4.015
Поени од реакции
9.164
Не знам дали да загризам и да прашам што е преведено во Веселко (Господе нека не е Мери). Понито го знам оти еден другар ги има на македонски и ги имам разлистано само. Уште имам трауми. Немам ништо читано на македонски јазик што постои на англиски.
Мери е. :D

Но јас целосно им ја сфаќам намерата. Толкин самиот вели дека неговиот оригинал е демек своевиден превод од заедничкиот јазик во неговиот универзум. Во преводот му се вклучени и имињата. Merry е само англискиот превод на неговиот оригинален прекар што имал исто значење. Оттаму - Веселко.

Можеби ако се држеле целосно до оваа практика, македонскиот превод на Господарот на прстените немало да биде таков очобол. Уште не знам како ја завршив.
 
  • Ми се допаѓа
Reactions: Eru

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
ГнП е еден од најсовршените примери колку може да е мизерен преводот кај нас, од проста причина што самиот Толкин, откако видел како му ја измасакрирале книгата на неколку јазици напишал преведувачки водач за преведување на имињата и местата. Книжулето буквално се вика A Guide to the Names in LOTR и тука пишува што и како треба да се преведува. Ако преведувачот се нафатил да преведе една од најважните книги на светската литература, без ни малку да ја истражи, што останува за останатите дела...
 
Член од
13 јули 2010
Мислења
2.793
Поени од реакции
6.206
многу подобар превот од многуте книги преведени на македонски, кои сум почнал да ги читам, но сум се откажал по неколку страници токму поради преводот

забележав неколку грешки, но само напред, подршка за обидот и вложениот труд
 

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
многу подобар превот од многуте книги преведени на македонски, кои сум почнал да ги читам, но сум се откажал по неколку страници токму поради преводот

забележав неколку грешки, но само напред, подршка за обидот и вложениот труд
Фала ти, а уште поблагодарен би ти бил ако ми кажеш кај најде грешки, за да ги поправам. :)
 
Член од
4 јануари 2008
Мислења
2.334
Поени од реакции
4.923
Секоја чест за трудот. Од Толкин немам читано Силмарилон, али ЛОТР и Хобитите имаат добри мак превов поради класичниот лесен раскажувачки стил.

Али Ловкрафт, боже мој, како би се нафатил да го преведува тој архаичен англиски?!... Пола од смислата се губи во преводот. Читнав малку идеш на некој директен стил на превдување наместо да се погоди суштината на реченицата и се чудам на еден куп зборови кој сумњам и дека постојат во македонскиот лексикон.
 

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
Секоја чест за трудот. Од Толкин немам читано Силмарилон, али ЛОТР и Хобитите имаат добри мак превов поради класичниот лесен раскажувачки стил.

Али Ловкрафт, боже мој, како би се нафатил да го преведува тој архаичен англиски?!... Пола од смислата се губи во преводот. Читнав малку идеш на некој директен стил на превдување наместо да се погоди суштината на реченицата и се чудам на еден куп зборови кој сумњам и дека постојат во македонскиот лексикон.
Не знам колку си го читал Лавкрафт и како стоиш со англискиот, но стилот воопшто не му е архаичен. Да не се помеша со Силмарилион? Да се пренесе суштината без да се пренесе стилот е една од најголемите грешки што воопшто може да се направи. Автори како Лавкрафат кои имаат своеобразен стил кој е веднаш препознатлив се најтешки за преведување, затоа што како што тие го виткаат англискиот јазик во речениците, така и ти мораш да го виткаш твојот.
Има многу да се пишува на оваа тема, и не знам колку си запознат со теоријата на преводот, но јас лично сум застапник на теоријата дека и покрај тоа што главна задача на преведувачот е да го пренесе значењето, да се занемари оригиналниот стил на пишување и сите негови нијанси и отстапки, дали било поради олеснување на читливоста или нешто друго, дава еден крајно јалов резултат кој не вреди да се чита. А ако мислиш дека во преводот на Лавкрафт имам несекојдневни зборови, тогаш треба да го прочиташ Силмарилион :P, но те уверувам дека секој еден збор постои во македонскиот лексикон.

Но како што имам пишано, преводите не ги сметам за заклучни и постојано ги дотерувам (професионална деформација), па ако имаш препораки за алтернативен превод за кој и да било дел, слободно кажувај.
 
Последно уредено:

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
После само година и пол (dayum), преводот на Силмарилионот е завршен.
Огромни се разликите од времето кога за првпат почнав да го преведувам па до сега и беше исклучителен интересен предизвик.

Секој збор е напишан со дикат и акрибија, а читливоста е онаква каква што мора да биде, односно често бара да читателот е мошне сконцентриран, во главно поради нестандардната синтакса и постојаното присуство на дел-реченици.

Преводот е целосен и ги вклучува и предговорот на Кристофер Толкин, индексот на имиња и листата на јазични елементи во имињата и топонимите. Исто така, бидејќи бројот на архаизмите во текстот е доста голем, на самоти крај вклучив и толковник.

Го закачувам во PDF формат, форматиран како книга.

На крај би сакал само да напоменам дека, иако овој превод го сметам за готов, секојпат кога го отварам наоѓам по некој збор па дури реченица што може да се подотера, а богами и по некоја печатна грешка, па доколку сте заинтересирани за читање на нај-најактуелната верзија, истата ќе може да ја најдете на мојата страна (финалната форма на блогот што го спомнав во оригиналниот пост погоре):
https://www.poligramaton.mk/

Отворен сум за секакви коментари.

Поздрав,
 

Attachments

Björn

Does Your Mother Know?
Член од
14 август 2006
Мислења
43.227
Поени од реакции
78.810
Сеуште не сум сигурен дали Вили или Самовили.[DOUBLEPOST=1525384135][/DOUBLEPOST]Мрачниот Господар наместо Темниот Владар.[DOUBLEPOST=1525384438][/DOUBLEPOST]Ја не би пишувал Јаванна туку Јавана (и во другите такви случаи - исто).
 
Последно уредено:

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
Сеуште не сум сигурен дали Вили или Самовили.[DOUBLEPOST=1525384135][/DOUBLEPOST]Мрачниот Господар наместо Темниот Владар.[DOUBLEPOST=1525384438][/DOUBLEPOST]Ја не би пишувал Јаванна туку Јавана (и во другите такви случаи - исто).
1. "Вила" е доста ретка и нестандардна варијанта на "самовила". Реткоста ја отсликува реткоста на "elves, elven, elvish итн" кои ги користи Толкин и кои во негово време се среќавале најмногу како "elfs, elfen, elfish". Тој решил да не ги користи овие форми за да ги оддели неговите elves од оние од детските бајки. Истото и со dwarves (Толкин) и dwarfs (бајки).
Со оглед на тоа дека суштеството „самовила“ е токму она суштество со кое Толкин сакал да избегне поврзаност, сметам дека е погрешно да се искористи.

2. Господар = Master, Владар = Lord. Имаме изобилство зборови во македонскиот јазик. Да ги искористиме. А за дали Мрачен или Темен искрено сеуште се двоумам, но решив засега да одам со Темен.

3. Според „Note on Pronunciation“ во Силмарилионот, дуплите согласки секогаш се изговараат долго. Во предговорот имам запишано белешка во врска со ова. Бидејќи македонскиот јазик функционира по правилото „пишувај како што изговараш“, Yavanna и другите такви имиња мора да се пишуваат со дупли согласки за да читателот знае како правилно се изговараат.
 

Björn

Does Your Mother Know?
Член од
14 август 2006
Мислења
43.227
Поени од реакции
78.810
За еден се сложувам, а за два и три - не.[DOUBLEPOST=1525522251][/DOUBLEPOST]
2. Господар = Master, Владар = Lord. Имаме изобилство зборови во македонскиот јазик. Да ги искористиме. А за дали Мрачен или Темен искрено сеуште се двоумам, но решив засега да одам со Темен.
Tука веќе влегуваш во најчестата грешка на македонските преведувачи, а тоа е буквално преведување, а не преведување на значењето на изразот.
Но и кога дури кога би го занемариле тоа, пак си грешка. Ruler би бил владар или владетел.

Мое мислење е дека Dark Lord адекватно се преведува како Мрачен Господар.

Исто не верувам дека тие дупли согласки се правилен превод.

Понатаму - Маја, Мајари, а не Маиа, Маиари. Тоа сигурно и без дилема.[DOUBLEPOST=1525522789][/DOUBLEPOST]Кај Elder Days би идел со Старо Доба.

Секогаш сметам дека треба да се преведува значењето на изразот, а не значењето на зборовите. Идејата на преводот е да му долови на читателот тоа што сакал авторот да го каже, а тоа не може да се оствари преку буквално преведување на збор по збор, туку со малку послободен превод на изрази.
 
Последно уредено:
  • Ми се допаѓа
Reactions: Eru

Eru

Член од
31 октомври 2013
Мислења
40
Поени од реакции
78
Tука веќе влегуваш во најчестата грешка на македонските преведувачи, а тоа е буквално преведување, а не преведување на значењето на изразот.
Но и кога дури кога би го занемариле тоа, пак си грешка. Ruler би бил владар или владетел.
Токму спротивното. Една од најголемите грешки при преведување е да се употребува истиот збор за преведување на два различни зборови, дури и ако тие два зборови се синоними. Секој еден збор треба да има еден и само еден еквивалент (освен кога контекстот тоа го забранува или во некои други искучоци се разбира). Инаку, како на пример би се справил со реченицата "He was the master of horses, the lord of the tower and the ruler of the kingdom"?
Мора да употребиш три различни зборови односно, „господар“, „владар“ и „владетел“. Велиш дека „Ruler би бил владар или владетел.“. Тука лежи проблемот. Не може да е „владар ИЛИ владетел“. Нема или. Или е владар, или е владетел (се разбира секогаш има место за исклучоци). Ако не се запази овој аспект во преведувањто, резултатот е крајно стерилна и утилитарна верзија на оригиналот којашто потполно ја изгубила убавината на прозата. Ова е еден од аскпектите врз коишто секогаш обрнувам најголемо внимание и според мене е еден од најтешките предизвици на преведувачот. Многу е тешко да се запази ваквиот стандард при преведување. Но, добриот превод никогаш не смее да премине во прераскажување.

За дуплите согласки повторно би те насочил на она што е пишано во самиот Силмарилион. Мислам дека нема место за коментар. Особено поради тоа што и во нашиот јазик има зборови кои го следат истото правило (оттогаш, петтиот, смртта, воннаставен, јамболлија итн)

Понатаму - Маја, Мајари, а не Маиа, Маиари. Тоа сигурно и без дилема.
За ова додуша малку и јас се доумев, но се решив за „и“ наместо за „ј“ бидејќи мислам дека правилниот изговор на англиските зборови сепак е мааалку поблиску до Маиар отколку до Мајар.

Кај Elder Days би идел со Старо Доба.
А како тогаш би го превел Old Age?
И тука го имаме истиот случај како и кај ruler, master, lord.

Секогаш сметам дека треба да се преведува значењето на изразот, а не значењето на зборовите. Идејата на преводот е да му долови на читателот тоа што сакал авторот да го каже, а тоа не може да се оствари преку буквално преведување на збор по збор, туку со малку послободен превод на изрази.
Апсолутно те сфаќам што сакаш да кажеш, меѓутоа не се согласувам со начинот на кој што го кажуваш.
Преводот треба да го долови тоа што авторот го кажува, тука си целосно во право, но мислам дека ужасно го потценуваш значењето на оваа мисла. За да се долови тоа што авторот го кажува мора да се долови секој еден елемент што го сочинува значењето на мислата, вклучувјаќи го значењето на индивидуалните зборови, бидејќи сите автори од фелата на Толкин многу свесно употребиле еден збор, наместо некој негов синоним. Дури и местата каде што се ставени запирките мора да се земат во предвид (колку и да звучи екстремно), зашто дури и за нив авторот имал причина да ги стави онаму каде што ги ставил. (Можеби ова со запиркиве не важи за некои автори коишто пишуваат само колку за да напишат, но важи за секој од великаните на литературата).
Значи ем треба да ја доловиш смислата, ем треба да го постигнеш тоа користејќи ги правилните зборови. И има голема разлика помеѓу буквален превод и превод кој ги користи оние зборови кои мора да се искористат за да тој превод се нарече правилен.
Токму во ова лежи тежината на преведувањето и е главната причина поради која што е лесно да се преведе нешто, но ужасно, ужасно тешко да се направи правилен превод кој ќе е достоен на оригиналот.

Уживам во ваквите разговори, па секогаш кога ќе најдеш некоја забелешка, слободно пиши ја и ќе ја продискутираме.
 
Последно уредено:

Björn

Does Your Mother Know?
Член од
14 август 2006
Мислења
43.227
Поени од реакции
78.810
... Секој еден збор треба да има еден и само еден еквивалент .
Ова не може.
Пази ја не сум литературџија или како и да се викаат тие што се занимаваат со ова, али барем знам дека Енглезите имаат само миљарда зборови поише од нашиот јазик, така да тоа за секој еден збор дека требе да има еден и само еден еквивалент, може само у обратна насока - коа преведуеш од енглески на македонски.
 
  • Ми се допаѓа
Reactions: Eru

Kajgana Shop

На врв Bottom