Во времето на СФРЈ подобро се живееше... Мит или вистина?

[gerasim]

Mандраче, комуњаро стара, кој секретар на партија тебе те вработи во СФРЈ да земаш „една од подобрите плати во СФРЈ“ !!??

Ne e poshteno vakva praznicna shamarcina

 

[LAGMAN]

Популарните митови велат дека Југославија била рај за работниците и се било како во песната на Бранко Коцкица „На светот постои едно царство, во него царува другарство“. Е не беше баш така

Југославија извезуваше, градеше фабрики, болници, училишта, автопати, пруги. Сите беа средна класа. На сите им беше добро. Потоа дојде Туѓман, се ни зеде, приватизира, ограби и денес немаме ништо свое, немаме индустрија, немаме свои банки, голи сме и боси, пишуваат хрватските медиуми. Се разбира, ова се митови, кои се системски всадувани во свеста на граѓаните преку 20 години. Без намери да одиме во темелни анализи, бидејќи за тоа на интернет-портал нема простор и бара поголем текст, како и научна работа, да погледнеме што покажуваат голите бројки и лесно проверливите факти. Во Југославија сите беа вработени Да, ако купиле карта во една насока за Минхен. Такви имаше преку половина милион само во првите пет години откако Тито ги отвори границите, во периодот меѓу 1968 до 1973 година, а подоцна им се придружија околу еден милион луѓе.
Падот на невработеноста во тие години точно одговара со бројот на луѓе кои се отселиле. Официјалните податоци за невработеноста во СФРЈ велат: таа во осумдесетите главно се движела околу 15-16 проценти и беше особено поголема отколку во Хрватска пред кризата и нешто помала отколку пто е денес. Проблемот меѓутоа е што таа експоненцијално растеше од година во година, особено меѓу високообразованите. Трендот на раст на невработеноста јасно се гледа од графиконот. Но, невработеноста силно варирала меѓу републиките во Југославија. Така во Словенија била на ниво на природна невработеност, околу 4% -5%, а во Босна и Херцеговина после 1983 година изнесувала под 20%. Неколку конкретни бројки: во Хрватска официјалната невработеност во 1988 година изнесуваше размерно ниски 8,5%, а две години подоцна, во последната година пред војната 8,6%. Во Словенија таа година беше4,8%, во Србија 16,8%, додека во Босна и Херцеговина 20,6%, според податоците на статистички годишници на СФРЈ.

Би се рекло дека многу подобро од денес, дури што се однесува на Хрватска, пишуваат хрватските медиуми. Меѓутоа, постојат незгодни факти кои малку ги менуваат бројките. Последицата на тоа е феноменот на кој се осврнала Сузан Вудвард, како и Менцингер во книгата „Отворена невреботеност и вработени без работа“. Како прво, тие дојдоа до податоците дека покрај 268.000 официјално невработени во 1968 година, кога невработеноста официјално изнесуваше само 7,2%, постоеле уште околу 135.000 луѓе кои активно барале работа, но не биле заведени во Заводите за вработување. До средината на 80-тите години, бројот на официјално невработени се искачил на преку еден милион, а покрај тоа постоеле уште 400.000 луѓе кои не биле заведени во Заводот за вработување. Да биде работата уште полоша, латентната невработеност во земјоделскиот сектор изнесувала неверојатни 1.400.000 луѓе, бидејќи Југославија членовите на семејствата на селските стопанства ги водела како вработени.

Имено, постоел, според сите истражувања, вишок вработени кој изнесувал 20-30 проценти од работната сила, зависно од тоа авторите на студиите и годините кога истражувањето било вршено. Станува збор за луѓе кои само на хартија имале работно место, но всушност биле чист технолошки вишок, односно биле излишни. Тоа било особено изразено во големите државни системи кои служеле и како социјален амортизер. Многумина биле вработени само статистички, а во стварноста не доаѓале на работа, или едноставно седеле на работното место, не работејќи ништо. Осумдесетите години се повеќе станувале „принуден годишен“, односно неплатени одмори, кои знаеле да потраат и цела година.

Како последица на тоа, невработеноста меѓу младите и високообразованите до 25 години била на светскиот врв во 1985 година, кога дури 59,6% од невработените биле млади на 25 години. Имено, во Југославија не сте можеле да останете без работа, па колку и да сте биле лоши работници, или некфалификувани. Но, последицата на таквиот систем била што младите не можеле да најдат работа. Или ако најделе, биле спремни да платат десетици илјади марки за работно место. Или едноставно оделе во странство. Се знаело. Со добри врски, се наоѓала добра работа, особено во големите фирми. Кога еднаш ќе најделе таква работа, ништо не морале да работат. Конечно, потполната вработеност во Југославија е мит. Невработеноста била меѓу поголемите во светот, а се прикривала со масовно одење на работа во Германија и најмногу со вработување преку врски на фиктивни и непостоечки работни места („директоре, имам еден мал, економија завршил, стави му некаде еден стол, нека работи нешто“), додека платата во многу фирми до средината на осумдесетите паднала на нивото на социјална помош. Просечната работничка плата тие години била стотина долари, што вработените ја надокнадувале со крадење и големи социјални повластици.

Вистинската невработеност била отприлика на сегашното ниво и многу поголема отколку во годините пред кризата. Југославија имала само 20 милијарди долари долг, ние денеска имаме многу повеќе Да, само 20 милијарди, колку што изнесувал долгот на крајот од седумдесетите, изнесувал пресметано во куповна моќ, отприлика како денеска стотина милијарди. Тогаш во Америка можело да се купи куќа за неколку десетици илјади долари, а нов Голф за 7.995 долари. Но, проблемот во долгот на Југославија бил во нешто друго. Доларот, кога Југославија земала кредити, вредел околу 1,7 марки и долг период бил зацементиран на тоа ниво. Но, со доаѓањето на Реган на власт, доларот нагло скокнува на три, а во еден момент, дури на четири марки. А каматите истовремено драстично растат.

На Југославија буквално и се случило сценарио како на оние кои земаа кредити во швајцарски франци. Главен извор на девизи во Југославија биле марките од туризмот и девизните дознаки на гастербајтерите – исто така во марки. А долгот бил деномиран во долари. Долгот во марки се зголемил неколку пати за неколку години, иако на хартија, во долари, останал ист. Како тоа изгледало во бројки? Југославија во седумдесетите влегла во силен развоен циклус и почнала да се задолжува. На почетокот цената на капиталот била поволна. На светскиот пазар цената на каматните стапки се движела: 1975 – 5,8%, 1976 – 5,1%, 1977- 5,5%. Дотогаш долговите на Југославија пораснале за 9,5 милијарди долари.

Во меѓувреме, ситуацијата на пазарот на капитал во светот се сменила, а во 1981 година во Југославија инфлацијата стигнала до 45% и тргнала во незадржлив раст кој до времето на Анте Марковиќ достигнал 1000% годишно, што придонело за беда и безнадежност.

Од пазарот исчезнала целата увозна стока, а земјата не била во состојба да го плаќа увозот на нафта, опрема и суровини, производствата се прекинувале и почнале мерки како пар-непар за возењето, бонови за гориво… Настапила економска криза која траела до распадот на Југославија. Еден месец по смртта на Тито, во јуни 1980 година, сојузната влада го девалвирала динарот за 30%, а потоа девалвациите една по друга ќе се редат се до распадот на Југославија. Во 1983 година, Југославија официјално банкротирала, иако тоа никогаш на своите граѓани не им го објавила (но го објавиле други), и со тоа престанала да ги плаќа сите обврски кон странство, што резултира со голема сиромаштија.

Југославија извезувала и имала силна индустрија
Да, но во бајките. Индустријата всушност била потемкиново село. Ако го погледнеме вкупниот трговски дефицит во текот на седумдесетите години на минатиот век, ќе видиме дека тој забрзано расте меѓу 1970 година и 1980 година, и покрај бројните ограничувања на увозот и огромните царини. Во бројки тоа изгледало вака: Трговскиот дефицит – разликата меѓу увозот и извозот во 1977 година изнесувал 4,4 милијарди долари, во 1978 година 4,3 милијарди долари, 1979 година – 7,2 милијарди долари. Покриеноста на увозот со извоз паднала од 66,2% во 1976 година на 54,6% во 1977 година и на 48,5% во 1979. Во Југославија сите нешто ситно шверцувале. Кафе од Грац, фармерки од Трст, компјутери – чиј увоз бил забранет. Сојузната Влада против тоа се обидела да се бори со забрана за увоз, со обврска за депозит за одење во странство, но без успех.

Фабрики се граделе без идеја за економската исплатливост и без свест дека производот треба некому да се продаде и тоа во одредена количина по одредена цена, за да се заработи. Денес луѓето се сеќаваат на седумдесетите кога стандардот растел благодарение на задолжувањето и усмерувањето на средствата во јавна потрошувачка. Токму поради тоа југоносталгичарите секогаш се присетуваат на „златните седумдесети“. Меѓутоа, тој вештачки раст довел до најголемата криза во историјата на Југославија, која ја збриша од историската сцена. Индустријата во која се вложувало не донела очекувана добивка, напротив, се покажала како камен околу врат.

 

[concrete]

Популарните митови велат дека Југославија била рај за работниците и се било како во песната на Бранко Коцкица „На светот постои едно царство, во него царува другарство“. Е не беше баш така

Југославија извезуваше, градеше фабрики, болници, училишта, автопати, пруги. Сите беа средна класа. На сите им беше добро. Потоа дојде Туѓман, се ни зеде, приватизира, ограби и денес немаме ништо свое, немаме индустрија, немаме свои банки, голи сме и боси, пишуваат хрватските медиуми. Се разбира, ова се митови, кои се системски всадувани во свеста на граѓаните преку 20 години. Без намери да одиме во темелни анализи, бидејќи за тоа на интернет-портал нема простор и бара поголем текст, како и научна работа, да погледнеме што покажуваат голите бројки и лесно проверливите факти. Во Југославија сите беа вработени Да, ако купиле карта во една насока за Минхен. Такви имаше преку половина милион само во првите пет години откако Тито ги отвори границите, во периодот меѓу 1968 до 1973 година, а подоцна им се придружија околу еден милион луѓе.
Падот на невработеноста во тие години точно одговара со бројот на луѓе кои се отселиле. Официјалните податоци за невработеноста во СФРЈ велат: таа во осумдесетите главно се движела околу 15-16 проценти и беше особено поголема отколку во Хрватска пред кризата и нешто помала отколку пто е денес. Проблемот меѓутоа е што таа експоненцијално растеше од година во година, особено меѓу високообразованите. Трендот на раст на невработеноста јасно се гледа од графиконот. Но, невработеноста силно варирала меѓу републиките во Југославија. Така во Словенија била на ниво на природна невработеност, околу 4% -5%, а во Босна и Херцеговина после 1983 година изнесувала под 20%. Неколку конкретни бројки: во Хрватска официјалната невработеност во 1988 година изнесуваше размерно ниски 8,5%, а две години подоцна, во последната година пред војната 8,6%. Во Словенија таа година беше4,8%, во Србија 16,8%, додека во Босна и Херцеговина 20,6%, според податоците на статистички годишници на СФРЈ.

Би се рекло дека многу подобро од денес, дури што се однесува на Хрватска, пишуваат хрватските медиуми. Меѓутоа, постојат незгодни факти кои малку ги менуваат бројките. Последицата на тоа е феноменот на кој се осврнала Сузан Вудвард, како и Менцингер во книгата „Отворена невреботеност и вработени без работа“. Како прво, тие дојдоа до податоците дека покрај 268.000 официјално невработени во 1968 година, кога невработеноста официјално изнесуваше само 7,2%, постоеле уште околу 135.000 луѓе кои активно барале работа, но не биле заведени во Заводите за вработување. До средината на 80-тите години, бројот на официјално невработени се искачил на преку еден милион, а покрај тоа постоеле уште 400.000 луѓе кои не биле заведени во Заводот за вработување. Да биде работата уште полоша, латентната невработеност во земјоделскиот сектор изнесувала неверојатни 1.400.000 луѓе, бидејќи Југославија членовите на семејствата на селските стопанства ги водела како вработени.

Имено, постоел, според сите истражувања, вишок вработени кој изнесувал 20-30 проценти од работната сила, зависно од тоа авторите на студиите и годините кога истражувањето било вршено. Станува збор за луѓе кои само на хартија имале работно место, но всушност биле чист технолошки вишок, односно биле излишни. Тоа било особено изразено во големите државни системи кои служеле и како социјален амортизер. Многумина биле вработени само статистички, а во стварноста не доаѓале на работа, или едноставно седеле на работното место, не работејќи ништо. Осумдесетите години се повеќе станувале „принуден годишен“, односно неплатени одмори, кои знаеле да потраат и цела година.

Како последица на тоа, невработеноста меѓу младите и високообразованите до 25 години била на светскиот врв во 1985 година, кога дури 59,6% од невработените биле млади на 25 години. Имено, во Југославија не сте можеле да останете без работа, па колку и да сте биле лоши работници, или некфалификувани. Но, последицата на таквиот систем била што младите не можеле да најдат работа. Или ако најделе, биле спремни да платат десетици илјади марки за работно место. Или едноставно оделе во странство. Се знаело. Со добри врски, се наоѓала добра работа, особено во големите фирми. Кога еднаш ќе најделе таква работа, ништо не морале да работат. Конечно, потполната вработеност во Југославија е мит. Невработеноста била меѓу поголемите во светот, а се прикривала со масовно одење на работа во Германија и најмногу со вработување преку врски на фиктивни и непостоечки работни места („директоре, имам еден мал, економија завршил, стави му некаде еден стол, нека работи нешто“), додека платата во многу фирми до средината на осумдесетите паднала на нивото на социјална помош. Просечната работничка плата тие години била стотина долари, што вработените ја надокнадувале со крадење и големи социјални повластици.

Вистинската невработеност била отприлика на сегашното ниво и многу поголема отколку во годините пред кризата. Југославија имала само 20 милијарди долари долг, ние денеска имаме многу повеќе Да, само 20 милијарди, колку што изнесувал долгот на крајот од седумдесетите, изнесувал пресметано во куповна моќ, отприлика како денеска стотина милијарди. Тогаш во Америка можело да се купи куќа за неколку десетици илјади долари, а нов Голф за 7.995 долари. Но, проблемот во долгот на Југославија бил во нешто друго. Доларот, кога Југославија земала кредити, вредел околу 1,7 марки и долг период бил зацементиран на тоа ниво. Но, со доаѓањето на Реган на власт, доларот нагло скокнува на три, а во еден момент, дури на четири марки. А каматите истовремено драстично растат.

На Југославија буквално и се случило сценарио како на оние кои земаа кредити во швајцарски франци. Главен извор на девизи во Југославија биле марките од туризмот и девизните дознаки на гастербајтерите – исто така во марки. А долгот бил деномиран во долари. Долгот во марки се зголемил неколку пати за неколку години, иако на хартија, во долари, останал ист. Како тоа изгледало во бројки? Југославија во седумдесетите влегла во силен развоен циклус и почнала да се задолжува. На почетокот цената на капиталот била поволна. На светскиот пазар цената на каматните стапки се движела: 1975 – 5,8%, 1976 – 5,1%, 1977- 5,5%. Дотогаш долговите на Југославија пораснале за 9,5 милијарди долари.

Во меѓувреме, ситуацијата на пазарот на капитал во светот се сменила, а во 1981 година во Југославија инфлацијата стигнала до 45% и тргнала во незадржлив раст кој до времето на Анте Марковиќ достигнал 1000% годишно, што придонело за беда и безнадежност.

Од пазарот исчезнала целата увозна стока, а земјата не била во состојба да го плаќа увозот на нафта, опрема и суровини, производствата се прекинувале и почнале мерки како пар-непар за возењето, бонови за гориво… Настапила економска криза која траела до распадот на Југославија. Еден месец по смртта на Тито, во јуни 1980 година, сојузната влада го девалвирала динарот за 30%, а потоа девалвациите една по друга ќе се редат се до распадот на Југославија. Во 1983 година, Југославија официјално банкротирала, иако тоа никогаш на своите граѓани не им го објавила (но го објавиле други), и со тоа престанала да ги плаќа сите обврски кон странство, што резултира со голема сиромаштија.

Југославија извезувала и имала силна индустрија
Да, но во бајките. Индустријата всушност била потемкиново село. Ако го погледнеме вкупниот трговски дефицит во текот на седумдесетите години на минатиот век, ќе видиме дека тој забрзано расте меѓу 1970 година и 1980 година, и покрај бројните ограничувања на увозот и огромните царини. Во бројки тоа изгледало вака: Трговскиот дефицит – разликата меѓу увозот и извозот во 1977 година изнесувал 4,4 милијарди долари, во 1978 година 4,3 милијарди долари, 1979 година – 7,2 милијарди долари. Покриеноста на увозот со извоз паднала од 66,2% во 1976 година на 54,6% во 1977 година и на 48,5% во 1979. Во Југославија сите нешто ситно шверцувале. Кафе од Грац, фармерки од Трст, компјутери – чиј увоз бил забранет. Сојузната Влада против тоа се обидела да се бори со забрана за увоз, со обврска за депозит за одење во странство, но без успех.

Фабрики се граделе без идеја за економската исплатливост и без свест дека производот треба некому да се продаде и тоа во одредена количина по одредена цена, за да се заработи. Денес луѓето се сеќаваат на седумдесетите кога стандардот растел благодарение на задолжувањето и усмерувањето на средствата во јавна потрошувачка. Токму поради тоа југоносталгичарите секогаш се присетуваат на „златните седумдесети“. Меѓутоа, тој вештачки раст довел до најголемата криза во историјата на Југославија, која ја збриша од историската сцена. Индустријата во која се вложувало не донела очекувана добивка, напротив, се покажала како камен околу врат.

..занимливо, одмна не сум прочитал компилација која може да послужи како школски пример на правилото дека: најголемата лага има 95% вистина. Текстов е архетип на што би рекле некои мангупи...замајавање....

 

[gurman2]

Популарните митови велат дека Југославија била рај за работниците и се било како во песната на Бранко Коцкица „На светот постои едно царство, во него царува другарство“. Е не беше баш така

Југославија извезуваше, градеше фабрики, болници, училишта, автопати, пруги. Сите беа средна класа. На сите им беше добро. Потоа дојде Туѓман, се ни зеде, приватизира, ограби и денес немаме ништо свое, немаме индустрија, немаме свои банки, голи сме и боси, пишуваат хрватските медиуми. Се разбира, ова се митови, кои се системски всадувани во свеста на граѓаните преку 20 години. Без намери да одиме во темелни анализи, бидејќи за тоа на интернет-портал нема простор и бара поголем текст, како и научна работа, да погледнеме што покажуваат голите бројки и лесно проверливите факти. Во Југославија сите беа вработени Да, ако купиле карта во една насока за Минхен. Такви имаше преку половина милион само во првите пет години откако Тито ги отвори границите, во периодот меѓу 1968 до 1973 година, а подоцна им се придружија околу еден милион луѓе.
Падот на невработеноста во тие години точно одговара со бројот на луѓе кои се отселиле. Официјалните податоци за невработеноста во СФРЈ велат: таа во осумдесетите главно се движела околу 15-16 проценти и беше особено поголема отколку во Хрватска пред кризата и нешто помала отколку пто е денес. Проблемот меѓутоа е што таа експоненцијално растеше од година во година, особено меѓу високообразованите. Трендот на раст на невработеноста јасно се гледа од графиконот. Но, невработеноста силно варирала меѓу републиките во Југославија. Така во Словенија била на ниво на природна невработеност, околу 4% -5%, а во Босна и Херцеговина после 1983 година изнесувала под 20%. Неколку конкретни бројки: во Хрватска официјалната невработеност во 1988 година изнесуваше размерно ниски 8,5%, а две години подоцна, во последната година пред војната 8,6%. Во Словенија таа година беше4,8%, во Србија 16,8%, додека во Босна и Херцеговина 20,6%, според податоците на статистички годишници на СФРЈ.

Би се рекло дека многу подобро од денес, дури што се однесува на Хрватска, пишуваат хрватските медиуми. Меѓутоа, постојат незгодни факти кои малку ги менуваат бројките. Последицата на тоа е феноменот на кој се осврнала Сузан Вудвард, како и Менцингер во книгата „Отворена невреботеност и вработени без работа“. Како прво, тие дојдоа до податоците дека покрај 268.000 официјално невработени во 1968 година, кога невработеноста официјално изнесуваше само 7,2%, постоеле уште околу 135.000 луѓе кои активно барале работа, но не биле заведени во Заводите за вработување. До средината на 80-тите години, бројот на официјално невработени се искачил на преку еден милион, а покрај тоа постоеле уште 400.000 луѓе кои не биле заведени во Заводот за вработување. Да биде работата уште полоша, латентната невработеност во земјоделскиот сектор изнесувала неверојатни 1.400.000 луѓе, бидејќи Југославија членовите на семејствата на селските стопанства ги водела како вработени.

Имено, постоел, според сите истражувања, вишок вработени кој изнесувал 20-30 проценти од работната сила, зависно од тоа авторите на студиите и годините кога истражувањето било вршено. Станува збор за луѓе кои само на хартија имале работно место, но всушност биле чист технолошки вишок, односно биле излишни. Тоа било особено изразено во големите државни системи кои служеле и како социјален амортизер. Многумина биле вработени само статистички, а во стварноста не доаѓале на работа, или едноставно седеле на работното место, не работејќи ништо. Осумдесетите години се повеќе станувале „принуден годишен“, односно неплатени одмори, кои знаеле да потраат и цела година.

Како последица на тоа, невработеноста меѓу младите и високообразованите до 25 години била на светскиот врв во 1985 година, кога дури 59,6% од невработените биле млади на 25 години. Имено, во Југославија не сте можеле да останете без работа, па колку и да сте биле лоши работници, или некфалификувани. Но, последицата на таквиот систем била што младите не можеле да најдат работа. Или ако најделе, биле спремни да платат десетици илјади марки за работно место. Или едноставно оделе во странство. Се знаело. Со добри врски, се наоѓала добра работа, особено во големите фирми. Кога еднаш ќе најделе таква работа, ништо не морале да работат. Конечно, потполната вработеност во Југославија е мит. Невработеноста била меѓу поголемите во светот, а се прикривала со масовно одење на работа во Германија и најмногу со вработување преку врски на фиктивни и непостоечки работни места („директоре, имам еден мал, економија завршил, стави му некаде еден стол, нека работи нешто“), додека платата во многу фирми до средината на осумдесетите паднала на нивото на социјална помош. Просечната работничка плата тие години била стотина долари, што вработените ја надокнадувале со крадење и големи социјални повластици.

Вистинската невработеност била отприлика на сегашното ниво и многу поголема отколку во годините пред кризата. Југославија имала само 20 милијарди долари долг, ние денеска имаме многу повеќе Да, само 20 милијарди, колку што изнесувал долгот на крајот од седумдесетите, изнесувал пресметано во куповна моќ, отприлика како денеска стотина милијарди. Тогаш во Америка можело да се купи куќа за неколку десетици илјади долари, а нов Голф за 7.995 долари. Но, проблемот во долгот на Југославија бил во нешто друго. Доларот, кога Југославија земала кредити, вредел околу 1,7 марки и долг период бил зацементиран на тоа ниво. Но, со доаѓањето на Реган на власт, доларот нагло скокнува на три, а во еден момент, дури на четири марки. А каматите истовремено драстично растат.

На Југославија буквално и се случило сценарио како на оние кои земаа кредити во швајцарски франци. Главен извор на девизи во Југославија биле марките од туризмот и девизните дознаки на гастербајтерите – исто така во марки. А долгот бил деномиран во долари. Долгот во марки се зголемил неколку пати за неколку години, иако на хартија, во долари, останал ист. Како тоа изгледало во бројки? Југославија во седумдесетите влегла во силен развоен циклус и почнала да се задолжува. На почетокот цената на капиталот била поволна. На светскиот пазар цената на каматните стапки се движела: 1975 – 5,8%, 1976 – 5,1%, 1977- 5,5%. Дотогаш долговите на Југославија пораснале за 9,5 милијарди долари.

Во меѓувреме, ситуацијата на пазарот на капитал во светот се сменила, а во 1981 година во Југославија инфлацијата стигнала до 45% и тргнала во незадржлив раст кој до времето на Анте Марковиќ достигнал 1000% годишно, што придонело за беда и безнадежност.

Од пазарот исчезнала целата увозна стока, а земјата не била во состојба да го плаќа увозот на нафта, опрема и суровини, производствата се прекинувале и почнале мерки како пар-непар за возењето, бонови за гориво… Настапила економска криза која траела до распадот на Југославија. Еден месец по смртта на Тито, во јуни 1980 година, сојузната влада го девалвирала динарот за 30%, а потоа девалвациите една по друга ќе се редат се до распадот на Југославија. Во 1983 година, Југославија официјално банкротирала, иако тоа никогаш на своите граѓани не им го објавила (но го објавиле други), и со тоа престанала да ги плаќа сите обврски кон странство, што резултира со голема сиромаштија.

Југославија извезувала и имала силна индустрија
Да, но во бајките. Индустријата всушност била потемкиново село. Ако го погледнеме вкупниот трговски дефицит во текот на седумдесетите години на минатиот век, ќе видиме дека тој забрзано расте меѓу 1970 година и 1980 година, и покрај бројните ограничувања на увозот и огромните царини. Во бројки тоа изгледало вака: Трговскиот дефицит – разликата меѓу увозот и извозот во 1977 година изнесувал 4,4 милијарди долари, во 1978 година 4,3 милијарди долари, 1979 година – 7,2 милијарди долари. Покриеноста на увозот со извоз паднала од 66,2% во 1976 година на 54,6% во 1977 година и на 48,5% во 1979. Во Југославија сите нешто ситно шверцувале. Кафе од Грац, фармерки од Трст, компјутери – чиј увоз бил забранет. Сојузната Влада против тоа се обидела да се бори со забрана за увоз, со обврска за депозит за одење во странство, но без успех.

Фабрики се граделе без идеја за економската исплатливост и без свест дека производот треба некому да се продаде и тоа во одредена количина по одредена цена, за да се заработи. Денес луѓето се сеќаваат на седумдесетите кога стандардот растел благодарение на задолжувањето и усмерувањето на средствата во јавна потрошувачка. Токму поради тоа југоносталгичарите секогаш се присетуваат на „златните седумдесети“. Меѓутоа, тој вештачки раст довел до најголемата криза во историјата на Југославија, која ја збриша од историската сцена. Индустријата во која се вложувало не донела очекувана добивка, напротив, се покажала како камен околу врат.

Интересно, туку наеднаш ќе се појави некој нов, специјално креиран профил, да ни ги отвори очите. Тоа се случува и овде, и во Анима Дунди.... Нов член, наеднаш напаѓа со бројки, статистики. Мене лично, тие бројки воопшто не ме засегаат. Знам дека во времето на СФРЈ поспокојно сум живеел. Не плачам по тоа време, знам дека нема да се врати.

 

[haCk0r]

Не бе, на вмро времево најубаво се живее

Sent from my SM-N9005 using Tapatalk

 

[Let 3]

Популарните митови велат дека Југославија била рај за работниците и се било како во песната на Бранко Коцкица „На светот постои едно царство, во него царува другарство“. Е не беше баш така

Наместо да умараш прсти со препишување на текст кој кружи низ интернет, си можел да побараш анкети кои се спроведувани во републики на биша СФРЈ и видиш дека најголем број испитаници кои живееле и во СФРЈ и во новите системи - вели дека подобро се живеело во СФРЈ.
И денес сме задолжени и тоа многу повеќе од порано, и денес има невработеност и тоа многу повеќе од порано, и денес се иселува народот од своите огништа и тоа многу повеќе од порано.... но денес немаме повеќе ни таков мир безбедност бесплатно здравство и школство обезбедена работа и редовна плата можност работник да купи нова кола добие стан секоја година оди на море на одмор....
Ги изгубивме општите, народините погодности и права и удобности за да добијат големи права тие 4-5% на власт.

 

[gurman2]

Море приметувам, полека, полека се требат децава овде

 

[Roy Fokker]

Фабрики се граделе без идеја за економската исплатливост...........

ова можат да си го дозволат само јаки економски развиени земји со големи потреби од нивните производи,денес фабрикиве наши нема што и на кого да продадат заради лошиот стандард на граѓаните и плиткиот џеб,претежно се работи за извоз,а и самите фабричина се сопственост на странски газди.............до 90тите фабриките беа на граѓаните и работеа за општонародно добро

 

[Nemanjici]

Па најди ми друга екс ЈУ република која денес после Словенија има подобра патна мреажа и повеќе автопатишта. Ако најдеш, имаш од мене пијачка!

Кои патишта , бе пиле? Си излегол ли ти да се прошеташ по вилаетов? Едиствено Скопје -Тетово е во нормална ситуација , до Гостивар без тркала ке останеш од дупките . Раскажи ми нешто за делниците Велес -Скопје , Велес - Демир Капија , до Куманово . А патиштата во Источна Мк ?

 

[Ilumious]

Популарните митови велат дека Југославија била рај за работниците и се било како во песната на Бранко Коцкица „На светот постои едно царство, во него царува другарство“. Е не беше баш така

Југославија извезуваше, градеше фабрики, болници, училишта, автопати, пруги. Сите беа средна класа. На сите им беше добро. Потоа дојде Туѓман, се ни зеде, приватизира, ограби и денес немаме ништо свое, немаме индустрија, немаме свои банки, голи сме и боси, пишуваат хрватските медиуми. Се разбира, ова се митови, кои се системски всадувани во свеста на граѓаните преку 20 години. Без намери да одиме во темелни анализи, бидејќи за тоа на интернет-портал нема простор и бара поголем текст, како и научна работа, да погледнеме што покажуваат голите бројки и лесно проверливите факти. Во Југославија сите беа вработени Да, ако купиле карта во една насока за Минхен. Такви имаше преку половина милион само во првите пет години откако Тито ги отвори границите, во периодот меѓу 1968 до 1973 година, а подоцна им се придружија околу еден милион луѓе.
Падот на невработеноста во тие години точно одговара со бројот на луѓе кои се отселиле. Официјалните податоци за невработеноста во СФРЈ велат: таа во осумдесетите главно се движела околу 15-16 проценти и беше особено поголема отколку во Хрватска пред кризата и нешто помала отколку пто е денес. Проблемот меѓутоа е што таа експоненцијално растеше од година во година, особено меѓу високообразованите. Трендот на раст на невработеноста јасно се гледа од графиконот. Но, невработеноста силно варирала меѓу републиките во Југославија. Така во Словенија била на ниво на природна невработеност, околу 4% -5%, а во Босна и Херцеговина после 1983 година изнесувала под 20%. Неколку конкретни бројки: во Хрватска официјалната невработеност во 1988 година изнесуваше размерно ниски 8,5%, а две години подоцна, во последната година пред војната 8,6%. Во Словенија таа година беше4,8%, во Србија 16,8%, додека во Босна и Херцеговина 20,6%, според податоците на статистички годишници на СФРЈ.

Би се рекло дека многу подобро од денес, дури што се однесува на Хрватска, пишуваат хрватските медиуми. Меѓутоа, постојат незгодни факти кои малку ги менуваат бројките. Последицата на тоа е феноменот на кој се осврнала Сузан Вудвард, како и Менцингер во книгата „Отворена невреботеност и вработени без работа“. Како прво, тие дојдоа до податоците дека покрај 268.000 официјално невработени во 1968 година, кога невработеноста официјално изнесуваше само 7,2%, постоеле уште околу 135.000 луѓе кои активно барале работа, но не биле заведени во Заводите за вработување. До средината на 80-тите години, бројот на официјално невработени се искачил на преку еден милион, а покрај тоа постоеле уште 400.000 луѓе кои не биле заведени во Заводот за вработување. Да биде работата уште полоша, латентната невработеност во земјоделскиот сектор изнесувала неверојатни 1.400.000 луѓе, бидејќи Југославија членовите на семејствата на селските стопанства ги водела како вработени.

Имено, постоел, според сите истражувања, вишок вработени кој изнесувал 20-30 проценти од работната сила, зависно од тоа авторите на студиите и годините кога истражувањето било вршено. Станува збор за луѓе кои само на хартија имале работно место, но всушност биле чист технолошки вишок, односно биле излишни. Тоа било особено изразено во големите државни системи кои служеле и како социјален амортизер. Многумина биле вработени само статистички, а во стварноста не доаѓале на работа, или едноставно седеле на работното место, не работејќи ништо. Осумдесетите години се повеќе станувале „принуден годишен“, односно неплатени одмори, кои знаеле да потраат и цела година.

Како последица на тоа, невработеноста меѓу младите и високообразованите до 25 години била на светскиот врв во 1985 година, кога дури 59,6% од невработените биле млади на 25 години. Имено, во Југославија не сте можеле да останете без работа, па колку и да сте биле лоши работници, или некфалификувани. Но, последицата на таквиот систем била што младите не можеле да најдат работа. Или ако најделе, биле спремни да платат десетици илјади марки за работно место. Или едноставно оделе во странство. Се знаело. Со добри врски, се наоѓала добра работа, особено во големите фирми. Кога еднаш ќе најделе таква работа, ништо не морале да работат. Конечно, потполната вработеност во Југославија е мит. Невработеноста била меѓу поголемите во светот, а се прикривала со масовно одење на работа во Германија и најмногу со вработување преку врски на фиктивни и непостоечки работни места („директоре, имам еден мал, економија завршил, стави му некаде еден стол, нека работи нешто“), додека платата во многу фирми до средината на осумдесетите паднала на нивото на социјална помош. Просечната работничка плата тие години била стотина долари, што вработените ја надокнадувале со крадење и големи социјални повластици.

Вистинската невработеност била отприлика на сегашното ниво и многу поголема отколку во годините пред кризата. Југославија имала само 20 милијарди долари долг, ние денеска имаме многу повеќе Да, само 20 милијарди, колку што изнесувал долгот на крајот од седумдесетите, изнесувал пресметано во куповна моќ, отприлика како денеска стотина милијарди. Тогаш во Америка можело да се купи куќа за неколку десетици илјади долари, а нов Голф за 7.995 долари. Но, проблемот во долгот на Југославија бил во нешто друго. Доларот, кога Југославија земала кредити, вредел околу 1,7 марки и долг период бил зацементиран на тоа ниво. Но, со доаѓањето на Реган на власт, доларот нагло скокнува на три, а во еден момент, дури на четири марки. А каматите истовремено драстично растат.

На Југославија буквално и се случило сценарио како на оние кои земаа кредити во швајцарски франци. Главен извор на девизи во Југославија биле марките од туризмот и девизните дознаки на гастербајтерите – исто така во марки. А долгот бил деномиран во долари. Долгот во марки се зголемил неколку пати за неколку години, иако на хартија, во долари, останал ист. Како тоа изгледало во бројки? Југославија во седумдесетите влегла во силен развоен циклус и почнала да се задолжува. На почетокот цената на капиталот била поволна. На светскиот пазар цената на каматните стапки се движела: 1975 – 5,8%, 1976 – 5,1%, 1977- 5,5%. Дотогаш долговите на Југославија пораснале за 9,5 милијарди долари.

Во меѓувреме, ситуацијата на пазарот на капитал во светот се сменила, а во 1981 година во Југославија инфлацијата стигнала до 45% и тргнала во незадржлив раст кој до времето на Анте Марковиќ достигнал 1000% годишно, што придонело за беда и безнадежност.

Од пазарот исчезнала целата увозна стока, а земјата не била во состојба да го плаќа увозот на нафта, опрема и суровини, производствата се прекинувале и почнале мерки како пар-непар за возењето, бонови за гориво… Настапила економска криза која траела до распадот на Југославија. Еден месец по смртта на Тито, во јуни 1980 година, сојузната влада го девалвирала динарот за 30%, а потоа девалвациите една по друга ќе се редат се до распадот на Југославија. Во 1983 година, Југославија официјално банкротирала, иако тоа никогаш на своите граѓани не им го објавила (но го објавиле други), и со тоа престанала да ги плаќа сите обврски кон странство, што резултира со голема сиромаштија.

Југославија извезувала и имала силна индустрија
Да, но во бајките. Индустријата всушност била потемкиново село. Ако го погледнеме вкупниот трговски дефицит во текот на седумдесетите години на минатиот век, ќе видиме дека тој забрзано расте меѓу 1970 година и 1980 година, и покрај бројните ограничувања на увозот и огромните царини. Во бројки тоа изгледало вака: Трговскиот дефицит – разликата меѓу увозот и извозот во 1977 година изнесувал 4,4 милијарди долари, во 1978 година 4,3 милијарди долари, 1979 година – 7,2 милијарди долари. Покриеноста на увозот со извоз паднала од 66,2% во 1976 година на 54,6% во 1977 година и на 48,5% во 1979. Во Југославија сите нешто ситно шверцувале. Кафе од Грац, фармерки од Трст, компјутери – чиј увоз бил забранет. Сојузната Влада против тоа се обидела да се бори со забрана за увоз, со обврска за депозит за одење во странство, но без успех.

Фабрики се граделе без идеја за економската исплатливост и без свест дека производот треба некому да се продаде и тоа во одредена количина по одредена цена, за да се заработи. Денес луѓето се сеќаваат на седумдесетите кога стандардот растел благодарение на задолжувањето и усмерувањето на средствата во јавна потрошувачка. Токму поради тоа југоносталгичарите секогаш се присетуваат на „златните седумдесети“. Меѓутоа, тој вештачки раст довел до најголемата криза во историјата на Југославија, која ја збриша од историската сцена. Индустријата во која се вложувало не донела очекувана добивка, напротив, се покажала како камен околу врат.

Ево, колку пати бе ќе треба перманентно да те банираме за да прекинеш да досаѓаш?

Побарај стручна помош друже со време, правење други ликови само за поддршка во дискусија не е заебанција.

 

[gurman2]

Пак ли?

 

[Let 3]

Ево, колку пати бе ќе треба перманентно да те банираме за да прекинеш да досаѓаш?

Не го бнирајте ЕВО!
тоа е феномен на 20 и 21 век. Дете кое истовремено беше на 10 различни места во минати 100 години сигурно поседува надприродни моќи. Неговото тело треба да биде препарирано и поставено на влез на прирден музеј како чудо приоде. Ние сме овде привилегирани што можеме да комуницираме со особа со толкава машта имагинација фантазија и без ич чуство за срам.
Немогуќ е!

 

[valvoline]

Edna interesna rabota sto jas ne moze da ja razberam, kako Makedonija so nula ekonomija uspeva vestacki da go drzi denarot prvo zalepen za markata pa sega za evroto veke triesetina godini? Kako dosega ne ne zakaci hiperinflacija ko u bivsa juga?

 

[Con Artist]

и пак ќе ти речам само со ИТ сектор не се гради држава ниту јако општество,треба уште многу сектори да се оформи здраво општество во кое секој граѓанин ќе го обезбеди својот опстанок,фамилијата,а можеби и нешто повеќе,ако некој систем бил поблиску до совршенство(читај подобри услови за живот) сигурно бил во бившата држава,уназадени сме 100 години последниве 25 години и некој не сака да го гледа никако

Не е државата толку уназадена, колку што е народот уназаден.
Ако со развиен IT сектор не се градело држава, ваљда се гради со штампање економисти, правници, историчари и друг суфицитарен кадар од општествени науки, а? Сите од нив потенцијални партиски куропушачи, жедни за државна цицка.

Здраво општество може да има кога меѓу народот ќе преовладува претприемачки дух, а не паразитски. Кога на луѓето уште од мали ќе им се врежи во главата дека мора да живеат од сопствената продуктивност, и дека треба да работат за профит, а не за плата. Оштеството не е она кое треба да ти ги реши сите проблеми, да се грижи за тебе, да ти најде работа, да те вработи и да ти заработи. Од тебе зависи сè. "Нема работа" е само оправдување за сопствената неспособност.

Ако претходниот систем бил совршенство, денес секаде во светот ќе се применувал. Но, како што гледаш, никаде не се применува.

И баш напротив, IT индустријата е онаа која може сериозно да ја зајакне една држава. Еден од ретките сектори каде не ти требаат врски и партија за да успееш. Имаш милион различни можности и начини да заработиш, и отворен пазар за твоите производи и услуги, од неколку милијарди луѓе. А сè што ти е потребно е само компјутер и интернет. Нека не ве лажат комунистиве, пари се заработуваат и со лежење.

 

[Xibalba]

Edna interesna rabota sto jas ne moze da ja razberam, kako Makedonija so nula ekonomija uspeva vestacki da go drzi denarot prvo zalepen za markata pa sega za evroto veke triesetina godini? Kako dosega ne ne zakaci hiperinflacija ko u bivsa juga?

Најдов податоци од Нбрм дека количината на денари се зголемила од 200+ на 300+ милијарди денари во последните 4-5 години. Тоа значи дека вредноста на еден денар би требало да е помала за 30% споредено со претходно, ама тоа не се случува поради неколку процеси:
- Девизните дознаки на нашите од странство
- Задолжувањата на државата и фирмите/банките во странство исто носи девизи
- Стерилизација на милијарди денари во штедни влогови изразени во денари

Кога некоја од овие 3 столба ќе пукне може да се очекува девалвација и/или хиперинфлација.