Вовед
Постојаните болки и физичките ограничувања, предизвикани од околу 100-те форми на артритис, се секојдневие за милиони луѓе. Реуматоидниот артритис е една од најтешките форми, која покрај болки и ограничени движења, предизвикува и деформитети на зглобовите.
Понекогаш реуматоидниот артритис ги прави и наједноставние движења - отварање тегла или прошетка - невозможни.
Наспроти остеоартритис, реуматоидниот артритис е воспаление на зглобовите. Точната причина за појава на реуматоидниот артритис е непозната. Воспалението е предизвикано од имуниот систем на организмот кој го напаѓа ткивото кое ги обвиткува зглобовите, синовијата.
Реуматоидниот артритис е два до три пати почеста кај жените отколку кај мажите, и воглавно се појавува на возраст меѓу 20 и 50 години. Но реуматоидниот артритис може да се јави и кај помлади и кај постари.
Не постои лек за реуматоиден артритис. Но со соодветен третман и стратегија за заштита на зглобовите, и промена на животниот стил, болеста може да се стави под контрола и заболените да имат долг и продуктивен живот и покрај болеста.
Знаците и симптомите на реуматоидниот артритис можат да варираат, да се јавуват и да се губат. Овие симптоми вклучуваат:
*
Болка и оток во зглобовите, особено во малите зглобови на шаката и стапалата.
*
Општо чувство на болка и укоченост на зглобовите, особено по одмор или спиење.
*
Неможност за изведување на движења во зафатените зглобови.
*
Губиток на сила, слабост во мускулите кои се припоени за зафатените зглобови.
*
Малаксалост, која може да биде многу изразена при влошување на болеста.
*
Покачена температура
*
Деформирање и изобличување на зглобовите со тек на време
Реуматоидниот артритис обично предизвикува проблеми во повеќе зглобови истовремено. На почетокот на болеста, обично симетрично се зафатени зглобовите на шаката, стапалата, колената. Како напредува болеста, ги зафаќа и останатите зглобови, рамењата, лактите, колковите, вратот, дури и зглобот на вилицата. Обично ги зафаќа двете страни на телото истовремено.
За разлика од остеоартритис, кој ги зафаќа само коските и зглобовите, реуматоидниот артритис е системска болест, која може да предизвика воспаление на солзните жлезди, плунковните жлезди, обвивките на срцето и белите дробови, самите бели дробови и во ретки случаи, крвните садови.
Реуматоидниот артритис е хронична системска автоимуна болест, која обично варира, со периоди на влошување и периоди на стишување на болеста кога отоците, болката, малаксаноста привремено исчезнуваат.
Отоците и деформитетите можат да ја ограничат подвижноста на зглобовие. Но сепак дури и во најтешките форми на реуматоиден артритис подвижноста на зглобовите се задржува.
Причини
Како и кај другите форми на артритис и реуматоидниот артритис ги зафаќа зглобовите. Секој подвижен зглоб е обложен со еднатенка ммбрана наречена синовија. Кај пациентите со реуматоиден артритис, белите крвни клетки - кои обично ги напаѓаат вирусите и бактериите-излегуваат од крвните садови и ја напаѓаат синовијата. Овие крвни клетки играат важна улога во реуматоидниот артритис и во воспалението на синовијата.
Како резултат на воспалението се ослободуваат протеини, кои со тек на време ја задебелуват синовијата, ја оштетуваат рскавицата, коските, лигаментите и накрај зглобот ја губи својата форма. Причината зошто започнува овој процес е непозната и иако има голем број на претпоставки од скриени инфекции со вируси и бактерии до наследни фактори, сепак точната причина не е утврдена..
Ризик фактори
Иако точните причини за развој на реуматоидниот артритис не се познати, постојат фактори на ризик:
*
Стареење, бидејќи честотата на реуматоидниот артритис се зголемува со стареењето.
*
Женски пол.
*
Пушење во тек на долг период.
Кога да барате лекарска помош
Доколку имате постојано чувство на неудобност и оток на зглобовите од двете страни на телото (лева и десна страна, левата и десната шака на пр.) обратете се на лекар. Оштетувањето на зглобовите од болеста може да се стави под контрола со ран и соодветен третман.
Дијагноза
Дијагнозата на реуматоиден артритис во голема мера се заснова на типичниот наод, така да прв чекор во дијагнозата е лекарскиот преглед. За утврдување на дијагнозата потребно е да се изведат и следниве тестови:
Лабораториски анализи: Одредување на седиментациона рата (седиментација) -покачено ниво укажува на присуство на воспалителен процес во телото. Кај луѓето со реуматоиден артритис, седиментацијата е обично покачена, но седиментацијата не е специфична за реуматоиден артритис така да ќе бидат потребни и додатни испитувања. Од друга страна кај пацинтите со остеоартритис, седиментацијата обично е нормална.
Друг лабораториски тест кој се изведува е реуматоиден или реума фактор, кој претставува антитело кое се јавува кај пациентите со реуматоиден артритис, иако може да биде отсутен на почетокот на болеста. Исто така е можно присуството на реума фактор во отсуство на симптоми на реуматоиден артритис.
Рентген снимања: Други методи кои се применуваат се рентген снимање на зафатените зглобови. Во однос на добиените резулатаи од прегледот, лабораториските анализи, рентгенските снимања се поставува или се отфрла дијагнозата на реуматоиден артритис.
Компликации
Реуматоидниот артритис предизвикува укочување и болка на зафатените зглобови, но истовремено го зголемува ризикот од остеопороза, особено кај луѓето кои примаат кортикостероиди за лечење на реуматоидниот артритис. Во минатото луѓето со реуматоиден артритис завршувале во инвалидски колички поради големото оштетување на зглобовите. Денес, со денешните опции за лечење, состојбата е сосема поинаква и со соодветен третман, и најтешките форми на реуматоиден артритис можат да се стават под контрола. Други поретки компликации се воспаление на обвивките на срцето и белите дробови и воспаление на крвните садови (многу ретко).
Третман
Иако не постои лек за реуматоиден артритис сепак со денешната медицина реуматоидниот артритис може да се стави под контрола. Лечењето најчесто започнува со лекови и болеста се одржува под контрола со лекови, но во некои случаи може да биде потребен и хируршки третма