H
Hip.Hop_MKD
Гостин
Веднаш потоа се набројуваат сите старини однесени од Охрид, меѓу кои се и такви скапоцености, кои вредат цело богатство. Така, по наредба на бугарскиот премиер, а во организација на бугарскиот владика Борис, меѓу другото се однесени „Икона на Христа Спасителот, подарок на Охридскиот архиепискот Димитрие од 13 верк; натпис на плоча од бронза од Прокопие, архиепископ на Прва Јустанијана, плаштеница на Андроник Палеолог, собрана од црквата Свети Климент; сребрена кутија со моштите на Света Матрона; Сребрен крст од 1742 година; две покривки, подарок на Дука Комненер; летопис на Јован Скилица од 13-ти век; старо евангелие со ликот на Свети Климент; дваесет стари словенски ракописи; една сребрена икона изработена во релјеф, или вкупно 84 оделени предмети.
Се разбира, меѓу сите овие скапоцени работи, однесени од Охрид, се и златната круна на Свети Климент со емајл и крст, како и неговото жезло од слонова коска, со змија. На крајот од документот стои дека „актот е составен и потпишан од присутните во четири примероци и тоа: еден за министер-претседателот Радославов, за Охридското окружно началство, за светата Охридска митрополија и за Народниот музеј во Софија. На документот се потпишани Окружниот началник Петров, бугарскиот митрополит Борис, Околискиот началник Петар Чауле, секретарот на Окружното началство, Огненов, и охридскиот граѓанин Сарџов.
Еден од тие четири примероци на документнот е оној лист хартија што Јован Поповски го открил во една охридска фурна во 1967-та година. „Само еден од сите однесени работи од Охрид, Плаштеницата на Андроник Палеолог пред Втората светска војна била објавена во едно стручно списание во Софија, ни изјави Поповски во разговорите што во неколку наврати ги водевме со него последните две години пред неговата смрт. „Сите други работи, велеше тој, до ден-денес сé уште се на „приврмено чување“ во Софија. И не само што се чуваат, туку до сега ништо од тоа не е презентирано пред јавноста, како уште да се плашат дека некој веднаш ќе им побара да ги вратат таму од каде што биле украдени пред деведесет години.
Со таа бескрупулозна кражба, реализирана со налог на бугарската влада од страна на охридскиот владика Борис, кој поради отпорот на охриѓани да го предадат тоа скапоцено богатство, ја викнал на помош и војската, која вршејќи тортура дури и врз тешко болни луѓе, како што бил свештеникот Ѓорѓи Икономов, успеала да открие и да однесе навистна вредни, можеби највредните работи кои охриѓани ги чувале со векови и никогаш немало потреба некој „привремено“ да им ги „причува“ за да не им бидат одземени и однесени.
Тоа „привремено чување“ на охридските скапоцености во Софија трае веќе 97 години, па конечно време е барем за стогодишнината да се активира документот кој потврдува дека сите предмети ќе бидат вратени во Македонија, од каде што се земени „само“ на „привремено чување“. Бидејќи тоа е официјален документ на бугарската влада, односно држава, сметаше Поповски, македонската влада директно, но и преку меѓународни институции, ако е неопходно, треба само да бара да се почитува документот и во Охрид да бидат вратени Златната круна и жезлото на Свети Климент, заедно со сите други драгоцени предмети и ракописни книги, однесени во Бугарија зимата 1916-та година.
Според записите на Поповски, голем дел од предметите однесени од Охрид сега се во трезорот на Народниот музеј во Софија, а тој тајно, преку пријатели, успеал да ја фотографира круната на Свети Климент: „Кон крајот на шеесетите години на минатиот век, се сеќаваше Поповски, разговарав со тогашниот судија на Врховниот суд на Македонија, Ставре Филипче, кој ми кажа дека круната на Свети Климент во Охрид била изнесувана пред народот само на празникот Свети Климент, и тогаш одела од куќа во куќа. Скапоцената круна на Свети Климент, бугарскиот владика Борис, полковникот Пешинов, неговиот аѓутант Најданов, потпоручникот Михов и вишиот полициски иследник Цеков, плачкашка банда составена за одземање на охридското богатство, круната на Свети Климент во 1916 година ја пронашле во куќата на Филипчевци. Радосни што најпосле ја имаат круната на Климента, составиле список и ги испратиле предметите со силна воена придружба во Софија, каде што се наоѓаат до ден денес“, сведочеше Поповски, кој притоа се сеќаваше дека во 1968-та година, значи една година откако случајно го пронашол документот за одземените скапоцености на Охрид, имал средба со Крсте Црвенковски, тогаш претседател на ЦК СКМ, сакајќи да го заинтересира да покрене иницијатива за враќање на сите одземени предмети во Македонија, меѓу кои и на скапоцената круна на Свети Климент. Според Поповски, претседателот на комунистите на Македонија само одмавнал со раката и му рекол: „Доста ни се караници со Бугарите“. А зошто да има караници, кога постои документ дека предметите се однесени на „привремено чување“? Како и да е, оттогаш, колку што се знае во јавноста, ниту една македонска влада не покренала постапка за враќање на предметите и книгите однесени од Охрид, иако има потполно право да го бара тоа, затоа што постои документ и заклучок на бугарската влада дека сите предмети ќе бидат вратени веднаш по завршувањето на Првата светска војна. Според потписите на документот, јасно е дека во акцијата за одземање на се што е вредно во Охрид, учествувала и војската, што значи дека ниту еден предмет не е предаден доброволно, како што некои бугарски историчари тврдат, велејќи дека многумина охриѓани дури и со „радост им ги носеле предметите и книгите“.
Владика Борис бил обичен арамија
Бугарскиот владика Борис, кој дошол во Охрид 1915-та година, заедно со бугарската војска, добро знаел дека Охрид не е бугарски туку македонски древен град, па затоа скапоценото богатство одеземено од охриѓани веднаш, со воен конвој, го префрлил во Софија, каде што се уште се чува во тајните трезори на Народниот музеј. Поради заслугите во врска со ограбувањето на Охрид, како што велеше новинарот, публицист и писател Јован Поповски, владиката Борис по Првата светска војна, значи по враќањето во Софија како човек што го ограбил Охрид, веднаш бил поставен за секретар на Егзархијата во Цариград. Но, бидејќи знаел како се краде, а веројатно и уживал во тоа, за неколку месеци успеал да украде цел еден милион лева од црковната каса. Откако била откриена кражбата, Борис бил деградиран и по казна пратен во манастирот Бачковски во Бугарија, каде што и умрел.
Се разбира, меѓу сите овие скапоцени работи, однесени од Охрид, се и златната круна на Свети Климент со емајл и крст, како и неговото жезло од слонова коска, со змија. На крајот од документот стои дека „актот е составен и потпишан од присутните во четири примероци и тоа: еден за министер-претседателот Радославов, за Охридското окружно началство, за светата Охридска митрополија и за Народниот музеј во Софија. На документот се потпишани Окружниот началник Петров, бугарскиот митрополит Борис, Околискиот началник Петар Чауле, секретарот на Окружното началство, Огненов, и охридскиот граѓанин Сарџов.
Еден од тие четири примероци на документнот е оној лист хартија што Јован Поповски го открил во една охридска фурна во 1967-та година. „Само еден од сите однесени работи од Охрид, Плаштеницата на Андроник Палеолог пред Втората светска војна била објавена во едно стручно списание во Софија, ни изјави Поповски во разговорите што во неколку наврати ги водевме со него последните две години пред неговата смрт. „Сите други работи, велеше тој, до ден-денес сé уште се на „приврмено чување“ во Софија. И не само што се чуваат, туку до сега ништо од тоа не е презентирано пред јавноста, како уште да се плашат дека некој веднаш ќе им побара да ги вратат таму од каде што биле украдени пред деведесет години.
Со таа бескрупулозна кражба, реализирана со налог на бугарската влада од страна на охридскиот владика Борис, кој поради отпорот на охриѓани да го предадат тоа скапоцено богатство, ја викнал на помош и војската, која вршејќи тортура дури и врз тешко болни луѓе, како што бил свештеникот Ѓорѓи Икономов, успеала да открие и да однесе навистна вредни, можеби највредните работи кои охриѓани ги чувале со векови и никогаш немало потреба некој „привремено“ да им ги „причува“ за да не им бидат одземени и однесени.
Тоа „привремено чување“ на охридските скапоцености во Софија трае веќе 97 години, па конечно време е барем за стогодишнината да се активира документот кој потврдува дека сите предмети ќе бидат вратени во Македонија, од каде што се земени „само“ на „привремено чување“. Бидејќи тоа е официјален документ на бугарската влада, односно држава, сметаше Поповски, македонската влада директно, но и преку меѓународни институции, ако е неопходно, треба само да бара да се почитува документот и во Охрид да бидат вратени Златната круна и жезлото на Свети Климент, заедно со сите други драгоцени предмети и ракописни книги, однесени во Бугарија зимата 1916-та година.
Според записите на Поповски, голем дел од предметите однесени од Охрид сега се во трезорот на Народниот музеј во Софија, а тој тајно, преку пријатели, успеал да ја фотографира круната на Свети Климент: „Кон крајот на шеесетите години на минатиот век, се сеќаваше Поповски, разговарав со тогашниот судија на Врховниот суд на Македонија, Ставре Филипче, кој ми кажа дека круната на Свети Климент во Охрид била изнесувана пред народот само на празникот Свети Климент, и тогаш одела од куќа во куќа. Скапоцената круна на Свети Климент, бугарскиот владика Борис, полковникот Пешинов, неговиот аѓутант Најданов, потпоручникот Михов и вишиот полициски иследник Цеков, плачкашка банда составена за одземање на охридското богатство, круната на Свети Климент во 1916 година ја пронашле во куќата на Филипчевци. Радосни што најпосле ја имаат круната на Климента, составиле список и ги испратиле предметите со силна воена придружба во Софија, каде што се наоѓаат до ден денес“, сведочеше Поповски, кој притоа се сеќаваше дека во 1968-та година, значи една година откако случајно го пронашол документот за одземените скапоцености на Охрид, имал средба со Крсте Црвенковски, тогаш претседател на ЦК СКМ, сакајќи да го заинтересира да покрене иницијатива за враќање на сите одземени предмети во Македонија, меѓу кои и на скапоцената круна на Свети Климент. Според Поповски, претседателот на комунистите на Македонија само одмавнал со раката и му рекол: „Доста ни се караници со Бугарите“. А зошто да има караници, кога постои документ дека предметите се однесени на „привремено чување“? Како и да е, оттогаш, колку што се знае во јавноста, ниту една македонска влада не покренала постапка за враќање на предметите и книгите однесени од Охрид, иако има потполно право да го бара тоа, затоа што постои документ и заклучок на бугарската влада дека сите предмети ќе бидат вратени веднаш по завршувањето на Првата светска војна. Според потписите на документот, јасно е дека во акцијата за одземање на се што е вредно во Охрид, учествувала и војската, што значи дека ниту еден предмет не е предаден доброволно, како што некои бугарски историчари тврдат, велејќи дека многумина охриѓани дури и со „радост им ги носеле предметите и книгите“.
Владика Борис бил обичен арамија
Бугарскиот владика Борис, кој дошол во Охрид 1915-та година, заедно со бугарската војска, добро знаел дека Охрид не е бугарски туку македонски древен град, па затоа скапоценото богатство одеземено од охриѓани веднаш, со воен конвој, го префрлил во Софија, каде што се уште се чува во тајните трезори на Народниот музеј. Поради заслугите во врска со ограбувањето на Охрид, како што велеше новинарот, публицист и писател Јован Поповски, владиката Борис по Првата светска војна, значи по враќањето во Софија како човек што го ограбил Охрид, веднаш бил поставен за секретар на Егзархијата во Цариград. Но, бидејќи знаел како се краде, а веројатно и уживал во тоа, за неколку месеци успеал да украде цел еден милион лева од црковната каса. Откако била откриена кражбата, Борис бил деградиран и по казна пратен во манастирот Бачковски во Бугарија, каде што и умрел.
http://kanal5.com.mk/vesti_detail.asp?ID=9714
---------------------
УKРАДЕНИТЕ БОГАТСТВА ОД МАKЕДОНИЈА ВО ДРуГИ ЗЕМЈИ
Митрата и черепот на св. Kлимент чекаат да се вратат во Охрид
Златната митра на свети Kлимент Охридски, основоположник на МПЦ-ОА, чија вредност се проценува и до дваесет милиони долари, и која е однесена од бугарските окупатори за време на Првата светска војна од Охрид, со децении се чува во бугарскиот Национален и историски музеј. Освен неа, таму се и неговиот жезол, најден кај охридски Имарет во 1911 година, царските двери, плаштеницата на Андроник Палеолог, многу икони и други реликвии. Познато е дека черепот на св. Kлимент е во Грција. Истовремено, стотици ракописи и други предмети однесени од храмовите од територијата на денешна Р. Македонија се чуваат во други бугарски музеи, библиотеки и во други институции. Но, непроценливи артефакти има и во други земји - Србија, Грција, Русија, Полска, Италија, Ватикан, Германија, Велика Британија...
Прашањето за однесените реликвии излезе на виделина откако грчкиот весник „Kатимерини“ минатата недела ја пренесе изјавата на грчкиот митрополит на Драма, г. Павел, кој навести дека тие ќе направат с` да ги повратат „реликвиите украдени од бугарските окупаторски сили“ од манастирите во Серес и во Драмско и од други храмови во Источна Македонија и Тракија. Драгоцени артефакти од манастири во егејскиот дел на Македонија, исто така, се наоѓаат во софискиот Национален и историски музеј, а прашањето за нивното враќање досега не се поставувало поради „добрите дипломатски односи“ што ги имале Грција и Бугарија.
Дебарско-кичевскиот владика Тимотеј, од чија епархија бугарските окупатори однеле најголем дел од реликвиите со образложение да ги „заштитат од уништувањето“, ни изјави дека е песимист оти враќањето е можно.
- Ние точно знаеме што с` е однесено. Бугарската страна неколкупати изјавуваше дека биле „загубени на патот од Скопје до Ниш“, но потоа се видоа во нивните музеи. Значи тие се таму и прашањето за враќањето ја надминува нашата моќ како црква. Нам можат да ни го оспоруваат легитимитетот иако тие артефакти беа сопственост на цркви и манастири. Ова е проблем за кој треба да разговараат државите, а, познато е, кој еднаш зел, тешко враќа. Лично не верувам дека и на Грците ќе им успее да повратат нешто од Бугарија. Зошто, на пример, од Лондон не се враќаат артефактите во други земји - смета владиката.
Прашањето за враќањето на реликвиите што се одземени и однесени надвор од земјава е тешко остварливо и врз основа на меѓународното право. Правни конвенции врз основа на кои некоја земја би можела да побарува тоа што ~ е украдено се од понов датум и практично излегува дека преку судови може да се бара тоа што е одземено само по 2005 година. За она што е украдено пред еден век патот е многу потежок.
- Ако се има уредна документација, постои можност да се побараат и стари реликвии. Но, тие барања треба да се добро аргументирани - каде се наоѓал предметот, кој го зел, каде е сега... Процедурата е тешка, но со истражувањата може да се дојде до податоци. Во сегашни околности наједноставен пат е преку билатерални договори на засегнати држави. Имаме примери кога на некои земји им се враќаат однесените предмети. За тоа треба да постои добра волја - наведува Јован Ристов, експерт за заштита на споменици од Управата за заштита на културно наследство.
Проблемот со враќањето на артефактите од Бугарија е дополнително оптоварен и со фактот што во таа земја тие предмети се сметаат за дел од бугарската духовна култура и наследство врз основа на нивната интерпретација на историските настани и случувања.
Новинарот и публицист Нове Цветановски, кој пред осум години објави книга во која првпат се посочени податоци за богатството однесено од Македонија, смета дека проблемот е што во земјава не се занимаваме премногу со ова прашање.
- До мојата книга во земјава не можеше да се најде податок што с` е однесено. Таква интегрална евиденција немаше ниту во тогашниот Републички завод за заштита на спомениците. За жал, и таа не е целосна и покрај сите мои истражувања бидјеќи тоа што го дознав е само дел. Инаку, искуството покажува дека реституцијата тешко оди. Уште потешко ако не се прави ништо - истакна Цветановски.
Јован Ристов: Последен обид пред 60 години
Јован Ристов истакнува дека еден од последните обиди да се вратат реликвиите украдени од Македонија бил направен уште во далечната 1954 година. Тогаш, југословенскиот Секретаријат за надворешни работи побарал од македонски органи да му достават докази дека тие биле украдени од Македонија. Но, таквите докази не можеле да бидат обезбедени.
- Сега со истражувањата може да се дојде до податоците. Потребно е во земјава да постои посебна служба за реституција, која ќе има точна евиденција во која земја ни се наоѓаат конкретни предмети. Ако обезбедиме таква документација, може да се покрене постапка за враќање - смета тој.
Што ни се „чува“ во Бугарија, Србија, Грција...
Во Софија се наоѓаат:
- Украдени од охридската црква „Свети Kлимент“: златна митра на Свети Kлимент со бесценети камчиња, неговиот жезол, царски двери од црквата, плаштеница на Андроник Палеолог
- Од манастирот „Свети Наум“ - сребрена кутија со свети мошти од разни светители, две евангелија, позлатен путир, златна плаштеница...
- Од други цркви - сто икони извадени од црквата „Света Петка“ во с. Маловишта, 25 икони од манастирот „Свети Илија“ во Драгош, икони од селата Подмол, Новаци, Наколец...
- Златни маски од Требеништа
- Околу илјада вредни ракописи, речиси највредни кои ги имало во Македонија...
Србија
- Збирка од 30 вредни ракописи од Лесновски манастир и други цркви и манастири - Лешок, Kрива Паланка...
- Македонски ракописи се чуваат и во манастирот во Дечани
- Литиска икона на Богородица од 14 век
- Златни маски од Требеништа...
- Сите вредни откритија од периодот меѓу двете светски војни се однесени во Србија...
Грција
- Черепот на св. Kлимент
- Охридски повелби во манастирот Зограф
- Многу ракописи во други манастири на Света Гора
- Синајски псалтир, напишан во западна Македонија во грчкиот манастир „Света Kатерина“ на Синај...
Русија
- 130 ракописни книги во Петроград, 55 во Москва, 84 книги во руската академија на науките во Петроград...
Прашањето за однесените реликвии излезе на виделина откако грчкиот весник „Kатимерини“ минатата недела ја пренесе изјавата на грчкиот митрополит на Драма, г. Павел, кој навести дека тие ќе направат с` да ги повратат „реликвиите украдени од бугарските окупаторски сили“ од манастирите во Серес и во Драмско и од други храмови во Источна Македонија и Тракија. Драгоцени артефакти од манастири во егејскиот дел на Македонија, исто така, се наоѓаат во софискиот Национален и историски музеј, а прашањето за нивното враќање досега не се поставувало поради „добрите дипломатски односи“ што ги имале Грција и Бугарија.
Дебарско-кичевскиот владика Тимотеј, од чија епархија бугарските окупатори однеле најголем дел од реликвиите со образложение да ги „заштитат од уништувањето“, ни изјави дека е песимист оти враќањето е можно.
- Ние точно знаеме што с` е однесено. Бугарската страна неколкупати изјавуваше дека биле „загубени на патот од Скопје до Ниш“, но потоа се видоа во нивните музеи. Значи тие се таму и прашањето за враќањето ја надминува нашата моќ како црква. Нам можат да ни го оспоруваат легитимитетот иако тие артефакти беа сопственост на цркви и манастири. Ова е проблем за кој треба да разговараат државите, а, познато е, кој еднаш зел, тешко враќа. Лично не верувам дека и на Грците ќе им успее да повратат нешто од Бугарија. Зошто, на пример, од Лондон не се враќаат артефактите во други земји - смета владиката.
Прашањето за враќањето на реликвиите што се одземени и однесени надвор од земјава е тешко остварливо и врз основа на меѓународното право. Правни конвенции врз основа на кои некоја земја би можела да побарува тоа што ~ е украдено се од понов датум и практично излегува дека преку судови може да се бара тоа што е одземено само по 2005 година. За она што е украдено пред еден век патот е многу потежок.
- Ако се има уредна документација, постои можност да се побараат и стари реликвии. Но, тие барања треба да се добро аргументирани - каде се наоѓал предметот, кој го зел, каде е сега... Процедурата е тешка, но со истражувањата може да се дојде до податоци. Во сегашни околности наједноставен пат е преку билатерални договори на засегнати држави. Имаме примери кога на некои земји им се враќаат однесените предмети. За тоа треба да постои добра волја - наведува Јован Ристов, експерт за заштита на споменици од Управата за заштита на културно наследство.
Проблемот со враќањето на артефактите од Бугарија е дополнително оптоварен и со фактот што во таа земја тие предмети се сметаат за дел од бугарската духовна култура и наследство врз основа на нивната интерпретација на историските настани и случувања.
Новинарот и публицист Нове Цветановски, кој пред осум години објави книга во која првпат се посочени податоци за богатството однесено од Македонија, смета дека проблемот е што во земјава не се занимаваме премногу со ова прашање.
- До мојата книга во земјава не можеше да се најде податок што с` е однесено. Таква интегрална евиденција немаше ниту во тогашниот Републички завод за заштита на спомениците. За жал, и таа не е целосна и покрај сите мои истражувања бидјеќи тоа што го дознав е само дел. Инаку, искуството покажува дека реституцијата тешко оди. Уште потешко ако не се прави ништо - истакна Цветановски.
Јован Ристов: Последен обид пред 60 години
Јован Ристов истакнува дека еден од последните обиди да се вратат реликвиите украдени од Македонија бил направен уште во далечната 1954 година. Тогаш, југословенскиот Секретаријат за надворешни работи побарал од македонски органи да му достават докази дека тие биле украдени од Македонија. Но, таквите докази не можеле да бидат обезбедени.
- Сега со истражувањата може да се дојде до податоците. Потребно е во земјава да постои посебна служба за реституција, која ќе има точна евиденција во која земја ни се наоѓаат конкретни предмети. Ако обезбедиме таква документација, може да се покрене постапка за враќање - смета тој.
Што ни се „чува“ во Бугарија, Србија, Грција...
Во Софија се наоѓаат:
- Украдени од охридската црква „Свети Kлимент“: златна митра на Свети Kлимент со бесценети камчиња, неговиот жезол, царски двери од црквата, плаштеница на Андроник Палеолог
- Од манастирот „Свети Наум“ - сребрена кутија со свети мошти од разни светители, две евангелија, позлатен путир, златна плаштеница...
- Од други цркви - сто икони извадени од црквата „Света Петка“ во с. Маловишта, 25 икони од манастирот „Свети Илија“ во Драгош, икони од селата Подмол, Новаци, Наколец...
- Златни маски од Требеништа
- Околу илјада вредни ракописи, речиси највредни кои ги имало во Македонија...
Србија
- Збирка од 30 вредни ракописи од Лесновски манастир и други цркви и манастири - Лешок, Kрива Паланка...
- Македонски ракописи се чуваат и во манастирот во Дечани
- Литиска икона на Богородица од 14 век
- Златни маски од Требеништа...
- Сите вредни откритија од периодот меѓу двете светски војни се однесени во Србија...
Грција
- Черепот на св. Kлимент
- Охридски повелби во манастирот Зограф
- Многу ракописи во други манастири на Света Гора
- Синајски псалтир, напишан во западна Македонија во грчкиот манастир „Света Kатерина“ на Синај...
Русија
- 130 ракописни книги во Петроград, 55 во Москва, 84 книги во руската академија на науките во Петроград...
http://dnevnik.mk/?ItemID=067F5BE49E473F47ADDF41D7C627C26E
---------------------
Фотографиите се од:
http://www.dnevnik.bg/bigpicture/2014/10/04/2391694_izlojbata_bulgarska_avtokefalna_arhiepiskopiia_v_ohrid/
http://pressadaily.bg/publication/56079-7-века-б'лгарска-автокефална-архиепископија-в-Охрид
Скапоцената круна (митра) која охридскиот архиепископ Јосиф од 18-тиот век ја добил на подарок од Венеција. Вредна е 40 милиони долари затоа што на неа има 329 скапоцени камења, од кои 245 парчиња се црвени рубини, злато, сребро, филигран. Круната на Свети Климент била пронајдена и одземена од куќата на семејството Филипче во Охрид.
Сребрена кутија со моштите на Света Матрона, 1837 г. Манастир „Св. Наум“, Охрид.
Кандило, 1776 г., сребрен филигран, височина 68 цм.
Сребрена икона од ковано сребро со црн и црвена емајл, пронајдена во црквата „Св. Климент Охрид“, изработена во релјеф од мајсторот Никола, 14. век.
Последно уредено од модератор: